Raqamli axborot tizimlarning ta’rifi va tavsifi

Raqamli texnologiylarga o‘tish nimani anglatadi? - degan savolga quyidagicha javob berish mumkin:

• 
  Raqamli texnologiyalarga o‘tish deganda, kompuyterlar va bilimlarga asoslangan holda jamiyat va iqtisodiyot rivojlanishining butunlay yangicha turini barpo etishni tushunamiz:
  

• 
  Raqamli texnologiyalarga o‘tish jarayonining asosiy tarkibiy qismlari sifatida ma’umotlar bilan ishlashni amalga oshirib beradigan mobil ijtimoiy tarmoqlar, bulutli texnologiyalar. sensor tarmoqlar, buyumlar interneti hamda sun’iy intellekt texnologiyalari misol sifatida ko‘rsatish mumkin:
  

• 
  Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan texnologiyalar birgalikda "aqlli" ob’yekt va jarayonlarni (aqlli davlat, aqlli uy. aqlli shahar, sog‘liqni saqlash, transport va tadbirkorlik) yaratishga imkon beradi.
  

Raqamli texnologiyalar quyidagi tizimli o‘zgarishlarda namoyon bo‘ladi.

• 
  buyumlar interneti va masofaviy ta’limning paydo bo‘lishi:
  

• 
  blokcheyn texnologiyalar va u vositasida yurutiladigan turli-tuman jarayonlar;
  

• 
  mayning jarayoni hamda mustaqil biznes yuritish imkoniyatining hosil bo‘lishi;
  

• 
  yangi bank-pul-kredit tizimi va banklar faoliyatining paydo bo‘lishi;
  

• 
  katta investitsyalar jalb qilish imkonini beradigan ICO (Initial Coin Offering) jarayonining tadbiq etilishi;
  

• 
  yangi kadrlar va yangi ish joylarining paydo bo‘lishi;
  

• 
  yangi korporativ madaniyatning yuzaga kelishi;
  

• 
  yangi boshqaniv va nazorat usullarining tadbiq qilinishi;
  

• 
  katta ma’lumotlar bazalari (big data) tarkib topishi;
  

• 
  sun’iy intellekt va intellektual boshqaruv tizimlarhiing amalga oshishi;
  

• 
  mustaqil pul birligi sifatida kriptovalyutalarning paydo bo‘lishi ;
  

• 
  bundan boshqa juda katta imkoniyatlarning yuzaga kelishi;
  

Raqamli texnologiyalarining asosiy rivojlanish bosqichlari sifatida esa quyidagilami keltirishimiz inumkin:

1. 
   vositachilarsiz global resurslardan foydalana olish imkoniyati;
   

2. 
   turli xildagi resurslarni ijaraga berish imkoniyati;
   

3. 
   ko‘ngillilik (volonterlik) modelini ishlata olish (open source model);
   

4. 
   global ekosistema orqali savdo-sotiq qila olish iinkoniyati.
   

Raqamli texnologiyalar uchun zaruriy bo‘lgan zahiralar jumlasiga quyidagilarni kiritishimiz mumkin:

• 
  hisoblash-kommunikatsion infratuzilma mavjudligi;
  

• 
  turli xildagi raqamli texnologiyalarning ishlashi;
  

• 
  tezkor Internet borligi;
  

• 
  raqamli texnologiyalar sohasida tayyorgarlik ko‘rgan inson resurslari mavjudligi:
  

• 
  turli xildagi biznes moellar keng miqyosda ishlatilishi;
  

• 
  intellektual on-line ishlab chiqarish tizimlari mavjudligi:
  

• 
  raqamli texnologiyalar uchun moliyaviy ta’minot yetarliligi:
  

• 
  kraudsorsing va kraudfunding jarayonlarini tashkil qilish imkoniyatlari.