|
Optik aloqa tizimida dispersiya kuzatilishi
|
| bet | 3/4 | | Sana | 20.12.2023 | | Hajmi | 0,51 Mb. | | #124480 |
Optik aloqa tizimida dispersiya kuzatilishi
Optik aloqa tizimida dispersiya, optik signalning yorug'lik frekvensiyalariga bog'liq ravishda yorug'likni tashqi usulda ajratib berishdir. Dispersiya kelib chiqishi, optik signalning xususiyatlari, masofa va frekvensiyalariga qarab o'zgaradi va ma'lumotlar o'tkazishida qo'llaniladigan signalning sifatini tasir qilishi mumkin
Dispersiya optik aloqada ma'lumotlar o'tkazishida ikki asosiy turi mavjud: moda dispersiyasi va dispersiya uzunligi.Moda dispersiyasi (modal dispersion): Optik fiberda birdan-birga o'tkazilayotgan yorug'lik bunday o'rtalab ma'lumotlar o'tkazishida tarkibiy tartibda ajralib turadi. Bu holatda yorug'likda bir nechta moda (yani, farkli yayilish yo'llari) bo'lishi mumkin. Modal dispersiyasi yorug'lik frekvensiyalarining bir moda dan boshqasiga qadar ajralib turishiga olib keladi, shuningdek, modal dispersiyasi optik fiberdagi yorug'likni to'g'ri tarzda qabul qilish qobiliyatini kamaytiradi.Dispersiya uzunligi (chromatic dispersion): Optik fiberdagi dispersiya uzunligi, yorug'lik frekvensiyalaridagi o'zgarishlarni tashqi usulda ajratib beradi. Yorug'lik frekvensiyalarida dispersiya uzunligi kelib chiqishi, optik signalning o'zining o'rtacha chastotasi orqali o'tkazilishi va ma'lumotlar o'tkazishida qo'llaniladigan signalning sifatini tasir qiladi.
Dispersiya uzunligi, optik signalning xususiyatlari va frekvensiyalariga bog'liq ravishda o'zgaradi.Dispersiya optik aloqada ma'lumotlar o'tkazishida ham yorug'likning sifatini tasir qiladi. Agar dispersiya kuzatilmasa, uzun masofalarda yoki yuqori frekvensiyalarda ma'lumotlarni to'g'ri tarzda qabul qilishda muammo paydo bo'lishi mumkin. Optik aloqada dispersiyani kuzatish uchun turli usullar, jismoniy va nisbi dispersiyani kompensatsiya qilish, modulatsiya tekshirish, optik tizimlarni optimallashtirish va boshqa texnikalar qo'llaniladi. Bu usullar, dispersiyani minimalizatsiya qilish va yorug'likni sifatli tarzda o'tkazish imkonini yaratishga yordam beradi.
Dispersiya uzunligi (Chromatic Dispersion): Dispersiya uzunligi, yorug'lik signalining o'tkazishida yorug'likning frekvensiya spektri bo'yicha ajralib turishini ifodalaydi. Optik signalning tarkibiy chastota spektri, dispersiya uzunligiga bog'liq ravishda o'tkazilishi sababli yorug'lik signalining uzovini oshiradi. Dispersiya uzunligi, optik fiberdagi refraksiya indeksining frekvensiya spektri bo'yicha o'zgarishiga asoslanganligi sababli paydo bo'ladi. Bu turiy dispersiya, yorug'likning to'g'ri tarzda qabul qilinishini to'xtatib, ma'lumotlar o'tkazishida muammo yaratishi mumkin.
Moda dispersiyasi (Modal Dispersion): Moda dispersiyasi, multimod optik fiberlarda yorug'likning ajralib turishini ifodalaydi. Bu dispersiya turi, optik fiberdagi bir nechta moda (farkli yayilish yo'llari) tufayli yorug'likning har bir moda dan boshqasiga qadar ajralib turishiga olib keladi. Moda dispersiyasi ko'p moda optik fiberlarda muammolarni yaratishi mumkin, chunki har bir moda o'ziga xos propagatsiya tezligiga ega bo'ladi. Bu esa yorug'lik signalining uzovini kengaytiradi va ma'lumotlar o'tkazishida xatoliklarga olib kelishi mumkin.
Dispersiya darsini o'rganishning eng oddiy usullaridan biri, optik tola bilan amaliyotiy sinovlar o'tkazishdir. Sinovlar orqali optik tola o'rtasidagi dispersiyani va uni bajarish uchun kerakli kompensatsiya usullarini o'rganish mumkin. Bunda dispersiya uzunligi va moda dispersiyasining effektini tushunishga yordam beradi.
Dispersiya darsi, optik aloqa tizimlarini optimallashtirishda va ma'lumotlar o'tkazishining sifatini yaxshilashda juda muhimdir. Optik dizayn, dispersiya kompensatsiyasi, modulatsiya tekshirish va boshqa texnikalar, dispersiyani minimalizatsiya qilish va yorug'likni sifatli tarzda o'tkazish uchun qo'llaniladi. Dispersiya darsi va uning tushuntirilish usullari, optik aloqani tezlik, masofa va ma'lumotlar o'tkazishining sifatini ta'minlashda kritik muhim ahamiyatga ega bo'ladi.
|
| |
