Mavzu:
Windows haqida
Ta’limiy maqsad: Windows operatsion tizimi haqida tushuncha berish.
Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarni vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi maqsad: o`quvchilar bilmnini yangi bilimlar bilan boyitish.
Dars turi: amaliy, yangi
bilim berish, og`zaki, savol-javob.
Dars uslubi: Aralash.
Dars jihozi: kompyuter, darslik, qo`shimcha adabiyotlar, elektron qo`llanmalar,
taqdimotlar.
DARSNING BORISHI:
I. TASHKILIY QISM
a) salomlashish.
b) yo`qmala qilish.
c) siyosiy daqiqa o`tkazish.
II.
YANGI DARS BAYONI
Avvalgi darsda kompyuterning tuzilishi va uning ba’zi qurilmalari haqida ma’lumot
oldingiz. Bu darsda kompyuter va uning qurilmalari nima asosida ishlashini bilib olasiz.
Kompyuterni nima boshqaradi?
Kompyuter ishlashi uchun faqat elektr tokining o’zi yetarli emas. U inson tomonidan
beriladigan
buyruqlar asosida ishlaydi. Ma’lum bir vazifani bajarish uchun kompyuterga
beriladigan buyruqlarning
tartibli ketma-ketligi, odatda
dastur deb ataladi. Ular
kompyuterning tashqi xotirasida saqlanadi.
Kompyuterning qurilmalari
qattiq qism (Hardware) deb, dasturlar
yumshoq qism
(Software) deb ataladi. Dasturlar. yumshoq qism deb atalishining asosiy sababi shundaki, ularni
osongina o’chirish yoki boshqasiga almashtirish imkoniyati bor.
Kompyuterdan samarali foydalana olishimiz uning faqat texnik imkoniyatlarigagina emas,
balki ko’proq undagi dasturlarga ham bog’liq bo’ladi. Chunki,
kompyuterdagi dasturlargina
kerakli qurilmalarni ishga tushiradi va bizga matn yozish, rasm chizish, musiqa eshitish, kino
ko’rish kabi imkoniyatlarni beradi.
Kompyuterlar uchun hilma-xil dasturlar ishlab chiqarilgan. Ular
ichida eng asosiy dastur
operatsion sistema hisoblanadi. Kompyuter ishga tushirilganda awalo operatsion sistema ishga
tushadi.
U kompyuter qurilmalari va dasturlarning mutanosib ishlashini ta’minlab, kompyuterda
ishlashimizni osonlashtiradi. Operatsion
sistemalar juda ko’p bo’lib,
WINDOWS 98,
WINDOWS XP, LINUX, UNIX, MACHINTOSH shular jumlasidandir.
Fayl yoki papka nima?
Awalgi darsda ma’lumotlar kompyuterning tashqi xotirasida saq-lanishini bilib
oldingiz. Tashqi xotirada saqlanayotgan har qanday ma’lumot o’z
nomiga ega
bo’ladi. Tashqi hotirada biror nom bilan saqlab qo’yilgan har qanday ma’lumot
fayl
deb ataladi.
Fayllarga misollar:
Kompyuterda saqlanayotgan fayllar juda ko’p bo’lishi mumkin. Ularning ichidan keraklisini
izlab topish oson bo’lishi uchun fayllarni guruhlarga ajratib tashqi xotiraning alohida qismlarida
saqlash qulay.
Bu qismlar nomlanib
papka (katalog) deb ataladi. Fayllarni guruhlarga ajratishda, ularning
musiqaga, kinoga, o’yinga, kimga yoki qaysidir sohaga tegishliligiga
yoki yana boshqa
hususiyatlariga qaraladi. Bir nechta fayl biror
nomli papkaga joylanishi mumkin. Lozim bo’lsa
papka ichiga papka ham joylashtirilishi mumkin.
Windows nima?
Windows inglizcha so’z bo’lib,
derazalar, oynalar degan ma’noni anglatadi. Biz o’rganmoqchi
bo’lgan
WINDOWS XP operatsion sistemasi ishga tushganda monitorda quyidagi ko’rinish aks etadi:
Bu ko’rinish
Windowsning ish stoli yoki qisqacha
ish stoli (
Pa6oчий cmoл)
deb ataladi.
Ish stolida, asosan,
Pusk (
ITycк)
tugmasi, Masalalar paneli (IJaHeji 3adan), Mening kompyuterim
(Mou KOMnbwmep) papkasi, Mening hujjatlarim (Mou doKyMewnbi) papkasi, Savatcha (Kop3una), Fayl
belgisi,
Yorliqlar (burchagida strelka belgisi bor rasmlar) joylashgan bo’ladi. Ularning hammasi rasmchalar
shaklida berilgan. Bu rasmchalar
piktogrammalar deyiladi.
Fayl belgisida fayl nomi va bu fayl hosil qilingan dasturga mos belgi ko’rsatilgan bo’ladi.
Har bir yorliq esa biror fayl yoki papkaga mos keladi. Yorliqlar yordamida kerakli papka yoki
fayl osongina ochiladi.
UYGA VAZIFA
1. Kompyuter nima asosida ishlaydi?
2. Kompyuter uchun asosiy dastur haqida nimalarni bilasiz?
3. Fayl yoki papka nima?
4. Windows qanday ma
’
noni anglatadi?
5. WINDOWS XP operatsion sistemasi ishga tushganda monitorda nimalar aks etadi?
6. Ish stoli haqida so
‘
zlab bering.
7. Yorliq qanday vazifani bajaradi?
8.
Piktogramma nima?
9.
Fayl belgisi va yorilqning farqini aytib bering
