Mavzu: Yo’l xoʼjaligining ishlab chiqarish korxonalarida ishlar texnologiyasi va uni tashkil etish. Reja

Ishlab chiqarish korxonalarini joylashtirishda turli variantlarni taqqoslaganda quyidagitlarga e’tibor qaratiladi: xom ashyo materiallar va yarimmahsulotlarni tashish sharoitlari (yo‘llar va transport vositalarining holati); elektr energiyasi, bug‘, yoqilg‘i, siqilgan havo bilan ta’minlanish; beton qorishmalar tayyorlash uchun kimyoviy tarkibi qoniqarli suv bilan ta’minlanish; zaruriy o‘lcham, profil va shakldagi maydonning mavjudligi. Unga olib beradigan yo‘llar yoki temir yo‘l va avtomobil yo‘llariga yondashish sharoitlari.

Korxonani joylashtiradigan uchastka shunday tanlanadiki, uni o‘zlashtirish harajatlari minimum bo‘lsin. Biroq, joyni tanlashning eng asosiy omili tayyorlangan mahsulotni (issiq va iliq asfaltbeton, sementbeton qorishmalarni) yotqazish joyiga etkazib berish shartlari hisoblanadi.

Asfaltbeton va sementbeton qorishmalarni tayyorlash tannarxida chaqiq tosh va qumning ulushi katta bo‘lishiga qaramay, bu zavodlarni TMZ va qum karerlari yoniga joylashtirish o‘zini oqlamaydi, chunki mahsulotni qurilayotgan yo‘lga tashib berish vaqti to‘g‘ri kelmay qoladi. Qurilayotgan yo‘l uchastkasi ABZ va SBZ larga yaqin masofada bo‘lsa, boshqa gap.

Asfaltbeton va sementbeton qorishmalarni tayyorlash tannarxida chaqiq tosh va qumning ulushi katta bo‘lishiga qaramay, bu zavodlarni TMZ va qum karerlari yoniga joylashtirish o‘zini oqlamaydi, chunki mahsulotni qurilayotgan yo‘lga tashib berish vaqti to‘g‘ri kelmay qoladi. Qurilayotgan yo‘l uchastkasi ABZ va SBZ larga yaqin masofada bo‘lsa, boshqa gap.

Ba’zan bunday korxonalar aholi punktlari yaqinida, sanitariya zonalariga rioya qilib (500-1000 m) joylashtiriladi. Bu ishchi kuchlari, elektr, suv ta’minotini, tayyor yo‘ldan foydalanib, tayyor mahsulotlarni tashishni osonlashtiradi. Korxonani joylashtirishning turli variantlarida tashish masofalari, sxemalari, ortish-tushirish ishlarining hajmi, demak, mahsulot narxi ham turlicha bo‘ladi. Qaysi variant keltirilgan harajatlao eng kam bo‘lishini ta’minlasa, korxona o‘sha joyga quriladi.