O`qituvchi madaniyatida kasbiy layoqatlik o`z sohasida etuklik, mahoratlik va
namuna bo`lish komponentlarini kamrab oladi. Bu ko`nikma oliy ta’lim jarayonida
nazariy shakllantiriladi va pedagogik faoliyatda takomillashib boradi. Shu sababli,
o`qituvchining kasbiy etukligi faoliyat darajasiga
qarab baholanishi maqsadga
muvofiq bo`ladi. Biz endi faoliyat boshlagan yosh o`qituvchidan tom ma’nodagi
kasbiy etukliikni talab qila olmaymiz, undan nisbatan xarakterdagi etuklik darajasini
kutamiz.
Axloqiy malakalik o`qituvchi kasbiy madaniyatida bilimlilik, axloqiy fazilatlik
va demokratik munosabatlikni qamrab oladi. O`qituvchining axloqiy malakaligi oliy
ta’lim jarayonida namoyon bo`la boshlaydi va faoliyat davomida takomillashib
boradi. Bu o`rinda biz yosh o`qituvchidan axloqiy me’yor malakasi va fazilatlilikni
kutishga haqlimiz. Oliy ta’lim jarayoni o`qituvchi
axloqiy malakasini nazariy
kuchaytiradi, xolos. Ba’zan korreksion vazifani bajavrishi mumkin,
amma oliy
ta’lim jarayoni axloqiy malakani kasbiy yo`naltirish masalasida muhim vazifani
bajaradi.
O`qituvchi kasbiy madaniyatida o`z faoliyatini
baholay olish ijodkorlik,
texnologik, malakalik va samaradorlik komponentlarini mujassam etadi.
O`qituvchining o`z faoliyatini nazorat qila olishi yoki faoliyatidan qoniqmasligi
baholash jarayoni uchun muhim asosdir. Hozirgi kunda o`qituvchi faoliyatini tashqi
kuchlar tomonidan
baholash keng tus olgan, bu masalaning bir tomoni. Asosiy
masala shundaki, o`qituvchining o`zi faoliyatini baholay olishi muhim ahamiyatga
ega. Aynan mana shu nuqtada o`qituvchining kasbiy etukligi va axloqiy malakaligi
namoyon bo`ladi. Kasbiy madaniyat darajasi baholash natijasida aniqlanadi.
Zero, biz kasbiy etuklik, axloqiy malakalilik va faoliyatni baholashni hozirgi
zamon o`qituvchisi kasbiy madaniyatining asosiy komponentlari
sifatida qabul
qilamiz. Bunda oliy ta’lim jarayoni kasbiy madaniyatni shakllantirish, nazariy
yo`naltirish va muayyan darajada korreksiyalash funksiyasini bajaradi.
O`qituvchining amaliy faoliyati kasbiy madaniyatning namoyon bo`lishi,
malakaning kuchayishi va tajribaning yuzaga kelishini ta’minlaydi. Besh yil va
undan ko`p amaliy faoliyat tajribasiga ega bo`lgan o`qituvchidan
kasbiy
madaniyatni kutish maqsadga muvofiqdir.
Shunday qilib, hozirgi zamon o`qituvchisining xususiyati dinamik xarakterda
ekanligi bilan diqqatni tortadi. Bu masalada quyidagi xulosaga kelish mumkin:
birinchidan
, o`qituvchi kasbiy madaniyati
mazmunida professionallik,
bilimdonlik va zamonaviylik komponentlari muhim o`rin tutadi;
ikkinchidan
, o`qituvchi kasbiy madaniyati mazmunida o`qituvchi kasbiy
madaniyatida
kasbiy layoqatlik, axloqiy malakalik va faoliyatni baholash
komponentlari ustuvor bo`ladi.
