Ijtimoiy
munosabatlarni
ekologik
huquqiy
tartibga solishning xususiyatlari
har biriga ayrim
umumiy belgilar xos bo’lgan maxsus ekologik
tizimlarning mavjudligi bilan bog’liq. Ekosistemaning
tarkibiy qismlarini
tabiiy ravishda kelib chiqqan
obektlar
tashkil etadi [3].
Har qanday ekosistemaga
yopiqlik,
ya’ni
mustaqil, o’zga ta’sir yordamisiz amal qilish xos
(masalan,
yaylovlarda, bahor va yozda o’tlar o’z-
o’zidan o’sib chiqadi, haydaladigan yerlarni esa inson
aralashuvi, ya’ni ekish, yer haydash, parvarishlash,
begona o’tlarga qarshi kurash bo’lmasa, begona o’t
bosib ketadi).
Barcha ekosistemalar bir-biri bilan bog’liq.
Ushbu o’zaro aloqadorlikni unutish salbiy oqibatlarga
olib keladi. Masalan, begona o’tlarga qarshi kimyoviy
vositalar bilan kurash —
tuprokdagi va boshqa
faunaning halokatiga, o’rmondagi daraxtlarni kesib
tashlash — daryo va ko’llar
sathining kamayishiga
olib keladi.
Xar bir ekosistema
biomahsuldorligi bilan
ajralib turadi:
tuproq — mahsuldorligi bilan;
fauna
— mavjudotlarning ko’payishi bilan; daraxtlar —
mevalari, urug’lari bilan va h.k.
Ekologiyaga oid qonunlar tabiiy muxit, ya’ni
ekosistemalarning o’zaro bog’liq tizimi ekanligini va
shu bois yaxlit va muayyan tartibga solingan bo’lishi
kerakligini inobatga olishi zarur.
Hozircha bunga
erishilgani yo’q va ekologik huquq normalari ko’plab
huquq manbalarida, jumladan qonunchilikning boshqa
tarmoqlariga kiradigan manbalarda joylashgan.
Shunday qilib,
tabiiy ob’yekt —
atrof tabiiy
muxitning amaldagi qonunlar bilan
muhofaza
etiladigan, tabiiy kelib
chiqish alomatlariga ega
bo’lgan,
ekologik,
iqgisodiy,
madaniy
va
sog’lomlashtirish funksiyalarini bajarishga hamda
insonni o’rab turgan muhitning sifatini ta’minlashga
qodir bo’lgan tarkibiy qismi.
