1-TOPSHIRIQ
Savollarga javob bering
1-savol
Moliyaning mazmuni-mohiyati nimadan iborat?
Moliyaning mazmun-mohiyati quyidagi asosiy nuqtalardan iboratdir:
1. Moliyaviy Tarkib: Moliyaning mazmun-mohiyati moliyaviy tarkibni o'z ichiga oladi. Moliyaviy tarkib daromadlar, moliyaviy resurslar, moliyaviy oyliklar, moliyaviy asbob-uskunalar, daromadlar, hisob-kitoblar, investitsiyalar, qarzlar, moliyaviy majburiyatlar, kapital sarmoyalash, mijoz xisobotlarining tuzilish prinsiplari, moliyaviy samaralar, va boshqalar kabi elementlardan iboratdir.
2. Moliyaviy Faoliyatlar: Moliyaning mazmun-mohiyati moliyaviy faoliyatlarga ham taalluqli bo'ladi. Bu faoliyatlar moliyaviy munosabatlar tuzilishini, moliyaviy mablag'lar bilan amalga oshirilayotgan operatsiyalarni, investitsiyalar va sarmoyalarni aloqasini, daromadlarni amalga oshirish, to'lovlar va qarzlar tushunchalarini o'z ichiga oladi.
3. Moliyaviy Boshqaruv va Hisobotlash: Moliyaning mazmun-mohiyati moliyaviy boshqaruv va hisobotlashga bog'liq masalalarni ham o'z ichiga oladi. Bu moliyaviy hisobotlash moliyaviy hisob-kitoblarni tuzish prinsiplari, hisobot bermalarining tuzilishi, yagona moliya hisoboti tuzilishini, moliyaviy natijalar elektron shakllanishi, moliyaviy resurslarni boshqarish ko'rsatkichlarini, xisobotlarni tuzish tartibi va moliyaviy boshqaruv organlari o'rtasida aloqa va koordinatsiya masalalarini o'z ichiga oladi.
4. Moliyaviy Risklar: Moliyaning mazmun-mohiyati moliyaviy risklar bilan ham bog'liqdir. Moliyaviy risklar, moliyaviy bozorlarning ozgarishlari, qonun va tartibotlarning o'zgarishi, moliyaviy turmush va iqtisodiy holatlar, moliyaviy foydalanuvchi xohishlari, kurs iloji bilan sodir bo'lgan voqealar, iqtisodiy o'sish jarayonlar, sarmoyalashlar, majburiyatlar va boshqalar kabi faktorlar orqali yuzaga kelishi mumkin. Moliyaviy risklarning mavjudligi, tahlil qilish, avtomatlashtirilgan riskni boshqarish vositalari, sig'orta, tovarlarning tasarrufi, qimmatli qog'ozlar va boshqa moliyaviy vositalar kabi usullardan foydalanish orqali boshqarilmaydigan.
Moliyaning mazmun-mohiyati asosida tuzilgan suratlarning hisoblanish, moliyaviy tuzish usullarining keyingi bosqichlari va ilgari suratlarning riskni boshqarishga imkon beradigan m. m. ko'rsatkichlarni o'z ichiga oladi.
2-savol
Moliyaning oziga xos xususiyatlarini yoritib bering?
Moliyaning öziga xos xususiyatlarini quyidagilardek yoritish mumkin:
1. Vakolatlilik: Moliya tizimlari boshqaruvda vakolatli bo‘lishi kerak. Vakolatlilik, moliya organlarining moliyaviy resurslarni tartibga solish, moliyaviy hujjatlar tuzish, hisobot bermalarini tuzish, moliyaviy hisobotlar va moliyaviy natijalarini tasdiqlash, va boshqa moliyaviy masalalarni boshqarishda muhimdir.
2. Moliya huquqining asosiy prinsiplari: Moliyaviy tizimlar o‘ziga xos huquqiy prinsiplardan iboratdir. Ular mustaqillik, huquqlilik, transparencya, rejadanmali kengayish, moliya hisobotlari va moliyaviy tushunchalar hisoblanishini tasdiqlash kabi prinsiplardan iboratdir.
3. Skalalar: Moliya tizimlarında skalalar amalga oshiriladi, masalan, pul, moliyaviy resurslar va daromadlarning o‘lchovlarida va hisoblashda amalga oshiriladi. Skalalar moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish va bu operatsiyalar natijalarini tuzish uchun muhimdir.
4. Moliya Menejemt: Moliya tizimlaridagi moliyaviy resurslarni tartibga solish, moliyaviy mablag‘larni samarali tartibga solish, investitsiyalarni qanday amalga oshirishni belgilash, moliyaviy maqsadlarga erishishni ta‘minlashning muhimini tasdiqlash kabi moliya menejment xususiyatlari mavjud. Bu xususiyatlar moliyaning efektiv tashkili yoki joriy etishida muhimmuhimdir.
5. Risk mavzusidagi menejment: Moliya sohasida risklar vaqti-vaqti bilan yuzaga keladi. Moliya tizimlarida riskni aniqlash va uni boshqarish bu sohada muhimmuhimdir. Risklar moliyaning moliyaviy bozorga iralash uchun muhimdir. Risklar va samaralar bilan bog‘liq menejment nazoratlari, moliyaviy risklarni kobidaga ushatish mumkin.
Bu yalpi tahlil moliyaning öziga xos xususiyatlarini yoritib beradi, lekin moliya sohasida boshqa xususiyatlarning ham mavjudligini unutmaganingiz juda muhim.
3-savol
Moliya qanday funktsiyalarni bajaradi?
Moliya tashkilotning moliyaviy faoliyatlarini boshqarishning bir nechta asosiy funktsiyalarini bajaradi. Bu funktsiyalar moliya tizimining ishga tushirilishi, moliyaviy resurslarni tartibga solish, daromad olish, investitsiya yo‘lga qo‘yish, moliyaviy risklarni boshqarish va boshqa muhim mavzularni o‘z ichiga oladi. Quyidagi asosiy moliya funktsiyalaridan bir nechta misollar:
1. Moliyaviy rejalashtirish: Moliya funktsiyalari tarkibida moliyaviy rejalar yaratish o‘rnatiladi. Bu rejalar moliyaviy qonunlar va qarorlar yo‘lida amal qilinadi. Rejalar moliyaning huquqiy asosiy qaydalarini jismoniy, ijtimoiy, iqtisodiy normativ hujjatlar orqali ifodalaydi.
2. Moliyaviy ma’lumotlar va hisobotlar: Moliya tizimi ma’lumotlarni to‘plab, saqlayib boradi va ulardan o‘zaro munosabatlarni tuzadi. Moliyaviy ma’lumotlar kompaniyaning hisobotlari, muhsozlar, moliyaviy natijalar va hisobotlar qabul qilish va tahlil qilish bilan bog‘liq bo‘ladi. Bu funktsiya boshqaruv organlariga moliyaviy qarorlarni qabul qiluvchi ahamiyatga ega.
3. Moliyaviy hisob-kitob: Moliya funktsiyalari moliyaviy resurslarni tartibga solishda va moliyaviy faoliyatni hisobga olishda hisob-kitoblarni tuzadi. Bu funktsiya ma’lumotlarni to‘plash, moliyaviy faktlarni hisobga olish, auditlarni amalga oshirish, moliyaviy mablag‘larni tanlash va uyga vazir qilish, moliyaviy natijalarni tuzish, moliyaviy hisobotlar tayyorlashni o‘z ichiga oladi.
4. Moliyaviy boshqaruv va menejment: Moliya funktsiyalari barcha moliya resurslarini boshqarish, investitsiya va kapital samaradorligini baholash, kapitalni jalb qilish va jamoatchilikni jalb qilish, korporativ boshqaruv prinsiplarini qo‘llab-quvvatlash va tashkilotingizni mehribonlik bilan rivojlantirish kabi boshqaruv tizimi bilan bog‘liq masalalar bilan bog‘liq bo‘ladi.
5. Moliyaviy analiz va baholash: Moliya funktsiyalari moliyaviy analiz va baholashga e’tibor beradi. Bu funktsiya moliyaviy hisob-kitoblar va moliyaviy natijalar tahlilini o‘z ichiga oladi. Bu analizlar kompaniya moliyaviy yuritishining oqibatlarini tahlil qilish, moliyaviy samaralar haqida havola berish va tahlil qilish uchun foydalaniladi.
Bu faoliyatlarning umumi mazmuni moliya tiziminin noyob hisoblanadi. Moliyaviy funktsiyalar davlatlar, korporatsiyalar, shaxslar va jamoalar uchun moliyaviy axborotlar va resurslarni tartibga solish, daromad olish, ma’lumot va moliyaviy hisobotlar tayyorlash va baholash, investitsiyalar, moliyaviy risunok kabi maqsadlarni boshqarishda jiddiy muhim ahamiyatga ega. Moliya funktsiyalari moliyaviy yangiliklarni taklif etish, moliyaviy risklarni boshqarish va boshqalar tartibidagi masalalar bilan bog‘liq hisobotlarni tayyorlashga yordam beradi.
Moliya funktsiyalariga amal qilib, tashkilotlar, boshqaruv tizimlari, tadbirkorliklar va o‘quv yurtlari moliyaviy faoliyatlarini samarali boshqarish va rivojlantirish uchun xalqaro standartlarni qabul qilish, iqtisodiyotni majburiyatlarga qarshi kengaytirish va jamoatning ta’lim va soha tizimlarini optimallashtirishga imkon beradi.
4-savol
Moliyaning sohalarini izohlab bering?
Moliya o'ziga xosga yo'naltirilgan bir nechta foydalanish sohalariga ega. Ulardan ba'zilari quyidagilardir:
1. Korporativ moliya: Korporativ moliya, kompaniyalar va tadbirkorliklarning moliyaviy faoliyatlarini tartibga soladi. Ushbu sohada kompaniyalar moliyaviy masalalarni boshqarish, solishtirishlar, moliyaviy hisobotlar tayyorlash, moliyaviy boshqaruv va korporativ boshqaruv prinsiplari bilan bog'liq masalalarni yechish uchun moliya tizimlaridan foydalanadi.
2. Moliyaviy bozor: Moliyaviy bozor, moliyaviy resurslarni sotish, xarid qilish va o'zgartirish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Bu sohada bozor tizimi, aktsiyalar, obligatsiyalar, valyutalar va boshqa moliyaviy vositalardan foydalaniladi. Moliyaviy bozorlar moddiy va ma‘lumotdorliklardan foydalanib, moliyaviy aktivlarni tartibga solishda muhim ahamiyatga ega.
3. Banklar va moliya institutlari: Banklar va moliya institutlari, moliyaviy tizimning muhim ishtirokchilaridir. Ular moliyaviy masalalarni yechish, pul jo‘y etish, kreditlar berish, to‘lov jarayonlari, investitsiyalar, kredit natijalarini hisobga olish, moliyaviy planlash va boshqaruv, hisobot bermoq va boshqarish, shartnomalar tuzish va korporativ boshqaruv prinsiplari kabi muhim funktsiyalarni o‘z ichiga oladi.
4. Sarmoyalash va sig'ortalar: Sarmoyalash va sig'ortalar sohasi, moliyaviy risklarni boshqarish, ta'minlash va moliyaning o‘zini va iste'molchini kvotalantirish maqsadida foydalaniladi. Bu sohada sig'orta tovarlari, sig'orta xizmatlari, risklarni baholash, talqinlarni ishlab chiqish, polislar tuzish, shartnomalar tuzish, va risklarni boshqarish bilan bog'liq masalalar yechiladi.
5. Moliyaviy siyosat va ma'muriyat: Moliyaviy siyosat va ma'muriyat sohasi, moliyaviy tizimning tartibga solish, moliya qonunlari va shartnomalari tuzilishi, moliya siyosati ishlab chiqish, shartnomalarda moliya qarorlarini o‘zgartirish, moliyaviy muammo va masalalarni yechishda foydalanadi.
Bu sohalardan tashqari, aktsiyadorlik jamiyatlari, xorijiy moliyalash, individual moliya, moliya tashkiliyotlari, moliya auditlari, moliyalashtirish va boshqa sohalarda moliya tizimi sobiq tashkilotlar yoki investitsiyalarni murakkab muomala bilan ishlagan bo'lsa-da, bunda jamiyat moliyalashni boshqarishning ko'plab hisob-kitob, boshqaruv, hisobot bermoq va to'plagan moliyaviy ma'lumotlardan foydalanadi.
5-savol
Moliyaning paydo bolishi va rivojlanish tarixini yoritib bering?
Moliyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi tarixiy jihatdan oldindan boshlanadi. Bu, insonlar hayotida moliyaning o'zgarishlari bilan bog'liq bo'lgan bir jarayon hisoblanadi. Moliya tizimi, insonlar o'rtasidagi iqtisodiy aloqalarni ifodalaydi va rivojlanish uchun asosiy imkoniyatlarni beradi.
Moliyaning paydo bo'lishi tarixiy davrlardan boshlab boshlanadi. Qadimiy jamiyatlar, qabilalar va imperiyalar, moliyaviy tizimlar yaratishdi. Bu tizimlar, to'lov usullari, valyuta mablag'lari va moliya institutlari orqali moliyaning boshqarilishini ta'minlashdi. Misol uchun, qadimgi Misrda, Nil daryosini boshqarish va suv resurslarini ishlatish uchun moliya tizimi yaratildi.
Keyinchalik, moliyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi islomiy davrlarda ham o'zgarib ketdi. Bu davrda, islomiy mamlakatlarda moliya tizimlari yaratildi. Misol uchun, Abbasid imperiyasi dori-darmonlarni ishlab chiqarish, ta'lim, fan va madaniyat sohasida rivojlanish uchun moliyaning qo'llanilishini ta'minlash uchun banklar, savdo markazlari va moliya institutlari yaratdi.
Moliyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi O'rta asrlarda ham o'zgarib ketdi. Bu davrda, Evropa O'rta asrda moliyaviy tizimlarni rivojlantirdi. Misol uchun, 15-16 asrdagi Italiya banklarining rivojlanishi, savdo markazlarining yaratilishi va koloniyalar bilan savdo aloqalarini rivojlantirishi moliyaning rivojlanishiga olib kelgan.
So'nggi asrlarda esa, moliyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi global miqyosda sodir bo'ldi. Bu davrda, kapitalistik iqtisodiy tizimlar yaratildi va moliya tizimlari dunyo bo'ylab bog'liqlikni oshirdi. Banklar, korporatsiyalar va boshqa moliya institutlari dunyoning har bir qit'asida faoliyat yuritishdi.
Bugungi kunda, moliyaning paydo bo'lishi va rivojlanishi dunyoning iqtisodiy tizimlarining asosiy qismini tashkil etadi. Moliya tizimlari, mamlakatlar o'rtasidagi savdo, investitsiyalar, to'lovlar va boshqa iqtisodiy aloqalarni boshqarishda muhim ahamiyatga ega. Moliyaning rivojlanishi, iqtisodiy tizimlarning o'zgarishlari, global savdo va moliya institutlarining yaratilishi bilan bog'liqdir.
6-savol
Moliyada pulning vaqt qiymati nima?
Moliyada pulning vaqt qiymati, pul mablag'larining o'tkazilishi, saqlanishi va ishlatilishi uchun sarflanadigan vaqtning o'zgarishlari bilan bog'liq bo'ladi. Pulning vaqt qiymati, boshqalar tomonidan qabul qilinadigan valyuta kurslari, faiz stavlari va boshqa moliya ko'rsatkichlari orqali aniqlanadi. Moliya tizimlarida pulning vaqt qiymati, moliyaning boshqarilishi, investitsiyalar, kreditlar va boshqa moliya operatsiyalarining amalga oshirilishi uchun muhim ahamiyatga ega.
7-savol
Moliyaning asosiy printsipi nima va uni izohlab bering?
Moliyaning asosiy printsipi, moliyalashuvda vaqtning ahamiyatini ko'rsatadi. Bu printsipga asosan unda pul mablag'larining o'tkazilishi, saqlanishi va ishlatilishi uchun sarflanadigan vaqtning o'zgarishlari bilan bog'liq bo'ladi.
Moliyalashuvda pulning vaqt qiymati, boshqalar tomonidan qabul qilinadigan valyuta kurslari, faiz stavlari va boshqa moliya ko'rsatkichlari orqali aniqlanadi. Bu faktorlar pul mablag'larining qiymatini va moliyalashuvning natijasida o'tkazilayotgan operatsiyalarning samaradorligini ta'sir qiladi.
Moliya tizimlarida pulning vaqt qiymati, moliyaning boshqarilishi, investitsiyalar, kreditlar va boshqa moliya operatsiyalarining amalga oshirilishi uchun muhim ahamiyatga ega. Moliya tizimlarida pulning vaqt qiymati o'zgarishlari moliyalashuvning natijasini, moliyaning samaradorligini va moliya operatsiyalarining foydalanuvchilariga ta'sirini belgilaydi.
Moliyaning asosiy printsipi shu jihatdan moliyalashuvda vaqtning muhimligini ko'rsatadi. Vaqtning o'zgarishlari moliyalashuvning natijasini, moliya operatsiyalarining samaradorligini va moliyaning boshqarilishini ta'sir qiladi. Bu sababli, moliyalashuvda vaqtning dikkat bilan o'rganilishi va boshqarilishi zarur bo'ladi.
2-TOPSHIRIQ
O’tilgan mavzular bo’yicha tayanch so’z va iboralarni izohi bilan yozing:
DEFITSIT
|
“Defitsit” atamasi xarajatlar yoki chiqimlar daromadlar yoki oqimlardan oshib ketadigan vaziyatni bildiradi. Moliya nuqtai nazaridan, bu odatda byudjetdagi salbiy balansni yoki daromadlar va xarajatlar o'rtasidagi tanqislikni anglatadi. Kamchilik, shuningdek, biror narsaning etishmasligi yoki etishmasligini ham anglatishi mumkin, masalan, ko'nikmalar yoki resurslarning etishmasligi.
|
MOLIYAVIY APPARAT
|
Moliyani boshqarishni amalga oshiruvchi barcha tashkiliy tuzilmalat yig’indisi
|
NAZORAT
|
Bu nazorat obektining ishlash jarayoni va haqiqiy holatni kuzatish tekshirish tizimi
|
MOLIYAVIY OQIM
|
Resurslarning moliyaviy resurslari ortiqcha bo’lgan iqtisodiy subektlardan moliyaviy resurslari defitsit bo’lgan iqtisodiy subektlarga oqib o’tishiga aytiladi
|
3-TOPSHIRIQ
Testlarni yeching.
1. Moliya ozining lugaviy manosi jihatdan frantsuzcha, lotincha va ruscha sozlarning sinonimi sifatida qanday manoni anglatadi?
A. Daromad, to’lov
B. soliq, sugurta
C. pul, kredit
D. fond, pul jamgarmasi
2. Moliyaning qanday funktsiyalari mavjud?
Nazorat va ragbatlantirish
Bozorli va bozorsiz qarzlar pul fondlarini shakllantirish va nazorat
Taqsimlash va nazorat
Taqsimlash va tartibga solish
3. Moliya –
Pul fondlarini shakllantirish, taqsimlash va undan foydalanish bilan bogliq iqtisodiy munosabatlar yigindisi
Pulli munosabatlarni ifodalaydi
Pulli munosabatarini tartibga soladi
Pul fondlarini ifoda etadi
4. Quyidagilardan qaysi biri moliyaning xarakterli belgisi hisoblanadi?
Moliya tizimining mavjudligi
Pulni tovarga ayrboshlanishi
Markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul fondlarini yaratish (vujudga keltirish)
Korxonaning moliyaviy resurslarini oshirish uchun nazoratning mavjudligi
4-TOPSHIRIQ
Ushbu terminlarga ta’rif bering
MOLIYA
|
"Moliya" degan so'z turli mavzusini ta'riflash uchun bir nechta qabul qilinadigan tarjimalar mavjud, shu tarzda:
1. Moliya, mamlakat yoki tashkilot tomonidan rivojlanish, boshqarish va iste'mol etish uchun moliyalashtirilgan resurslarining barcha tashkilotlarning valyuta, moliyalashtirilgan pul, ko'chirishlarni jamlashuvini, soliq va boshqa to'lovlar, investitsiya, kredit olish, hisobotlar, tartibga solish va boshqalar bilan hujjatlarini tashkil qiluvchi ma’lumotlar tizimidir.
2. Moliya, insonlar yoki tashkilotlar tomonidan pul, valyuta yoki asbob-uskunalarni sotish, sotib olish, hisob-kitob yoki investitsiya qilish uchun ishlatiladigan resurslarning yig'ilish va iste'molini ifodalovchi ma'no qilinadi.
Moliya termini sukut, investitsiyalar, davlat budjetlari, qimmatpul milliy valyuta, soliqjarohlik va boshqa turli moliya sohalari bilan bog'liq ko'plab mavzularga qaror qiladi.
|
MARKAZLASHGAN FONDLAR
|
Markazlashgan fondlar termini tashkiylan fondlarni boshqarish va har qanday maqsadlar uchun investitsiya qilishga yo‘naltirilgan. Ushbu termin "markazlashgan fondlar" quyidagi xususiyatlarga ega:
1. Boshqarish: Markazlashgan fondlar professional boshqaruvchilar tomonidan boshqariladi. Boshqaruvchilar fondlarga moliyalashtiruvchi tomondan kelgan mablag‘larni maqsadli sarmoyalashga yo‘naltirish va bularni yaxshilash bilan shug‘ullanadilar.
2. Portfelli diversifikatsiyasi: Markazlashgan fondlar bir nechta sarmoyalarni, moliyalashtiruvchilar tomondan kelgan mablag‘larni chaqirganlarini birarada tashkil etadilar. Bundan tashqari, fond portfelida har xil sarmoya turlaridan mablag‘larni jamlab bormoqda. Bu diversifikatsiya fondlarga riskni kamaytiradi, chunki biriktiruvchilar mablag‘larining bir qismini bitta sarmoyaga investitsiya qilmaydi.
3. Shaxsiy tovarlarni harid qilish: Markazlashgan fondlar shaxsiy tovarlarni sotib olish uchun ishlab chiqaruvchi jismoniy shaxslardan moliyalashni qabul qilishi mumkin. Bunda fondlarni boshqaruvchilariga professional birikma tajribasi va qimmatbaho kalitli jismoniy tovarlar sotilib olish imkoniyati mavjud.
4. Innovativlar va startaplar uchun moliyalashtirish: Markazlashgan fondlar, yangi ideyalar va startaplar uchun moliyalashtirishda muvaffaqiyat qozonish uchun aniq shartlarga ega bo‘lib, riskdan qutqarish va iste’molchilar uchun yuqori darajada moliyaviy ko‘rsatkichlarni ta'minlashda o‘rolni o‘ynashadi.
5. Moliyaviy daromadning bo‘lishi: Markazlashgan fondlar o‘z mijozlari uchun turmushga nisbatan yuqori darajada moliyaviy daromad taqdim etadi. Fondlar boshqaruvchilari dastlabki moliyaviy imkoniyatning oshishi, investitsiya sahifalarida balki komissiya daromadi olishi bilan bog‘liq bo‘ladi.
Bundan tashqari, markazlashgan fondlar bilan bog‘liq boshqa xususiyatlar ham mavjud bo‘lishi mumkin, shuningdek, maqsadlarga yo‘naltirilgan fondlar va uning moliyaviy turli variatsiyalari, yani konservativ, matbuot, fondlar darajasi va boshqalar.
|
MARKAZLASHMAGAN FONDLAR
|
Markazlashmagan fondlar termini moliyaviy sohalardagi investitsiya fondlari uchun ishlatiladigan bir termin hisoblanadi. Bu fondlar, belgilangan muddatli to‘lovli sertifikatlar orqali xodimlar yoki investorlar tomonidan kiritiladigan mablag‘larni boshqarishga yo‘naltiriladi. Markazlashmagan fondlar, yarim yilga yaqin muddatlarda yoki to‘lov muddati bekor qilingandan avval sertifikat egasi tomonidan yoki moliyaviy muoshara bo‘yicha bo‘lgan xavfsizlikning past darajasidan baliqda realizatsiyaga qo‘yiladi. Bu fondlar odatda maxsus muddatli sertifikatlar orqali amalga oshiriladi va xavfsizlik darajasi, mustahkamlashi, banknotlari va shuningdek qimmatli qog‘ozlarning hamma qismi xisoblanadi. Markazlashmagan fondlar o‘rtacha muddati ko‘zda tutilgan mablag‘lar bo‘yicha dagi siyosiy xitlar bilan bir qatorda mijozlar tomonidan ishlatiladi, shuningdek, yaxshi daromad taqdim etadigan, ammo xavfsizlik darajasi etishib olishganday daromadlilik hamda investitsiya mahoratiga asoslangan miqdorda jiddiy loudmouth fondlarini taklif etadi.
|
YaIM
|
Yalpi ichki mahsulot (YaIM) - bu ma'lum bir vaqt oralig'ida, odatda bir yil davomida mamlakatda ishlab chiqarilgan barcha tovarlar va xizmatlarning umumiy qiymatining o'lchovidir. Bu mamlakatning iqtisodiy salomatligining keng qo'llaniladigan ko'rsatkichidir va ko'pincha turli mamlakatlarning iqtisodiy ko'rsatkichlarini solishtirish uchun ishlatiladi. YaIMga mamlakat chegaralarida joylashgan mahalliy firmalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar ham, mamlakat chegaralarida joylashgan xorijiy firmalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar ham kiradi. U mamlakat ichida ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning barcha yakuniy qiymatlarini qo‘shib, import qiymatini ayirish yo‘li bilan hisoblanadi. YaIM hukumatlar, korxonalar va iqtisodchilar tomonidan iqtisodiy o'sishni kuzatish, ishlab chiqarishdagi o'zgarishlarni kuzatish va turmush darajasini baholash uchun foydalaniladi.
|
MD
|
Milliy daromad termini, mamlakatning iqtisodiy konsepsiya va statistik tizimlarida foydalaniladigan ma'lumotlarni ifodalovchi bir konseptdir. Bu termin iqtisodiy faoliyatning barcha bo'limlariga ta'sir ko'rsatgan daromadning umumiy miqdorini bildiradi. Milliy daromadning asosiy ma'nosi, bir yoki bir nechta mamlakatdagi qimmatli moddalarni ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish, savdo-sotiq faoliyati va boshqa iqtisodiy faoliyatlar orqali kamaygan chegaramiz mulkchilikning umumiy daromadiga ta'sir qiluvchi miqdordir.
Milliy daromad termini, mamlakatning iqtisodiy holati, iqtisodiy to'g'ri borligi, daromad tashkili, distributsiya va miqdorini belgilashda keng tarqalgan ma'lumotlarni ifodalaydi. Bu ma'lumotlar mamlakatning iqtisodiy faoliyatining barcha turlarini o'rganish, qayta tiklash va rejalashtirishda qo'llaniladi. Milliy daromad tungi hisobotlarda, yillik hisobotlarda, mamlakat sarf-malumotlarida va iqtisodiy siyosatni shakllantirishda keng tarqalgan ma'lum bir ko'rsatuvdir.
|
5-TOPSHIRIQ
MOLIYANING SOHALARI BO’YICHA GURUHLARGA AJRATING VA MA’LUMOT BERING
KORPARATIV MOLIYA
|
Korporativ moliya: korporatsiyalarning investitsiya qarorlari, kapital tuzilishi va moliyaviy risklarni boshqarish kabi moliyaviy qarorlarini boshqarish bilan shug'ullanadi
|
INVESTITSIYALAR
|
Investitsiyalar: daromadni maksimal darajada oshirish va tavakkalchilikni minimallashtirish maqsadida aktsiyalar, obligatsiyalar, tovarlar va ko'chmas mulk kabi moliyaviy aktivlarni sotib olish va sotishni o'z ichiga oladi.
|
MOLIYAVIY REJALASHTIRISH
|
Moliyaviy rejalashtirish: shaxslarga moliyaviy maqsadlariga erishishda yordam berish uchun keng qamrovli rejani ishlab chiqishga qaratilgan. Bunga byudjetlashtirish, soliqni rejalashtirish, pensiya rejalashtirish va mulkni rejalashtirish kiradi.
|
BANK
ISHI
|
Bank ishi: banklar va moliya institutlari tomonidan omonatlarni qabul qilish, kreditlar berish, kreditlarni boshqarish va moliyaviy operatsiyalarni osonlashtirish kabi faoliyatni nazarda tutadi.
|
RISKLARNI BOSHQARISH
|
Risklarni boshqarish: jismoniy shaxslar, korxonalar va muassasalar duch keladigan potentsial xavflarni aniqlash va yumshatishga e'tibor qaratadi. Bunga sug'urta, xedjlash strategiyalari va risklarni baholash kiradi.
|
XALQARO MOLIYA
|
Xalqaro moliya: global kontekstda moliyaviy operatsiyalar va investitsiyalarni boshqarishni o'z ichiga oladi. Bunga xorijiy valyuta, xalqaro savdo, jahon kapital bozorlari va transchegaraviy investitsiyalar kiradi.
|
MOLIYAVIY BOZORLAR
|
Moliyaviy bozorlar: moliyaviy aktivlarni, shu jumladan aktsiyalarni, obligatsiyalarni, derivativlarni va boshqa moliyaviy vositalarni sotib olish va sotishga qaratilgan. Shuningdek, u bozor tahlili, savdo va tartibga solishni o'z ichiga oladi.
|
SHAXSIY MOLIYA
|
Shaxsiy moliya: shaxsiy moliyaviy maqsadlarga erishish uchun byudjetlashtirish, tejash, qarzlarni boshqarish va investitsiya strategiyalarini o'z ichiga olgan shaxsiy moliyani boshqarishga e'tibor qaratadi.
|
MOLIYAVIY TAHLIL
|
Moliyaviy tahlil: jismoniy shaxslar, korxonalar va umumiy bozorning moliyaviy salomatligi va faoliyatini baholash uchun moliyaviy hisobotlarni, samaradorlik ko'rsatkichlarini va iqtisodiy ma'lumotlarni tahlil qilishni o'z ichiga oladi.
|
DAVLAT MOLIYASI
|
Davlat moliyasi: hukumat darajasida moliyani boshqarish, shu jumladan soliqqa tortish, davlat xarajatlari, byudjetlashtirish va davlat qarzini boshqarish bilan shug'ullanadi.
|
6-TOPSHIRIQ
O’zbekiston iqtisodiyotining o’sishiga ta’sir qiluvchi quyidagi omillarning amaldagi holatiga baho bering va uni izohlang?
1. Tabiiy resurslar: O’zbekiston, bog’cha zenginligidan katta foydalanish imkoniyatiga ega bo’lib, mamlakatda yer ustida kengaytirilgan boyliklar va neft, gaz, uran va qat’iy darajasida qirg’izuvchan texnika va kerakli resurslarni eksport kilishi oltinchi o’riniga ega. Bu resurslarni juda samarali qo’shish uchun, Ulug’bek tajribasida bog’cha bino ishlab chiqarishga iqtisodiy rejalarsiz shaxs toifalariga yo’l qo’yilmoqda.
2. Mehnat resurslari: O’zbekistonda yaqin yillarda ishlab chiqarish sektori rivojlanib borayotganligi sababli mehnat xususiyatlari katta qimmatli bo’lmoqda. O’zbekiston aholligi shaxsiy darajada yuksak daromad ko’rsatkichiga ega, shuningdek, Makroiqtisodiyot statistikasiga asosan, mehnat kuchini effektiv boshqarish tizimi jihatdan tinchlik namoyish etmoqda. Bu, mamlakatda iqtisodiyotni oshirish uchun muhim element hisoblanadi.
3. Aholining daromad darajasi: O’zbekistonda homiladorlik miqdori yuqori hisoblanadi va daromadning o’sishiga yordam beradi. Har bir kishining qanchalik harajatlarga ega bo’lishi, shuningdek, o’sgan daromad darajasi uni iste’dodli bo’lishga olib keladi. Bu aholi daromadi iqtisodiyotning o’sishida katta ahamiyatga ega.
4. Iqtisodiyotning pul mablaglari bilan taminlanganligi: O’zbekiston iqtisodiyotining tizimi juda samarali. Mintaqaviy daromadning o’sishi nisbatan katta dirama imkoni berdi va pul mablaglari kafolatlangan. Mintaqa, diplomatik aloqalar yuzasidan katta pul mablaglari taqdim etildi. Bu esa O’zbekiston iqtisodiyotining o’sishiga ta’sir etadi.
Bolgan sodda holatlar o’rniga, O’zbekiston iqtisodiyoti kuchayib borayotgan, ammo ular ustida xalqaro darajadagi investitsiyalar, boshqa mamlakatlar bilan muammo hal qilish qonuniyatlari va iqtisodiyotning qonuniy asosiy ekvivalentlarini amalga oshirish talab qiladi.
|
