|
Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti ma’lumotlar bazasi
|
| bet | 1/2 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 4,53 Mb. | | #247657 |
Bog'liq Nurbol Xaydaraliyev 2-mi
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
MA’LUMOTLAR BAZASI
fanidan 2-mustqail ish
Mavzu: C++ va ma’lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratish
Bajardi: DBM006-guruh talabasi
Xaydaraliyev Nurbol
Tekshirdi: Djurayev Tulkinjon
Reja:
Kirish.
Ma'lumotlar bazasini qanday sozlash
Birinchi SQL so'rovini yozish
C++ ilovani bazaga ulash
Amaliy sinab ko’rish
Xulosa
C/C++ da ma’lumotlar bazasi ilovasini yaratish, ayniqsa, yangi boshlovchi dasturchi uchun juda qiyin vazifadir. Aslida kod juda oddiy bo'lsa-da, to'g'ri kutubxonani import qilish, foydalanish uchun drayverlar, ularga qanday kirish mumkinligi va boshqalar kabi konfiguratsiya muammolari uni qiyin kurashga aylantiradi. Zamonaviy yuqori darajadagi tillar bu masalalarda juda oddiy. Ular juda oddiy va qulay bo'lib, konfiguratsiya bilan bog'liq muammolar juda kam bo'lgan barcha bir joyda joylashgan kutubxonaga ega. Yuqori darajadagi tildan foydalanishning qiziqarli jihatlaridan biri shundaki, siz asosiy tamoyillarni ozgina tushungan holda deyarli kodlashni boshlashingiz mumkin. C++ dasturlash tilida ma`lumotlar bazasi bilan ishlaydigan ADO, DataAccess, DataControl va dbExpress kabi komponenta bo`limlari mavjud. Ular orqali ma`lumotlar bazasi ustida amallar bajarilishi mumkin. Interfeysda ma`lumotlar bazasini chaqirish uchun ADOConnection, ADOQuery va DataSource komponentalaridan
foydalanish kifoya. Ma`lumotlar bazasidagi ob`yektni aks ettirish uchun esa DBGrid komponentasidan foydalaniladi. DBGrid komponentasi jadvallarni aks ettiradigan komponenta hisoblanadi.
ADOConnection komponentasi ADO bo`limida joylashgan bo`lib, u ma`lumotlar bazasi bilan aloqa o`rnatishga xizmat qiladi.
ADOQuery komponentasi ham ADO bo`limida joylashgan bo`lib bog`langan ma`lumotlar bazasiga so`rovlar yozishda ishlatiladi.
DataSource komponentasi esa Data Access bo`limida joylashgan bo`lib, so`rovlarni dbGrid komponentasi, ya’ni so`rovlarni jadvallarda aks ettiradi.
Yuqorida ko`rib chiqilgan komponentalar ma`lumotlar bazasi bilan aloqa o`rnatishda muhim komponentalar hisoblanadi. Ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimining qaysi turi bo`lishidan qat`iy nazar bu komponentalardan foydalaniladi.C/C++ esa boshqa zotdir. Bir qadam ham yuzaki bosish oson emas. Bu siz yozgan har bir kod bilan ko'nikmalaringizni sinab ko'radigan uni yanada qiziqarli va qiyin qiladi. Ammo, dastlabki to'siqlarni yengib o'tganingizdan so'ng, C/C++ ga o'xshash narsa yo'q. Va ma'lumotlar bazasini dasturlash? Bu juda qiziq, aslida. Keling, ushbu musatqil ishda C/C++ da maʼlumotlar bazasi kodi bilan birinchi safarga chiqaylik.
Birinchi bo’lib ma’lumotlar bazsini yaratish uchun yangi ilovani o’rnatib olamiz.
https://www.embarcadero.com/products/interbase/downloads?utm_source=CodeBeauty&utm_medium=Leads%20Acquisition&utm_content=VideoInterBaseMay2022&utm_campaign=VideoInterBaseMay2022
Veb saytdan o’zimizga kerakli ilovani tanlaymiz:
Kerakli hamma ruxsatni tanlaymiz:
Bu yerda port va yna boshqa serverlar tanladi:
Email orqali kelgan ilova litsenziya kalitini kiritamiz:
Ilovani o’rnatib bo’lgandan keyin uni ishlatish uchun IB consolga kirishimiz kerak bo’ladi:
Menyu oynasi orqali server va baza ulanadi:
Ma’lumotlar bazasini saqlash uchun fayl yaratamiz:
Kerakli ma’lumotlarni sozlaymiz. Bunda bizga foydalanuvchi roli kerak bo’ladi:
Va server uchun ham:
Keyin esa biz ERROR xabarini olamiz, chunki biz hali serverni run qilmaganmiz:
Tulsdagi SQL query orqali bazamizga jadval qo’shamiz:
Ko’rib turganimizdek bizda jadval hosil bo’ladi:
Endi bu jadvalga ma’lumot qo’shish juda oddiy:
Ma’lumotlarni kiritamiz va RightClick belgisini bosish orqali tugatamiz. Bu yerda yana Commit va Rollback buyruqlari ham bor. Bular bilan biz Tranzaktsiyalarni tugatishimiz yoki qaytarishimiz mumkin.
Shu bilan bazani IBConsole ilovasida ishlatishni bilib oldik. Endi bizga bu konsoldagi ma’lumotlarni C++ Builder da ishlatishim qoldi.
Buni bajarishdan avval huddi shu veb-saytdan C++ Builder ilovasini yuklab olamiz:
Va sozlamalarni amalga oshiramiz.
Keyingi qadamda bizga Ma’lumotlar bazasini ulash uchunOddiy blank yaratib olamiz:
Ish stolining ko’rinishi:
Bazani ulashdagi jarayon:
Ma’lumotlarni chiqarish uchun yangi toollarni sinab ko’ramiz:
Jadvallarni qanday ulash haqida bizda o’tgan darslardan tushuncha mavjud va biz shularni foydalanamiz:
Bizda MB bilan ishlaydigan ilova tayyor:
Bu bilan biz terminal orqali jo’natadigan har bir so’rovimizni ishlatishimiz mumkin.
Xulosa:
Xulosa qillib aytganda MB ni C++ orqali ilovasini yaratib ishlatish ishchiga anig’roq ma’lumotlarni ko’rishga yordam beradi. Shuni ham takidalash lozimgi bunday ma’lumotlarni boshqarishning samarali yo’llarini ishning qiyinligidan ossonlashtirilyapti. Ma’lumotlar bazasi bilan ishlashda bir deganda kompaniyaning obrosi va uning ishchilar, mijozlari zarar ko’rishi mumkin. Shuning uchun bizga aniq ishlaydigan dasturlar va ishchilar kerak bo’adi)
|
| |
