26
R
i
– antennaning izolyatorlaridagi yo‘qotishlar qarshiligi;
R
yer
– yer va yerga ulash tizimlaridagi yo‘qotishlar
qarshiligi.
Antennaning samarali maydoni
. Antennaning
samarali maydoni
antenna radiochastotalar energiyasini “ajratadigan” frontning o‘sha
qismini xarakterlaydi. Antennaning samarali maydoni tushunchasi bir
vibratorli, ko‘p vibratorli va boshqa murakkab qabul qilish antennalari
uchun qo‘llaniladi. Miqdoran u antenna bilan moslashtirilgan
qabulagichning kirishiga antennadan keladigan quvvatni
R
mos
quvvatini qabul qilish nuqtasidagi radioto‘lqinning quvvati oqimi
zichligiga nisbati sifatida aniqlanadi:
A
e
=
R
mosl
/ S.
Taqsimlangan sirtli ko‘p vibratorli, parabolasimon, linzali va
boshqa
antennalar uchun A
e
qiymat ularning
S
A
geometrik maydoni
bilan quyidagicha bog‘langan:
A
e
=
K
A
S
A
,
bu yerda
K
A
– tok amplitudasi va fazasi antennaning sirtida
taqsimlanishi xarakteriga va antennaning tayyorlanishi aniqligiga
bog‘liq bo‘lgan maydondan foydalanish koeffitsienti. Yo‘naltirilgan
antennalarning
katta qismi uchun K
A
~ 0,8, lekin 0,5 dan 0,9 gacha
o‘zgarishi mumkin.
Antennaning samarali maydon va yo‘naltirilgan ish koeffitsienti
orasida quyidagi bog‘lanish mavjud:
A
e
=
l
2
D / 4p .
Antennaning ekvivalent sxemasi. Antennaning ekvivalent
sxemasi 1.11-rasmdagi ko‘rinishga ega. Bu yerda qabul qilish
antennasi yuklamaga nisbatan (
E
to‘g‘
) EYUK hosil qiladigan va bu
antenna uzatish rejimida ishlagandagi kirish qariligiga teng bo‘lgan
ichki qarshilikka ega bo‘lgan generator sifatida qaraladi. Ma’lumki,
generator, agar yuklama qarshiligi va generatorning
ichki qarshiligi
kompleks uyg‘unlashtirilgan hisoblansa, yuklamagan maksimal
quvvatni beradi
27
1.11- rasm. Antennaning ekvivalent sxemasi
Bu holda yuklamga maksimal quvvatni uzatilishi sharti
Z
kir
=
Z
yuk
ko‘rinishga ega bo‘ladi, ya’ni antennaning kirish qarshiligi
va yuklamaning qarshiligi (fiderning to‘lqin qarshiligi) teng bo‘lishi
kerak.
Antennaning
shovqin
harorati
.
Yuqori
sezgirlikli
qabullagichlarga ulangan o‘ta yo‘naltirilgan qabul qilish antennalari
uchun ko‘pincha
antennaning T
ASH
shovqin haroratini bilish zarur
bo‘ladi. U qabullgichning kirishiga ulanganida unda antennaning
o‘zidagi kabi o‘sha quvvatni ajratadigan antennaning kirish
qarshiligiga teng bo‘lgan qarshilikli rezistorning harorati sifatida
aniqlanadi. O‘z issiqlik shovqinlariga bog‘liq bo‘lgan antennaning
shovqinlar quvvati unchalik yuqori emas. Antennaning shovqinlari
asosan qabullagichning kirishiga keladigan kosmik manbalardan
radionurlanishlar, shuningdek yer atmosferasi va antenna yaqinida
joylashgan predmetlardan issiqlik nurlanishlari orqali aniqlanadi:
R
ASH
=
KT
ASH
D
f ,
bu yerda
K = 1,38 10-23 Vt s/grad;
D
f – qabul qilish trakti chiziqli qismining o‘tkazish polosasi,
Gs.
Tikkaga yo‘naltirilgan o‘tkir yo‘naltirilgan
antenna uchun T
ASH
100
0
Kga va hatto undan kichikka yetishi mumkin, shu bilan bir
vaqtda yer sirtiga yo‘naltirilganda
T
ASH
≥300
0
K bo‘ladi.
