|
- -
Mühazirə № 18
Naqillərin elektrik tutumu
Elektrostatikada təklənmiş naqil anlayışından istifadə olunur. Başqa cisimlərdən (naqillərdən) uzaqda yerləşmiş naqil təklənmiş naqil adlanır. Təklənmiş naqilin səthində elektrik yüklərinin paylanması ancaq naqilin səthinin formasından asılı olur. Onun potensialı elektrik yükünün miqdarı ilə mütənasib olaraq dəyişir. Təcrübələr göstərir ki, müxtəlif formada olan naqillərin elektrik yükləri eyni olarsa, onların potensialları müxtəlif olur.Təklənmiş naqil üçün
 (1)
Ifadəsini yazmaq olar. Burada  - naqilin elektrik tutumu adlanır.
 (1`)
Elektrik tutumu ədədi qiymətcə,naqilin potensialını bir vahid dəyişdirən yükün miqdarına bərabərdir. Naqilin elektrik tutumu onun forma və ölçülərindən asılıdır. Naqilin elektrik tutumu naqilin materialından, onun aqreqat halından, daxilində olan boşluqlardan asılı deyil. Elektrik tutumu naqilin yükündən və onun potensialındann asılı deyil. BS-də tutumun vahidi faraddır ( ). Naqilin yükünün  artırdıqda onun potensialı  artarsa, belə təklənmiş naqilin tutumu  olar.
Məlumdur ki, radiusu  olan, bircinsli dielektrik mühitdə yerləşmiş kürənin potensialı
 (2)
Ifadəsindən təyin olunar. Bu ifadəni (11) düsturunda yerinə yazsaq
 (3) alarıq.
Naqil təklənmiş olmazsa, yəni onun yaxınlığında yüklənməmiş başqa naqillər olarsa, elektrostatik induksiya hadisəsi nəticəsində bu naqillərdə induksiya yüklərinin yaranması əsas naqilin potensialının müəyyən qədər azalmasına səbəb olur. Beləliklə təklənmiş naqilin elektrik tutumu, təklənməmiş həmin naqilin elektrik tutumundan kiçik olur.
|
