Mühazirə mövzusu 8.
Plan
Elektrodların təsnifatı
Patensiometrik titrləmə
Polyaroqrafiya
Elektrodlar quruluşundan və elektrod reaksiyasının növündən asılı olaraq 3 növə bölünürlər:
Birinci növ
İkinci növ
Oksidləşmə - peduksiya
1.Birinci növ elektrodlara metal və ya qaz elektrodları aiddir. Bu elektrodların potensialı onların fəallığından asılı olub metal ionlarına görə dönəndirlər. Bu növ elektrodlara hidrogen elektrodu da aid edilir. Səthi platin qarası ilə örtülmüş platin lövhə məhlula salınır və məhlul-dan hidrogen qazı buraxılır. Hidrogen platinin səthində adsorbsiya olunur və səthi hidrogenlə doydurulmuş platin lövhə özünü birinci növ elektrod kimi aparır. Platinin səthindəki hidrogen atomları ilə məhluldakı hidrogen ionları arasında tarazlıq yaranır.
H2 ⇄ H+ + e¯
Platin lövhə mühitə qarşı təsirsiz olub, göstərilən elek-trod prosesinə katalitik təsir göstərmir, yəni yalnız elek-tron daşıyıcısı rolunu oynayır. Hidrogen ionunun elektrod potensialı
tənliyi ilə hesablanır. Hidrogenin təzyiqi 1 atm. və hidrogen ionlarının fəallığı vahid olanda olur.
Şərti olaraq hidrogen elektrodunun standart elektrod potensialı sıfır qəbul edilir. Hər hansı elektrodun potensialını təyin etmək üçün hidrogen elektrodundan (müqayisə elektrodu) və tədqiq olunan elektroddan ibarət dövrənin elektrik hərəkət qüvvəsini ölçürlər.
2.İkinci növ elektrodlar üç fazadan ibarət olurlar. Metalın səthi çətin həll olan duzu ilə örtüldükdən sonra onu həmin duzun tərkibində olan anion məhluluna salırlar. Ikinci növ elektrodlara misal olaraq, gümüş-xlorid elektrodunu (Ag,AgCl/KCl) və kalomel (Hg,Hg2Cl2/KCl) elektrodunu göstərmək olar.
Bu növ elektrodlarda potensial təyinedici ionlar anionlardır. Onların potensialı kationun və anionun fəallığı ilə ifadə olunur. Məsələn, kalomel elektro-dunda reaksiya dönəndir, elektroddakı civə və məhlulda olan xlor ionu kalomel əmələ gətirdiyindən sistemdə
2Hg + 2Cl¯ ⇄ Hg2Cl2 + 2e
tarazlığı yaranır.
3.Oksidləşmə - reduksiya elektrodlarına redoks elektrodlar da deyilir. Platin və qızıldan hazırlanıb hər hansı maddənin oksidləşmiş və reduksiya olunmuş formaları olan məhlula salınır. Elektrod materialı reaksiyada iştirak etməyərək, yalnız həll olmuş maddələr arasında elektron ötürülməsini təmin edir. Oksidləşmə-reduksiya elektrodlarında gedən prosesi ümumi şəkildə aşağıdakı kimi göstərmək olar.
Ox + e ⇄ Red
Oksidləşmiş formanın elektron almaq hərisliyi və reduksiya olunmuş formanın platin elektroduna elektron vermə meyilliliyi nəticəsində potensiallar fərqi yaranır. Oksidləşmə - reduksiya elektrodunun potensialı Peters tənliyi ilə ifadə olunur.
| 