|
§ 5.10 QUDUQ OBSADKASINING SIQILISHI UCHUN TO’G BOSIMINI HISOBLASH
|
| bet | 101/104 | | Sana | 08.02.2024 | | Hajmi | 2,48 Mb. | | #153059 |
Bog'liq Majmua Geotexnologiya (2023-2024 uzb) чикаришга§ 5.10 | QUDUQ OBSADKASINING SIQILISHI UCHUN TO’G BOSIMINI HISOBLASH |
Hisoblash IV bobda keltirilgan ko'rsatmalarga muvofiq amalga oshiriladi. Uskunalar, materiallar va boshqalarning narxi bo'yicha aniq ma'lumotlar bo'lmasa, ular taxminiy qabul qilinadi.
Uran konlarini in-situ yuvish usuli bilan o'zlashtirishni boshqarishning muhim vazifasi ishlab chiqarish tannarxini pasaytirishdan iborat. Ekstraksiya xarajatlari jadvalda ko'rsatilgan. 4.14.
Korxonani qurish va jihozlash uchun sarflangan kapital xarajatlar amortizatsiya ajratmalari shaklida tannarxga kiritiladi. Kapital qo’yilmalarning miqdori korxonaning ishlab chiqarish yechimlari bo’yicha rejalashtirilgan unumdorligi va uning iqtisodiy-geografik holati bilan belgilanadi.
Kon qazib olish va tayyorlash ishlari uchun xarajatlar (Zgpr) ni quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:
Qayerda,nskv– texnologik quduqlarning umumiy soni;Hsv– barcha quduqlarning o‘rtacha chuqurligi, m;Tsskv– quduqning bir metrini burg‘ilash va qurish qiymati, c.u. (23÷25);Zobv– quduq quvurlari xarajatlari, c.u.;Zosn- quduqlarni nasoslar va asboblar bilan jihozlash xarajatlari, c.u.
Ko'pincha quduqlarni yotqizish narxini taxmin qilish mumkin (Zobv) ularning soniga proportsionaldir:
Qayerda,Tsobv– bitta quduqni quvur o‘tkazish qiymati, c.u.
Quduq uskunalari narxi (Zosn) nasos quduqlari soniga mutanosib:
Qayerda,Tsosn– nasos qudug‘ini ko‘taruvchi eritma vositalari bilan jihozlash qiymati, c.u.;notk– nasos quduqlari soni.
Quduqlar soni (nskv) tanlangan rivojlanish tizimiga bog'liq va texnologik quduqlarning xizmat ko'rsatish quduqlariga nisbati bilan belgilanadi va zich uyali tizimlarning nomutanosiblik omili bilan ifodalanadi (4.12-jadvalga qarang):
Bunday holda, qazib olish va tayyorlash ishlarining qiymati (Zgpr) ni quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:
Kislotalash xarajatlari (Zzak) texnologik blokning tog‘ jinslarining kislota sig‘imi va blokdagi ruda massasi miqdori bilan belgilanadi:
Qayerda,Tzakudel- bir tonna ruda massasini kislotalashga sarflangan kislota massasi, kg/t;S– blok maydoni, m2;Men– blokning samarali quvvati, m;g– rudaning hajmli massasi, t/m3 (1,5÷2,5);Tskis– kislota narxi, c.u. (23,22 c.u./t).
Bir tonna kislotalanishga sarflangan kislota massasi (Tzakudel) kon massasi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
Qayerda,n- asosiy jinslarning g'ovakligi, (0,2 ga teng qabul qilingan);fscissackkislotalanish davridagi eritmadagi reaktivning konsentratsiyasi, g/l.
Yuvish uchun reaktiv xarajatlari (Zvysch) qazib olingan metallning massasiga qarab aniqlash mumkinmmMe:
Qayerda,Tkisudel;(Tokudel) komponentning massa birligiga kislotaning (oksidantning) solishtirma sarfi, kg/kg;tsokoksidlovchining narxi, c.u.
Boshqacha qilib aytganda, yuvish uchun reagentlarning narxi (Zvysch) ni ularning kontsentratsiyasi orqali hisoblash mumkin:
Qayerda,V- ishchi eritmalar hajmi, m3;fzakkis; fotkkis- mos ravishda ishchi va mahsuldor eritmalardagi kislotaning o'rtacha konsentratsiyasi, kg/m3;fzakok- oksidlovchi moddaning ishchi eritmalardagi o'rtacha konsentratsiyasi, kg/m3. (4.15-jadvalga qarang)
Olingan komponentning og'irligi (mmMe) ifoda bilan aniqlanadi:
Qayerda,SMe– jinslardagi metall konsentratsiyasi, g/t;e– tiklanish koeffitsienti, birliklar ulushi (62÷77%).
Maxsus reaktiv/oksidlovchi sarfi (Tkisudel/Tokudel)mahsulotning birlik massasi uchun quyidagi ifodadan ayiriladi:
Qayerda,Smeras– texnologik eritmaga o‘tgan metall konsentratsiyasi, g/l.
Eritmalarning yalpi hajmi (V) geotexnologik kon uchun foydali komponentni olish uchun sarflangan miqdor haqiqatda qazib olingan metall mahsuloti bilan hisoblanadi.mmMeuning eritmalardagi konsentratsiyasi haqidaSmeras:
Yechimlarni ko'tarish va tashish narxi (Zrast) ishchi eritmalar hajmiga mutanosib ravishda olinishi mumkin:
Qayerda,Rel– bir m3 texnologik eritmani ko‘tarish va tashish uchun quvvat sarfi, m3/kVt soat;Tsel- bir kVt/soat elektr energiyasi narxi, kub (0,027). Qo'shimcha ma'lumot olish uchun Jadvalga qarang. 4.16.
Elektr suv osti nasosini tanlash quduqdagi texnologik yechimlar darajasiga (hst.eq) bog'liq bo'lib, u quyidagi ifodadan aniqlanadi va chuqurlikda o'rnatilishi kerak (hst.eq(1,1÷1,3)):
Samarali eritmalarni qayta ishlash va konsentrat olish qiymati (Zper) metall massasiga proportsional deb qabul qilinadi:
Qayerda,Zper– metall birligini qayta ishlash qiymati, c.u.
Boshqa shartli belgilangan xarajatlar (Zproch) operatsion bloklarni ishlab chiqish vaqtiga mutanosib ravishda olinishi mumkin:
Qayerda,Tsproch- vaqt birligi uchun boshqa shartli qat'iy xarajatlar qiymati, c.u./kun;qotk– qazib olish qudug‘ining mahsuldorligi, m3/sutka (o‘rnatilgan elektr suv osti nasosining maksimal mahsuldorligining 80%).
Umumiy do'kon xarajatlari (V) yuqoridagi barcha xarajatlar yig'indisi:
Metall qazib olish ustaxonasi narxi (Sd) jami do'kon xarajatlarini bo'lish yo'li bilan hisoblash mumkinVolingan komponentning massasigamMe:
|
| |
