Hisoblash uchun dastlabki ma'lumotlar
#
|
P, t
|
S, m2
|
MS, t/yil
|
V, m/kun
|
Shunday qilib, m2
|
Chorshanba, g/l
|
1
|
1 333
|
170 000
|
250
|
4
|
1 256
|
15
|
2
|
2000
|
230 000
|
320
|
4.5
|
1 256
|
16
|
3
|
1 333
|
170 000
|
250
|
3.5
|
1 256
|
17
|
4
|
1 333
|
170 000
|
250
|
5.2
|
1 256
|
18
|
5
|
1 333
|
170 000
|
250
|
4
|
1 256
|
19
|
6
|
1 333
|
170 000
|
250
|
3.3
|
1 256
|
20
|
7
|
1 333
|
170 000
|
250
|
3.7
|
1 256
|
22
|
8
|
1 333
|
170 000
|
250
|
4.3
|
1 256
|
25
|
9
|
1600
|
160 000
|
100
|
5
|
1 156
|
14
|
10
|
1 333
|
170 000
|
250
|
5.5
|
1 256
|
13
|
§ 4.14 | SORBSIYA JARAYONI VA SORBSION USKUNLAR KO’RSATKICHLARINI HISOBLASH |
Ishning maqsadi
|
SNK tipidagi sorbsiya ustunlarida ion almashinish jarayonini hisoblash
|
SNK-3000 sorbsion bosim ustunida ion almashtirgich yordamida metallarni (xususan, uranni) sorbsion ekstraktsiyasi (4.1-rasmga qarang) dinamik rejimda davom etadi, bunda mahsuldor eritma ion almashinuvchining qattiq qatlami orqali filtrlanadi, bunda ion almashinuvi va uranning ion almashtirgichga sorbsiyasi sodir bo'ladi. Bu massa o'tkazish jarayonini tahlil qilish va nazorat qilish uchun eng qiyin vaziyat, chunki bu holda har ikki fazada qazib olingan uran kontsentratsiyasi ham qatlam (ustun) balandligida, ham vaqt o'tishi bilan doimiy ravishda o'zgaradi.
Chizma. 4.1. Sorbsion ustun turi SNK-3000
Sorbsiyani qayta ishlash samaradorligi quyidagilar bilan baholanadi:
• smolaning sorbsion qobiliyati;
• qayta tiklanadigan metallar uchun selektivlik;
• HP eritmalaridan metall olish darajasi;
• ion almashtirgichni bir martalik yuklash;
• eritmaning ion almashtirgich bilan aloqa qilish muddati;
• sorbsiya ustunidagi mahsuldor eritmalarning chiziqli tezligi (odatda 20–40 m/soat);
• sorbsiya va regeneratsiyaning kinetik ko'rsatkichlari;
• desorbsiya sharoitlari.
4.13-jadval
SNK tipidagi sorbsion ustunlarning xarakteristikalari
|
SNK-2500
|
SNK-3000
|
SNK-4000
|
Ustun balandligi, m
|
9
|
9
|
12
|
Konusning taglik balandligi, m
|
12%
|
12%
|
12%
|
Saqlash idishining sig'imi, m3
|
1.0
|
1.0
|
1.5
|
Drenaj tizimining soni, dona
|
15
|
15
|
18
|
Drenaj tizimining maksimal quvvati, m3 / soat
|
20
|
23
|
25
|
Maksimal ustun ishlashida chiziqli tezlik, m / soat
|
60
|
50
|
35
|
Maksimal ustun quvvati, m3 / soat
|
300
|
350
|
450
|
Sorbsiya ustunining ish hajmi
Sorbsiya bosimi ustunining haddan tashqari yuklanishi, ustun quyidagi formula bo'yicha aniqlangan eritmalarning hisoblangan miqdorini (Vpr) qayta ishlaganda qayd etiladi:
bu erda an - anion almashinuvchining to'yinganligi, kg/m3; ao - anionitning qoldiq sig'imi (laboratoriya ma'lumotlariga ko'ra), kg / m3; Vcm - qayta yuklangan qatron hajmi, m3; Sm - mahsuldor eritmalardagi metall miqdori, mg/l; Ss - sorbsion ona suyuqliklardagi metall miqdori, mg/l.
Qayta yuklangan to'yingan qatron hajmini (Vcm) aniqlash uchun biz yuqoridagi formuladan foydalanamiz, ustunni qayta yuklash chastotasi har kuni amalga oshiriladi:
Chiziqli tezlik (Vlin) sorbsiya jarayonining chiziqli Darsi filtrlash qonuni asosida sorblangan hajmning nisbati sifatida aniqlanadi (Q o'sish) filtrlangan yuzaga (F) va quyidagi formula bilan ifodalanadi:
Hisoblash
Sorbsiya ustunining ish hajmi
SNK-2500
SNK-3000
SNK-4000
Qatronlar hajmi
Chiziq tezligi
Hisoblash uchun dastlabki ma'lumotlar
#
|
Vpr, m3/soat
|
(an-ao), kg/m3
|
Spr, mg/l
|
CC, mg/l
|
1
|
222
|
23.5
|
45
|
2
|
2
|
244
|
25.7
|
50
|
3
|
3
|
266
|
27.9
|
55
|
4
|
4
|
288
|
29.1
|
60
|
5
|
5
|
300
|
31.3
|
65
|
3
|
6
|
322
|
33.2
|
70
|
4
|
7
|
344
|
35.4
|
75
|
5
|
8
|
366
|
32.6
|
80
|
6
|
9
|
388
|
30.8
|
85
|
5
|
10
|
400
|
28.0
|
90
|
4
|
§ 4.15 | YER OSTI ERITMAGA O’TKAZISH BLOKI IQTISODIY KO’RSATKICHLARINI HISOBLASH |
Ishning maqsadi
|
O'z-o'zidan yuvish texnologiyasi bo'yicha blokli qazib olishning iqtisodiy ko'rsatkichlarini hisoblash
|
Uran konlarini in-situ yuvish usuli bilan o'zlashtirishni boshqarishning muhim vazifasi ishlab chiqarish tannarxini pasaytirishdan iborat. Zamonaviy geotexnologik ob'ekt uchun in-situ yuvish xarajatlari 4.14-jadvalda ko'rsatilgan.
4.14-jadval
O'z joyida yuvish xarajatlari
#
|
Xarajatlar
|
Ulashish, %
|
1
|
Amortizatsiya ajratmalari
|
9-20
|
2
|
Tog'-kon va tayyorgarlik ishlarini qaytarish
|
17-23
|
3
|
Materiallar (asosan reagentlar)
|
25-45
|
4
|
Energiya xarajatlari
|
8-15
|
5
|
Ish haqi
|
4-6
|
6
|
Korxona uchun umumiy xarajatlar
|
12-20
|
Korxonani qurish va jihozlash uchun sarflangan kapital xarajatlar amortizatsiya ajratmalari shaklida tannarxga kiritiladi. Kapital qo’yilmalarning miqdori korxonaning ishlab chiqarish yechimlari bo’yicha rejalashtirilgan unumdorligi va uning iqtisodiy-geografik holati bilan belgilanadi.
Tog'-kon-tayyorlash ishlarining qiymati texnologik quduqlarni burg'ulash, jihozlash va quvurlarni o'tkazish xarajatlaridan iborat. Shuningdek, qazib olish va tayyorlash ishlari texnologik bloklarni kislotalash bosqichida reagentlar narxini o'z ichiga olishi mumkin.
Kon qazib olish va tayyorlash ishlari uchun xarajatlar (Zgpr) ni quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:
Qayerda,nskv– texnologik quduqlarning umumiy soni;Hsv– barcha quduqlarning o‘rtacha chuqurligi, m;Tsskv– quduqning bir metrini burg‘ilash va qurish qiymati, c.u. (23÷25);Zobv– quduq quvurlari xarajatlari, c.u.;Zosn- quduqlarni nasoslar va asboblar bilan jihozlash xarajatlari, c.u.
Ko'pincha quduqlarni yotqizish narxini taxmin qilish mumkin (Zobv) ularning soniga proportsionaldir:
Qayerda,Tsobv– bitta quduqni quvur o‘tkazish qiymati, c.u.
Quduq uskunalari narxi (Zosn) nasos quduqlari soniga mutanosib:
Qayerda,Tsosn– nasos qudug‘ini ko‘taruvchi eritma vositalari bilan jihozlash qiymati, c.u.;notk– nasos quduqlari soni.
Quduqlar soni (nskv) tanlangan rivojlanish tizimiga bog'liq va texnologik quduqlarning xizmat ko'rsatish quduqlariga nisbati bilan belgilanadi va zich uyali tizimlarning nomutanosiblik omili bilan ifodalanadi (4.12-jadvalga qarang):
Bunday holda, qazib olish va tayyorlash ishlarining qiymati (Zgpr) ni quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:
Kislotalash xarajatlari (Zzak) texnologik blokning tog‘ jinslarining kislota sig‘imi va blokdagi ruda massasi miqdori bilan belgilanadi:
Qayerda,Tzakudel- bir tonna ruda massasini kislotalashga sarflangan kislota massasi, kg/t;S– blok maydoni, m2;Men– blokning samarali quvvati, m;g– rudaning hajmli massasi, t/m3 (1,5÷2,5);Tskis– kislota narxi, c.u. (23,22 c.u./t).
Bir tonna kislotalanishga sarflangan kislota massasi (Tzakudel) kon massasi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
Qayerda,n- asosiy jinslarning g'ovakligi, (0,2 ga teng qabul qilingan);fscissackkislotalanish davridagi eritmadagi reaktivning konsentratsiyasi, g/l.
|
