2-modul. Musiqa psixologiyasi
14-
mavzu. Musiqa psixologiyasining umumiy asoslari
Musiqa psixologiyasining umumiy asoslari.
Musiqa psixologiyasi kursining maqsadi, vazifasi, qoidasi va nazariy asoslari.
Umumiy psixologik tushunchalar va atamalar. Musiqa psixologiyasi tarixidan.
Musiqa psixologiyasining tarmoklari va yunalishi (musiqiy ijodiyot, musiqa
ijrochiligi, musiqani eshitish va idrok qilish, musiqa ta’limi va tarbiyasi,
musiqashunoslik, musiqiy targ’ibot va ma’rifat, musiqa san’atining texnikaviy
ta’minoti, cholg’ulami taerlash va ta’mirlash, funksional musiqasi, musiqa
psixoterapiyasi).
15-
mavzu. Musiqachini shaxsiy fazilatlari va faoliyati.
Musiqachi shaxs sifatida. Musiqachini shaxsiy fazilatlari. Musiqachining
faoliyati. Cholg’u ijrochiligi texnikasi. Ijod va umumiy qoidalari. Badiiy ijodiyot.
Musiqa ijodi. Musiqachining ish tartibi va gigienasi.
16-
mavzu. Musiqa san’atida bilish jarayonlari
Diqqat.
Diqqat haqida tushuncha. Diqqat turlari. Ixtiyorsiz diqqat. Ixtiyoriy diqqat.
Ixtiyoridan so‘ngi diqqat va ijodiy faoliyati. Diqqatning mustaxkamligi, ko‘chishi,
taqsimlanishi, koiami va buzilishi. Musiqa san’atida diqqatning o‘mi, Jamoa va
ansambl ijrochiligida, auftakt va boshqa diqqat belgilari. Buyuk kompozitorlar va
ijrochilaming diqqati. Diqqatni rivojlantirish mashqlari.
Sezgilar.
Sezgilar haqida umumiy tushuncha. Musiqa san’atida muxim bulgan eshitish,
paypaslash, xarakat va ritmik (usul) sezgilar. Musiqa san’atida sezgilaming o‘zaro
ta’siri, bogiiqdigi va aloqadorligi (sensibilizatsiya va sinesteziyaj-misollar.
Obertonlami sezish. Musiqiy tovushni eshitish fiziologiyasi. Musiqiy eshitish
sezgisi:
Idrok.
Idrok haqidagi tushunchalar. Musiqani idrok qilish xususiyatlari va asosiy
masalalari. Musiqiy idrok, tarbiya va xayot tarzi. Musiqiy idrokni kengligi va
chukurligi. V.B. Asadev, A. Eyxgom, E.E. Romanovskaya, X.S. Kushnarev,
YU.G. Kon, Furkat musiqani idrok qilish xususida. E.V. Nazaykinskiy «Musiqani
idrok qilish psixologiyasi haqida». Musiqiy idrok, musiqashunoslik, musiqa
nazariyasi va estetikasi nuktai nazardan.
Xotira.
Xotira haqida tushuncha. Musiqiy xotira. Buyuk kompozitor va ijrochilami
kuchli xotirasi, noyob eslash qobiliyatlari. Musiqiy xotirani turlari: xarakatli,
emotsionalli, kurish, eshitish asosida va mantikli. I. Gofman formulasi asosida
musiqa asami eslab kolish.
Tafakkur.
Tafakkur haqida tushuncha. Musiqiy tafakkur. Musiqiy tafakkumi turlari.
Musiqiy tafakkur va badiiy obraz. Musiqiy goyani rivojlantirishning mantikli
asosi. Musiqiy tafakkumi rivojlanishi.
Xayol.
Xayol, fantaziya haqidagi tushuncha. Musiqa san’atida xayol, fantaziyani umi.
Musiqiy fantaziya kompozitor, ijrochi va tinglovchilar faolitida. Musiqiy xayolni
xayot tajribasi bilan boglanganligi. Musiqiy idrok va xayol. Musiqiy obrazlarni,
oxanglami o’ziga xos ma’nosi. Musiqiy xayolni rivojlantirish yullari.
Musiqa san’atining hissiy-irodaviy muhiti
Xis-tuygular.
His-tuygular haqida tushuncha. His-tuygular, Pifagor musiqa san’atida xis-
tuygular haqida. A. Jomi, J. Ramo, K. Zaks, K. SHtumpf konsonans va dissonans
xususida. Emotsiya, affekt, kayfiyat, stress musiqa san’atida. Musiqa asarlar
xarakterini, ularda kerak bulgan ruxiy kechinmalami, kayfiyatlar, emotsiyalami
ifodalovchi suzlar, ko‘rsatmalar, atamalaming tizimlashtirilgan myxati, lugati.
Musiqa asaridagi emotsiyalami, rang-barang oxanglami, turli obrazlarni ijrochining
maxorati va uning xissiyoti orkali tinglovchiga etkazish.
Iroda.
Iroda haqida tushuncha. Katta iste’dodni, talantni asosi -kuchli iroda.
Bastakomi irodasi. Ijrochining konsertda kulay bulgan, optimal xolati va kayfiyati.
Konsertga jismoniy, emotsional va akliy tayyorgarlik. Ijrochilami musiqiy asami
o’rganishda xar kunlik kup soatlik darslar va mashqlari. Optimal konsert xolatiga
tayyorgarligining metodlari. Uz kayfiyatini sozlash, ijro obrazni tulik xis qilish, bir
yunalishda e’tibor irodasini karatish.
|
