Bolalar o'yinlarida tasvirlash vositalari
Bolalarning o'ynashlari uchun ma’lum vositalar kerak.
Rolli
o'yinlarda bolalar har xil vositalardan foydalanadilar, ulardan
asosiylari quyidagilar: bolalarning o'z harakatlari; o'yinchoq
va boshqa materiallar; so'z.
Bolalarning asosiy tasvirlovchi vositalari o'zlarining
harakatidir, Masalan, bola ikki oyog'ida
sakrab quyonchaga
taqlid qiladi. ikki qo'lini qimirlatib, pishillab parovoz bo'ladi va
h.k.
Bolalarning ko'p harakatlari qurish, yasash bilan bog'liq
bo'ladi, ular soatlab parovoz, paroxod,
elektrovoz quradilar,
ularni o'ziga o'xshatishga urinadilar. Ko'pincha qurish
o'yinning boshlanishi bo'lib xizmat qiladi.
Taqlid vositasiga o'yinchoq ham kiradi. O'yinchoq bola
harakatini to'ldiradi, o'ylagan obrazi va fikrini amalga
oshirishga yordam beradi.
Kiyimlar va ularning qismlari
ham bolaning olgan rolini
yaxshiroq bajarishga va uni yanada aniqroq ijro etishga imkon
tug'diradi. Bolalar o'yin jarayonida ba'zi bir narsalarni xohlagan
narsalari nomi bilan atab ham xuddi o'sha xohlagan narsalarini
faraz qilib juda yaxshi o'ynaydilar, masalan, taomni "konfet",
qumni "shakar" stulni "mashina" deb atashlari mumkin.
So'z yordamida bolalar qanday o'yin o'ynashlarini kelishib
oladilar. So'z yordamida bir-biri bilan muomalada bo'lib, o'z
fikrlarini izhor etishadi. So'z har xil taassurotlarni ifodalash
imkonini beradi. Bolalar hamma vositalardan ko'pincha bir
vaqtda foydalanadilar.
Aks ettiruvchi vosita qanchalik ko'p bo'lsa, o'yin
mazmuni
shunchalik boyroq bo'ladi hamda tevarak-atrofdagi voqea-
lardan taassurot shunchalik to'laroq aks ettiriladi.
O'yin mazmunining rivojlanib borishi bilan murakkab
jarayon bo'lgan bolalar jamoasi ham shakllana boshlaydi. O'yin
bolalarning mustaqil faoliyati bo'lgani
uchun uning syujetini
bolalar o'zlari o'ylab topishadi va o'zlari tashkil etishadi.
329
O'yinda bolalar o'zlarining kichkina jamiyatning a'zosi deb
hisoblashadi, o'zaro kelishib harakat qilishga o'rganishadi.
Ijtimoiy tarbiya olayotgan sharoitda har bir bola o'ynayotgan
bolalar jamoasiga kira olishi, u yerda o'z o'rnini topa olishi va
shu jamoada o'rnashib olishi lozim.
Tarbiyachi ilk yoshli bolalarda ularning narsalar bilan
o'ynay olishi, diqqatini shunga to'play olish qobiliyatini tarkib
toptiradi. Bu boshqa bolalar bilan yonma-yon tinch o'ynay
olish malakasining shakllanishiga yordam beradi.
Bolalar
birgalikda o'ynashga o'tganlarida bir-birlari bilan ma'lum
munosabat o'rnatishlari lozim bo'ladi. Xudda mana shu
munosabat jamoatchilikni shakllantiradi. Bunga tarbiyachi
bolalarni kelishib o'ynashga o'rgatish orqali erishadi.
