Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.156
2
Turbinaning bug’ oqib o‘tish qismi ikkita asosiy qismdan — soplo apparati 1 va val 4 ga
o‘rnatilgan disk 3 dan tashkil topgan (l.l- rasm). Diskning aylanasi bo‘ylab ishchi kurakchalar 2
mahkamlangan bo‘lib, ular kanallar hosil qiladi.
Birinchi jarayon soplo apparatida sodir bo‘ladi, bu yerga yuqori bosimli bug‘ kiradi va
kengayadi, uning bosimi pasayadi va tegishlicha tezligi ortadi, ya’ni soplo apparatida bug‘ning ichki
energiyasi kinetik energiyaga aylanadi. Ikkinchi jarayon ishchi kurakchalari kanallarida sodir bo‘ladi,
bu yerda: bug‘ning kinetik energiyasi diskning va u bilan bog‘langan turbina valining mexanik ishiga
aylanadi.
Bir pog‘onali bug‘ turbinasi quyidagi asosiy qismlardan iborat (l.2-rasm): soplo 4, val 1, disk 2
va unda o‘rnatilgan ishchi ku- rakchalar 3, chiqaruv quvuri 6. Val 1 unga o‘rnatilgan disk 2 bilan
turbinaning asosiy qismi hisob- lanadi va rotor deb nomlanadi. Rotor korpus 5 da o‘rnatilgan. Val
korpusga tirgovuch podshipniklar orqali o‘rnatiladi.
Bug’ boshlang‘ich p
0
bosim dan oxirgi p bosimgacha bitta yoki bir guruh soplolarda
kengayadi. Soplolar aylanuvchi diskka o‘rnatilgan ishchi kurakchalar oldida korpusga o‘rnatilgan.
Soploda bug’ bosimi pasayishi bilan uning entalpiyasi ham kamayadi, ya’ni soplolarda
bug‘ issiqlik energiyasiga aylanadi.
Bug‘ning soplodagi kengayishi natijasida tezligi c dan c gacha ortadi. ishchi kurakchalar kanal
larida esa bug‘ tezligi c
l
dan c
2
gacha pasayadi, ya’ni bug‘ kinetik energiyasi kamayadi. Bunda
bug‘ ning kinetik energiyasi rotorni aylantirish uchun sarflanadi, ya’ni rotor aylanish mexanik
energiyasiga aylanadi. Bug‘ning butun kengayish jarayoni faqat qo‘zg‘almas kanallarda, ya’ni
soplolarda, kinetik energiyaning mexanik energiyaga aylanish jarayoni esa faqat ishchi
kurakchalarda (bug‘ kengaymasdan) sodir bo‘ladigan turbinalar aktiv turbinalar deyiladi.
Bir pog‘onali aktiv turbinalar quvvati 500÷800 kW dan oshmaydi. kichik quvvatli reaktiv turbina
ish prinsipini ko‘rib chiqamiz.
Birlamchi bug’ halqasimon bug‘ kamerasi 10 orqali kiritiladi (l.3- rasm). Rotorda ishchi va
korpusda yo‘naltiruvchi kurakchalar o‘rnatilgan bo‘lib, bu kurakchalar orasida bug‘ o‘tishi uchun
kanal mavjud. Bug’ kurakchalar orqali o‘tib, chiqarish quvuri 1 orqali kondensatorga kiritiladi.
