Транспортни моделлаштириш

Download 2,05 Mb. Pdf ko'rish
bet	7/11
Sana	15.05.2024
Hajmi	2,05 Mb.
	#234345

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Bog'liq
амиров У, Саидюсупов М, Турғунов З

Транспортни моделлаштириш
Транспорт оқимини моделлаштириш учун Наманган шаҳрининг йўл тармоғининг
муаммоли нуқталари аниқланади.
Наманган шаҳрини оладиган бўлсак, аҳоли зич жойлашганлиги сабабли қўшимча
йўлларни қуриш имконсиз бўлган вазиятни кўриб чиқамиз. Бундай вазиятларда қўшимча
йўл транспорт тизми воситаларини жорий қилиш самарали эмас, чунки бошқа транспорт
тизимлари (трамвай, троллейбус метро ва ҳ.к.) жорий қилиниши фақатгина йўловчи
оқимини транспортда юришини камайтириш имконини берсада, муаммо ечилмайди.
Бундан муоммоларни ечишни энг оддий усулидан яъни чорраҳани ўтказувчанлик
қобилятини оширишдан бошлайлик. Аввал чорроҳадаги светафорни бошқариш
тирбандликга таъсирини аниқлаймиз.
Ҳаракатни ташкил этиш бўйича мутахассис таъкидлашича, светафор такти
транспорт оқими ва ҳаракат хавфсизлигига таъсир қилади.
Бундан ташқари, йўл ҳаракати хавфсизлиги кўплаб омилларга боғлиқ:
ҳаракатланиш тартиби ва транспорт воситаларининг техник ҳолати, йўл шароитлари,
транспорт воситалари ҳайдовчиларининг малакаси ва бошқалар [2, 3, 4].
Йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминловчи асосий омиллар бу транспорт
воситаларининг тезлиги ва улар орасидаги масофадир [5]. Бинобарин, муаммо
ҳаракатланувчи автомобиллар орасидаги минимал хавфсиз масофани (масофани)
аналитик аниқлаш заруратидан келиб чиқади.
Йўл ҳаракати бошқаруви соҳасидаги кўплаб маҳаллий ва хорижий олимлар ва
мутахассислар чорраҳаларда светофор циклининг давомийлигини ҳисоблаш ва уларни
такомиллаштиришнинг мавжуд усулларини ишлаб чиқишга ҳисса қўшдилар [6-8].
Светафор цикли босқичи давомийлигининг циклнинг умумий давомийлигига
нисбати яшил сигналга келган автомобиллар сонининг бутун цикл учун келган
автомобиллар сонига нисбатига тенгдир.
Агар келаётган автомашиналар бир хил оқим ҳосил қилади деб фараз қилсак, у
ҳолда цикл вақтини ҳисоблаш ва светафорнинг иш режимини аниқлаш оқилона асосга
асосланади. Ушбу босқич учун максимал ўтказувчанликни автомобиллар навбатини ишга
тушуриш ва тўхтатиш вақтига бироз вақт йўқотилишини ҳисобга олган ҳолда
автомобиллар орасидаги масофаларни тахлил қилиш орқали олиш мумкин [9-10].
Оралиқ циклнинг давомийлиги қуйидагича аниқланади [9-10].
1





i
i
t
p
ni
t
t
t
t
t
,
бу ерда:
ni
t
-тартибга солишнинг кўриб чиқилаётган босқичида ўтиш оралиғининг
давомийлиги, с;

АВТОМОБИЛ ВА ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК МАШИНАЛАРИ
МЕХАНИКА ВА ТЕХНОЛОГИЯ ИЛМИЙ ЖУРНАЛИ, МАХСУС СОН 2023, № 1 (4)
70
p
t
-светофорнинг ўзгаришига ҳайдовчининг реакция вақти, с;
t
t
-автомобилнинг тўхташ масофасига тенг масофани босиб ўтиши учун зарур
бўлган вақт, с;
i
t
-автомобилнинг энг узоқ тўқнашув нуқтасига (УТН) ҳаракатланиш вақти, с;
1

i
t
-тўхташ чизиқларидан қатнов учун зарур бўлган вақт кейинги босқичда
ҳаракатлана бошлаган автомобилга УТН i+1
.

Download 2,05 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Download 2,05 Mb.

Pdf ko'rish