Навоий давлат кончилик институти Энерго – механика факультети

BUXORO MUHANDISLIK-TEXNOLOGIYA INSTITUTI «ENERGETIKA» fakulteti

• « ELEKTR MEXANIKASI VA TEXNOLOGIYALARI » kafedrasi

• O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA- MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

МАВЗУ: ПАЙВАНДЛАШ ТРАНСФОРМАТОРЛАРИ

• РЕЖА:
• 1. Пайвандлаш трансформатори ҳақида умумий маълумотлар.
• 2. Пайвандлаш трансформаторининг тузилиши ва ишлатилиши.
• 3. Пайвандлаш трансформаторларнинг уланиш схемалари

Пайвандлаш трансформатори ҳақида умумий маълумотлар.

• Пайвандлаш трансформаторлари пайвандлашнинг
• турига қараб турли конструкцияда тайёрланади.
• Улар электр ёйи ёрдамида ёки контакт усулида пайвандлаш
• қурилмаларида ишлатилади. Пайванд­лаш трансформатори
• тармоқ кучланишини пасайтирувчи оддий бир фазали икки
• чўлғамли трансформатордир. Бундай трансфор­матор учун
• иккиламчи чўлғамнинг қисқа туташиш шароитида ишлаши
• меъёрдаги шароит ҳисобланади. кисқа туташиш токининг
• қийматини камайтириш мақсадида чўлғамларнинг индуктив
• қаршилиги катта қилиб тайёрланади. Шунинг учун
• пайвандлаш трансформаторларининг қувват коэффициенти
• кичкина бўлади.

Пайвандлаш трансформаторининг тузилиши ва ишлатилиши.

• Пайвандлаш трансформаторининг
• иккиламчи чўлғамининг кучланиши 60 ... 70 В
• ва номинал юклама билан ишлаганда
• 30 В бўлади. Электр ёйнинг узлуксиз ва
• турғун ёниб туриши учун занжирда ток деярли
• ўзгармаслиги, индуктивлик эса анча ўзгариши лозим.
• Пайвандлаш занжирида токни ростлаш учун
• трансформаторнинг иккиламчи чўлғамига магнит
• ўтказгичли индуктив ғалтак кетма-кет уланади.

• 1-расм.
• а — магнит шунтли пайвандлаш трансформатори, б — реактив ғалтакли пайвандлаш трансформатори, в — пайвандлаш трансформаторининг ташқи ҳарактеристикаси.

• Битта трансформатор бир нечта пайвандлаш аппаратини таъминлаши мумкин, лекин ҳар бир аппарат ўзининг алоҳида реак­тив ғалтагига эга бўлиши керак. Реактив ғалтак пайвандлаш қурилмасининг ташқи ҳарактеристикасини кескин тушувчи қилиб унинг эгрилигини оширади
• (1-расм, в).

• Амалда индуктив ғалтак транс­форматор билан бир бутун қурилма сифатида тайёрланиши ҳам мумкин. Турли сохаларда СТЭ-22,
• СТЭ-34, СТН-500 ва бошқа маркали пайвандлаш трансформаторлари кенг ишлатилади.

Пайвандлаш трансформаторларнинг уланиш схемалари

• Бир нечта турдаги пайвандлаш трансформаторларини улаш схемаси

• 1-расм пайвандлаш трансфораматорининг схема

Назорат саволлари.

• 1. Пайвандлаш трансформаторларининг тузилиши қандай?
• 2. Пайвандлаш трансформаторининг иш тамойилини тушунтиринг?
• 3. Пайвандлаш трансформатори қандай иш режимида ишлайди ва оддий куч трансформаторларидан қандай фарқи нимада?