Nizo va steresslarni boshqarish

1.Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlari. 2.Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar. 3.Nizolarni boshqarish va ularni bartaraf etish yo’llari. 4.Stress va uni boshqarish. 

• 1.Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlari. 2.Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar. 3.Nizolarni boshqarish va ularni bartaraf etish yo’llari. 4.Stress va uni boshqarish. 

• 1.Nizo, ularning kelib chiqish sabablari va turlari. Ko’pincha mehnat jamoalarida u yoki bu nizoli vaziyatlar davriy ravishda vujudga keladilar. Nizo- bu ikkita yoki ko’proq tomonlar, ya’ni aniq shaxslar va guruhlar o’rtasidagi haqiqiy kurashdir, bunda har bir tomon o’zining nuqtai nazari yoki maqsadi qabul qilishiga va boshqa tomonni ushbu narsani qilishiga halaqit berishga harakat qiladi. Nizolarni to’rtta asosiy turi mavjud. Nizolarning vazifalari Ijobiylar Salbiylar Nizolashuvchi tomonlar o’rtasidagi keskinlikni kamaytirish Nizoda ishtirok etishga katta moddiy, ruhiy xarajatlar E’tiroz bildiruvchilar, nizoning sabablari haqidagi yangi axborotlarni olinishi Xodimlarni ishdan bo’shatilishi, intizomni  pasayishi, jamoadagi ijtimoiy-ruhiy muhitni yomonlashuvi

• Tashqi dushman bilan kurashda tashkilot jamoasini jipslashishi Mag’lub guruhlar haqida dushmanlar haqidagi kabi tasavvur  O’zgarish va rivojlanishga rag’batlantirish Ishga ziyon yotkazgan holda nizoni o’zaro hamkorlik jarayoniga g’oyatda berilib ketish Qo’l ostidagilarda tobelik sindromini pasayishi Nizo tugagandan keyin – ishtirok- chilar o’rtasidagi hamkorlikni kamayishi yoki tugashi Muammolarni aniqlanishi Ishga doir nizolarni qiyinchilik bilan tiklanishi Birinchi tur - shaxs ichidagi nizo. U har xil shakllarda bo’lishi mumkin. Uning eng keng tarqalgan shakllaridan biri - bu rolli nizolar, bunda bir kishi oldiga uning ishi natijalari qanday bo’lishi sababidan ziddiyatli talablar qo’yiladiladi. Masalan, bevosita boshliq – bo’lim mudiri tovarshunosga poyafzal sifatini tekshirishni jadallashtirish topshirig’ini beradi, sifat bo’yicha rahbar esa poyafzal sifatini tekshirishni texnologik jarayonni sekinlashtirish yo’li bilan yaxshilashni talab qiladi. Nizo yakka hukmronlikni buzilishi va qo’l ostidagi shaxs oldiga ziddiyatli talablar qo’yilishi tufayli vujudga keladi.

• Bir qator hollarda yakka shaxsning ichida sodir bo’layotgan shaxs ichidagi nizo uni maqsadlari yoki qarashlarining nizosi bo’ladi. U yakka shaxs o’zaro bir birlarini istisno qiluvchi maqsadlarni tanlagan yoki ularga erishishga harakat qilayotgan holda maqsadlarning nizosiga aylanadi. Yakka shaxs o’zining fikrlari, qadriyatlari va umuman hulqining qoniqroqsizligining tan olgan vaqtda u fikrlarning nizosi bo’ladi. Ikkinchi tur - shaxslararo nizo (eng keng tarqalgan). Rahbarlarga ko’pincha jamoa manfaatlarini himoya qilishga to’g’ri keladi (uskunalardan foydalanish vaqtini taqsimlash va h. k.). Bunda har bir kishi yuqori rahbariyatni ushbu resurslarni xuddi unga ajratishga ko’ndirishi kerak. Yana ikkita mutaxassislarni o’z loyihalarini amalga oshirilishi uchun to’qnashuvi bo’lishi mumkin. Bitta bo’sh o’rin (lavozim)ga ikkita nomzodlar o’rtasida, hamda xarakter, qarashlar va qadriyailarning har xil alomatlariga ega alohida shaxslar o’rtasida ham nizo bo’lishi mumkin. Uchinchi tur - shaxs va guruh o’rtasidagi nizo. Norasmiy guruhlar hulqning me’yorini belgilaydilar. Har bir kishi bu guruhga qabul qili- nishi uchun ularga rioya qilinishi kerak. Ammo agar guruhning tilaklari alohida shaxsning tilaklariga nisbatan ziddiyatda bo’lsa, bu holda nizo kelib chiqadi. 

• Nizo lavozimli vaziyatlar zaminidan ham vujudga kelishi mumkin. Rahbar intizom choralarini qo’llashga majbur bo’ladi, ular qo’l ostidagi- larda ommabop bo’lmasliklari mumkin. Bu vaqtda guruh javob zarbasini berishi- rahbarga nisbatan munosabatni o’zgartirishi mumkin. To’rtinchi tur - guruhlararo nizo, ya’ni guruhlar (rasmiy va norasmiy) o’rtasidagi , hamda kasaba uyushmalari va ma’muriyat o’rtasidagi. Xizmat guruhlari ko’pincha maqsadlardagi farqlar tufayli bir birlari bilan nizolashadilar. Masalan, xaridorga sotish bo’limida hamma vaqt ham byurtmalarni bajarish uchun ko’proq tovar zaxiralari bo’lishi kerak, bu o’z navbatida, xarajatlarni ko’payishiga olib keladi va buning oqibatida, u moliyaviy va boshqa bo’limlarning manfaatlariga zid bo’ladi. Bevosita menejerlar muhitidagi nizolarning bir necha turlarini ajratish mumkin, ya’ni: • boshqaruvning har xil darajasidagi menejerlar o’rtasidagi; • menejerlar va korxonaga bosim o’tkazuvchi guruhlar o’rtasidagi; • ham alohida shaxslar va ham menejmentning har xil g’oyalarning manbalari - katta va kichik yoshdagi boshqaruvchilar vakillari bo’lgan menejerlar o’rtasidagi; • menejerlar va jamiyatdigi har xil tashkilotlar (kasaba uyushmalari, birlashmalar, matbuot guruhlari, lobbistlar va h k.) o’rtasidagi. 

MAXMARAYIMOV MIRZIYO

• MAXMARAYIMOV MIRZIYO