№1.Operatsion tizimlar va ularning ahamiyati.
"Operatsion tizimlar va ularning ahamiyati" mavzusini amaliy mashg'ulot sifatida o'rganishni boshlash uchun quyidagi qadam-qadam ko'rsatmalarni bajarishingiz mumkin:
1.Operatsion Tizimlarning Tushunchalari: Boshlanish qismida, operatsion tizimlar (OT) nima ekanligi va ularga nima maqsad qo'yilganligi haqida o'rganish uchun umumiy tushunchalarni ko'rib chiqing. OT, kompyuter yoki boshqa qurilmalarni ishga tushirish, resurslarni boshqarish va dasturlarni yuklash uchun asosiy tuzilmadur.
JAVOBI:
Operatsion tizimlar, kompyuter va boshqa elektron qurilmalar uchun ishlab chiqilgan dasturiy ta'minotlardir. Ular kompyuterning qaysi qismini boshqarish, resurslarni boshqarish, ilovalarni ishga tushirish va kompyuterni ish faoliyatini tashkil etishda muhim rol o'ynaydi. Operatsion tizimlar tushunchalari quyidagi asosiy maqbul va mustahkamlardan iborat:
Kernal (yadro): Operatsion tizimning markazi qismi. Bu qism kompyuterning boshqa qurilmalari va ilovalari bilan muloqot qilish va resurslarni boshqarishdan mas'ul bo'lgan. Kernal o'z ichiga ilovalarni boshqarish, xotirani boshqarish, harakatlar protokollari (IRQ, DMA, I/O)ni boshqarish va boshqa kuchli amallarni bajarishni qo'llab-quvvatlaydi.
Fayl tizimi: Fayllar, papkalar va jadvallar kabi ma'lumotlarni saqlash va tashlash uchun operatsion tizim tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Bu qism, fayllarni topish, boshqarish va o'qish-yozishni o'z ichiga oladi.
Protsesslar: Operatsion tizimda boshqa ilovalarni boshqarish uchun ishlab chiqilgan amallar. Har bir jarayon o'z resurslarni (xotira, protsessor va boshqa vositalar) egallaydi va operatsion tizim ularni boshqaradi.
Virtual xotira: Tizimda fizikaviy xotiraning yetarli ekanligini ko'rsatib beradi va ilovalarga shunday ko'rinadi, shuningdek xotira yig'ish va qisqa vaqt ichida foydalanishni tashkil etadi.
Boshqaruv paneli (GUI): Ba'zi operatsion tizimlar foydalanuvchiga grafik interfeys (GUI) orqali tizimni boshqarish imkoniyatini taqdim etadi. Bu interfeys o'qitish, ma'lumotlarni ko'rish va ilovalarni ishlatishni osonlashtiradi.
Aloqalar tarmoqlari boshqaruv paneli: Boshqa qurilmalarga (printerlar, skanerlar, internet, WiFi, Bluetooth) ulanish va ularga boshqarish uchun funksiyalar o'z ichiga oladi.
Avtomatlashtirish va boshqaruv qismi: Operatsion tizimlar dastur tuzish, o'zgarishlar va resurslarni boshqarish uchun avtomatlashtirish imkoniyatini taqdim etadi.
Xavfsizlik va qo'llab-quvvatlash: Operatsion tizimlar ma'lumotlarni himoyalash, fayllarni shifrlash, vayronliklarga qarshi himoya ta'minlash va boshqaruv panelidan kirishni cheklash uchun xavfsizlik vositalarini taqdim etadi.
Tarmoq boshqaruv: Operatsion tizimlar kompyuterlarni tarmoqqa ulash va ularda ma'lumot almashish imkoniyatini taqdim etadi. Bu, Internetga ulanish va boshqa kompyuterlarga masofaviy boshqaruv imkonini taqdim etadi.
Jurnalizatsiya va tizim yozuvlarini boshqarish: Tizim yozuvlarini boshqarish va jurnalizatsiya operatsion tizimning faoliyatini kuzatib borish uchun yordamchi vositalardir.
Har bir operatsion tizim o'ziga xos yuridik va amaliy tushunchalarga ega bo'ladi, va bu tizimlar bilan ishlash uchun kompyuterlar va qurilmalar foydalanuvchilariga muhimdir. Ko'p turdagi operatsion tizimlar mavjud (masalan, Windows, macOS, Linux, Android, iOS), va har birining xususiyatlari va foydalanuvchi interfeysi o'zaro farq qiladi.
2.Ommaviy OT Turlari: Amaliy mashg'ulotingiz boshlanishi bilan OT ning eng ommaviy turlarini o'rganishingiz yaxshi bo'ladi. Bu Windows, macOS, Linux va Android kabi mashhur OT lariga o'xshashdir.
|
