Mavzu №4: Qo‘l ishlari uchun ish o‘rnini tashkil etish. Qo‘lda bajarila-digan ishlar uchun asbob va moslamalarni to‘g‘ri tanlash.
Reja:
1. Qo‘l ishlari uchun ish o‘rnini tashkil etish
2. Qo‘lda bajarila-digan ishlar
3. Asbob va moslamalarni to‘g‘ri tanlash.
Tik turib bajarilgan ishlarda kiyim yoki detal stol ustiga qo‘yiladi,o‘tirib bajariladigan ishlar esa kiyim yoki detalni stol ustiga yoki ishchining tizzasiga qo‘yib qilinishi mumkin. Tik turib yoki o'tirib ishlayotganda gavda xolatiga ahamiyat berish zamr, chunki gavda holati noto‘g‘ri bo‘lsa, odam tez charchaydi, ish qobiliyati pasayadi va gavda qiyshayib qolishiga olib keladi. Talaba to'g‘ri o‘tirish uchun oyoqlari polga yoki maxsus stulga to‘la tiralib turishi
kerak. Oyoqlami chalishtirib o‘tirmagan ma’qul, aks holda qon aylanishi yomonlashadi. Gavdani va boshni to‘g‘ri tutib yoki salgina oldinga egib turish kerak. Tikayotgan kiyim yoki detalni ko‘zdan 25 -30 sm masofada tutish
kerak. Ish o‘mi yaxshi yoritilgan bo‘lishi, yorug‘lik chap tomondan tushib turishi lozim. Tik turib ishlaydigan talaba gavdani to‘g‘ri va qattiq tutib turishi kerak. Qo‘l ishlarini bajarishda quyidagi talablar qo‘yiladi:
1)bir detaldan ikkinchi detalga bo‘r chiziqlar o‘tkazish uchun nusxalama qaviq bilan yoki yordamchi andazani
qo‘y ib bo‘rlanadi.
2) detallarni bir - biriga vaqtincha qaviq qator bilan ulashda ipning rangi asosiy detal rangidan ancha farq qilishi kerak.
3) ipning uchi qaviqqator boshida tugilib, oxirida bir joyning o‘ziga ikki - uchta qaviq solib puxtalanadi.
4) doimiy qaviq vaqaviqqatorlar uchun ishlatiladigan ipning rangi asosiy gazlama rangiga mos ravishda bolishi shart.
5) petlyalarni yurmalashda qaviqqatorlar orasida ochiq, joy qolmasligi lozim.
6) detallarni ko'klashda qaviqqator shu detaldagi nusxalama qaviq qator ustidan yoki bo‘r chizig￡i ustidan tushiriladi. Ko‘klab bo‘lgandan keyin nusxalama qaviq iplari olib tashlanadi. Qo'lda bajaradigan ishlar uchun zarur asboblarga tikiladigan gazlamaga to‘g‘ri keladigan qo‘l ignalari, bamioqqa loyiq angishvona, qaychi, santimetrli lent andaza, mel yoki sovun, to‘g‘nog‘ich va boshqalar kiradi.Ishning sifati, ishning unumi, ish qobiliyati va kayfiyati ko‘p jihatdan asboblami to‘g‘ri tanlashga bog‘liq. Asboblar kiyim tikiladigan
gazlama va bajariladigan ishlaming xiliga qarab tanlanadi. Qo‘l ignalari o‘tkir, sinmaydigan, silliq, teshigidan ip bemalol o‘tadigan bo‘lishi lozim. Ignalarni yo‘g‘onligi diametr va uzunligi, teshiklarining kattaligi bo'yicha nomerlarga (1 dan 12 gac a) bo‘linadi, toq nomerli ignalar juft nomerli ignalardan uzunroq boMadi (1 jadvali). Iplar. Tikuvchilikdaishlatiladigan iplar tabiiy, sintetiktolalardan tayyorlanadi. lshlatiladigan iplaming nomeri ham ignalar va gazlamalarga moslab tanlanadi. Yupqa ip gazlamalardan (markizet batist, to‘r) kiyim tikishda 50-80 nomerli iplar, chit, satin, flanel kabi ip gazlamalardan yengil ko‘ylaklar tikishda 50-60 nomerli iplar ishlatiladi. Juda yupqa shoyi gazlamalar, masalan, shifon, krepjorjet 65-75 nomerli shoyi iplar va 80 nomerl paxta iplar bilan, yupqa va yengil shoyi gazlamalar (krepdeshin, krepsatin) 60-80 nomerli iplar bilan,
j un ko‘ylaklar 50-60 nomerli ip la r bilan tikiladi. Yupqa gazlamalardan kostyum va paltola r tikishda 40-60, qalin gazlamalardan palto tikish 30-40 nomerli iplardan foydalanadi.
|
