2.2.3. Blokli simmetrik shifrlash algoritmlari




Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/142
Sana06.12.2023
Hajmi4,35 Mb.
#112708
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   142
Bog'liq
kiberxavfsizlik-asoslari (1)

 


38 
2.2.3. Blokli simmetrik shifrlash algoritmlari 
Takroriy amalga oshiriluvchi blokli shifrlash ochiq matnni cheklangan 
uzunlikdagi bloklarga ajratadi va shifrmatnning cheklangan uzunlikdagi bloklarini 
hosil qiladi. Aksariyat blokli simmetrik shifrlar loyihasida, shifrmatn - ochiq matnni 
funksiya 
๐น๐น orqali biror miqdordagi raundlar soni davomida takroran bajarish 
natijasida olinadi. Oldingi raunddan chiqqan natija va kalit 
๐พ๐พ ga asoslangan ๐น๐น 
funksiya โ€“ raund funksiyasi deb nomlanadi. Bunday nomlanishiga asosiy sabab, uni 
koโ€™plab raundlar davomida bajarilishidir.
Blokli simmetrik shifrlarni yaratishdagi asosiy maqsad โ€“ bu xavfsizlik va 
samaradorlikga erishish. Xavfsiz yoki samarali boโ€™lgan blokli shifrlarni yaratish 
murakkab muammo emas. Biroq, ham xavfsiz ham samarali boโ€™lgan simmetrik 
blokli shifrlarni yaratish โ€“ sanโ€™at
Simmetrik blokli shifrlarni yaratishda koโ€™plab tarmoqlardan foydalaniladi. 
Ular orasida quyidagi tarmoqlar amalda keng qoโ€™llaniladi [19]: 
1. Feystel tarmogโ€™i. 
2. SP (Substitution โ€“ Permutation network) tarmoq. 
3. Lai-Messey tarmogโ€™i. 
Feystel tarmogโ€™i - bu aynan bir blokli shifr hisoblanmay, simmetrik blokli 
shifrni loyihalashning umumiy prinsipi sanaladi. Feystel tarmogโ€™iga koโ€™ra ochiq 
matn bloki 
๐‘ƒ๐‘ƒ teng ikki chap va oโ€™ng qismlarga boโ€™linadi: 
๐‘ƒ๐‘ƒ = (๐ฟ๐ฟ
0
, ๐‘‹๐‘‹
0
), 
va har bir raund 
๐‘†๐‘† = 1,2, โ€ฆ , ๐‘›๐‘›, uchun yangi chap va oโ€™ng tomonlar quyidagi 
qoidaga koโ€™ra hisoblanadi: 
๐ฟ๐ฟ
๐‘–๐‘–
= ๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–โˆ’1
 
๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–
= ๐ฟ๐ฟ
๐‘–๐‘–โˆ’1
โจ๐น๐น(๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–โˆ’1
, ๐พ๐พ
๐‘–๐‘–
) 
Bu yerda, 
๐พ๐พ
๐‘–๐‘–
kalit 
๐‘†๐‘† โ€“ raund uchun qismkalit (raund kaliti) hisoblanadi. 
Qismkalitlar esa oโ€™z navbatida kalit 
๐พ๐พ dan biror kalit generatori algoritmi orqali 


39 
hisoblanadi. Yakuniy, shifrmatn bloki 
๐ถ๐ถ esa oxirgi raund natijalariga teng boโ€™ladi, 
yaโ€™ni: 
๐ถ๐ถ = (๐ฟ๐ฟ
๐‘›๐‘›
, ๐‘‹๐‘‹
๐‘›๐‘›
). 
Feystel tarmogโ€™ida deshifrlash XOR amalining โ€œsehrgarligiโ€ga asoslanadi. 
Yaโ€™ni, 
๐‘†๐‘† = ๐‘›๐‘›, ๐‘›๐‘› โˆ’ 1, โ€ฆ ,1 lar uchun quyidagi tenglik amalga oshiriladi: 
๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–โˆ’1
= ๐ฟ๐ฟ
๐‘–๐‘–
 
๐ฟ๐ฟ
๐‘–๐‘–โˆ’1
= ๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–
โจ๐น๐น(๐‘‹๐‘‹
๐‘–๐‘–โˆ’1
, ๐พ๐พ
๐‘–๐‘–
) 
Oxirgi raund natijasi, deshifrlangan matnni beradi: 
๐‘ƒ๐‘ƒ = (๐ฟ๐ฟ
0
, ๐‘‹๐‘‹
0
). 
Har bir raundda foydalaniluvchi Feystel tarmogโ€™ining 
๐น๐น funksiyasi qaytuvchi 
(teskari funksiyasiga ega) boโ€™lishi talab etilmaydi. Biroq, olingan har qanday 
๐น๐น 
funksiya toโ€™liq xavfsiz boโ€™la olmaydi.

Download 4,35 Mb.
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   142




Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish