|
I BOB. OSI modeliga umumiy tushuncha
|
| bet | 2/10 | | Sana | 28.12.2023 | | Hajmi | 291,73 Kb. | | #128869 |
Bog'liq diplomishi Практическое задание № 2 Иргашев Абдукадир 733-20 гр, 678 12503 3 Kurs KIMYO HFX ISHCHI DASTURI orginal 2020, SJADHSFKJB, fghfghfghf, l;klkl, dsfknlI BOB. OSI modeliga umumiy tushuncha
1.1. Ma`lumotlarni uzatish protokoli, tarmoq protokollari
Ma’lumotlarni uzatish protokoli - bu turli dasturlar oʻrtasida ma’lumotlar almashinuvini aniqlaydigan, mantiqiy darajadagi interfeysning muayyan qoidalari yoki kelishuvlari toʻplamidur. Ushbu qoidalar xabarlarni uzatish va xatolar bilan ishlashning yagona usulini belgilaydi.
Signal protokoli ulanishni boshqarish uchun ishlatiladi, masalan, aloqani sozlash, qayta manzillash, uzish. Protokolga misollar: RTSP, SIP. Ma’lumotlarni uzatish uchun RTP kabi protokollar qoʻllaniladi.
Tarmoq protokoli - tarmoqqa kiritilgan ikki yoki undan ortiq qurilmalar oʻrtasida ulanish va ma’lumotlarni almashish imkonini beruvchi qoidalar va harakatlar (harakatlar ketma-ketligi) toʻplami.
Turli xil protokollar koʻpincha bir xil turdagi aloqaning faqat turli tomonlarini tavsiflaydi. „Protokol“ va „protokollar steki“ nomlari protokolni amalga oshiradigan dasturiy ta’minot qanday ekanligini koʻrsatadi.
Internet uchun yangi protokollar IETF tomonidan, boshqa protokollar esa IEEE yoki ISO tomonidan belgilanadi. ITU-T telekommunikatsiya protokollari va formatlari bilan shugʻullanadi.
Tarmoq protokollarini tasniflashning eng keng tarqalgan tizimi OSI modeli deb ataladi, unga muvofiq protokollar maqsadiga koʻra 7 darajaga boʻlinadi - jismoniy (elektr yoki boshqa signallarni shakllantirish va tanib olish) dan amaliygacha (ilovalar tomonidan ma’lumotlarni uzatish uchun ilovalarni dasturlash interfeysi).
Tarmoq protokollari tarmoqqa ulangan kompyuterlarning ishlash qoidalarini belgilaydi. Ular koʻp darajali printsip asosida qurilgan. Har bir darajadagi protokol texnik aloqa qoidalaridan birini belgilaydi. Hozirgi vaqtda tarmoq protokollari OSI (Open System Interconnection - ochiq tizimlarning oʻzaro aloqasi, OTA) tarmoq modelidan foydalanadi.
1.2. Tarmoq protokollariga misollar
TCP / IP - bu unga tegishli ikkita protokol nomi bilan atalgan ma’lumotlarni uzatish protokollari toʻplami: TCP (inglizcha: Transmission Control Protocol - uzatishni boshqarish protokoli) va IP (inglizcha: Internet Protocol - Internet protokoli).
Internetda ishlatiladigan eng mashhur protokollar:
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) - gipermatnni uzatish protokoli. HTTP protokoli bir xil tarmoqqa ulangan kompyuterlar oʻrtasida Web-sahifalarni yuborish uchun ishlatiladi.
FTP (File Transfer Protocol) - bu maxsus fayl serveridan foydalanuvchi kompyuteriga fayllarni uzatish protokoli. FTP abonentga tarmoqdagi istalgan kompyuter bilan ikkilik va matnli fayllarni almashish imkonini beradi. Masofaviy kompyuter bilan aloqa oʻrnatgandan soʻng, foydalanuvchi faylni masofaviy kompyuterdan oʻz kompyuteriga nusxalashi yoki faylni kompyuteridan masofaviy kompyuterga nusxalashi mumkin.
POP3 (Post Office Protocol) - standart pochta ulanish protokoli. POP serverlari kiruvchi xatlarni boshqaradi va POP protokoli mijoz pochta joʻnatmalaridan xat olish soʻrovlarini bajarish uchun moʻljallangan.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - pochta joʻnatmalari uchun qoidalar toʻplamini belgilaydigan protokol. SMTP serveri yoki qabul qilganlik toʻgʻrisida tasdiqni, yoki xato toʻgʻrisida xabarini qaytaradi, yoki qoʻshimcha ma’lumot soʻraydi.
TELNET - masofaviy kirish protokoli. TELNET abonentga oʻzi bilan bir tarmoqda boʻlgan har qanday kompyuterda, ya’ni dasturlarni ishga tushirish, ish rejimini oʻzgartirish va hokazolarda ishlash imkonini beradi. Amalda, imkoniyatlar masofaviy mashina ma’muri tomonidan oʻrnatiladigan kirish darajasi bilan cheklangan.
Boshqa protokollar:
DTN - NASA tomonidan ishlatiladigan IPN uzoq kosmik tarmoqlari uchun moʻljallangan protokol.
|
| |
