Mantiqiy element qanday ish bajaradi?
Kontaktsiz mantiqiy element nima?
Integral mikrosxema deb nimaga aytiladi?
Ko‘p emitterli mikrosxema qanday ishlaydi? 5.«VA-YOKI-YO‘Q» mantiq funksiyasi qanday?
Integral mikrosxema asosidagi mantiqiy qurilma nima?
Mantiqiy funksiyaning tarkibi nimadan iborat bo‘ladi?
Multipleksor va demultipleksorlarni ishlash prinsipini tushuntiring?
SHifrator va deshifratorni kanday farqi bor ?
10 Registrlar va sanash qurilmalarini ishlash prinsipini tushuntirib bering?
Xotira elementlari – triggerlarni ishlash prinsiplarini tushuntirib bering?
Raqamli avtomatikaning asosiy kompanentlarini tushuntirib bering?
BOB. Roslovchi ta‟sirlar va organlar. Avtomatik rostlagichlarning strukturasi va boshqarish tizimlari.
Rostlovchi organlar xaqida umumiy ma‘lumotlar
Tashqaridan bo‘ladigan operativ boshqaruv zarur bo‘lgan har qanday texnologik jarayon rostlash organiga, ya‘ni boshqaruv ob‘ektining texnologik kattaligi holatiga ta‘sir ko‘rsatuvchi modda yoki energiya oqimining holatini o‘zgarishini amalga oshiruvchi qurilmaga ega bo‘lishi lozim.
Boshqaruv ob‘ektiga ko‘rsatiluvchi kiruvchi rostlash ta‘siri bir vaqtning o‘zida rostlovchi organning chiqish kattaligi xisoblanadi va jarayon dinamikasining holat tenglamasi orqali aniqlanadi:
1 y2
Х р Хт.т Т
Bu erda T –o‘tish jarayoni vaqti.
Ldy
y1
(5.1.1)
Turg‘unlashgan tartibda (dy- kattaligi o‘zgarishsiz qolgan vaqtda) bu tenglamaning ikkinchi qo‘shiluvchisi bo‘lmaydi, bu holda rostlovchi ta‘sir tashqi ta‘sir orqali aniqlanadi. O‘tish tartiblarida siғimlarni to‘ldirish vaqtida rostlovchi ta‘sir ham tashqi ta‘sirni, ham siғimni kompensatsiya qilish kerak.
Agar o‘tish jarayoni davomida tashqi ta‘sir yo‘q bo‘lsa (Xt.t.=0) rostlovchi ta‘sir faqat siғim orqali aniqlanadi:
y1
Х р (1 / Т ) Ldy
y1
(5.1.2)
Rostlovchi organning kirish koordinatasi – bu uning qo‘l rejimida rostlash jarayonida egallagan o‘rni xisoblanadi. Qo‘l rejimi – qo‘shish yoki ajratish
(pozitsion harakat ), boshqa holatga o‘tkazish ("" poғonasimon boshqaruv), rostlovchi oqimga ta‘sir ko‘rsatuvchi organning holatini tekis o‘zgartirish bo‘lishi mumkin.
Rostlovchi organlar konstruktiv ravishda oddiy qurilma ko‘rinishida, ya‘ni klapan, surgich, qopqoq, kuchlanishni bo‘lgich ham da murakkab sistemali qurilmalar, ta‘minlagichlar, dozatorlar, nasoslar, ventilyatorlar, kompressorlar va boshqa ko‘rinishlarda berilishi mumkin.
Ish jarayonining turiga qarab turli texnologik jarayonlar uchun har xil rostlovchi organlar qo‘llaniladi.
Energetik oqimlar va ta‘sirlar energiyaning ko‘rinishiga qarab quyidagi qurilmalar yordamida rostlanishi mumkin:
mexaniq – reduktorlar, variatorlar, suriluvchi muftalar, gidravlik muftalar;
elektrik – avtotransformatorlar, elektron va magnitli kuchaytirgichlar ;
v) radiatsion – yoritish asboblarining surilishi;
g) isitish asboblari – o‘zgartirish qurilmalari.
Rostlovchi ta‘sirlar va organlar
Rostlovchi organlarning vaqt davomida kirish va chiqish kattaliklarining o‘zgarishiga boғliqlik qurilmalarining konstruktiv kattaliklari yordamida aniqlanuvchi uzatish funksiyalari bilan aniqlanadi. Qattiq maxsulotlar oqimini rostlovchi qurilmalarni ikki guruxga ajratish mumkin:
Rostlovchi organlarning ishi uning nisbiy sarf tavsifnomasi q=f(s) bilan belgilanadi, bu erda
|
