O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. L. Haqberdiyev kon korxonalarini elektrlashtirish

Download 7,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	40/154
Sana	22.06.2024
Hajmi	7,14 Mb.
	#265132

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 154

Bog'liq
Кон корхоналарини электрлаштириш 2023 й Туғирланган варианти (1)

3.2.

Qisqа tutаshuv jаrаyonining kechishi

Qisqa tutashuv jarayoni ikki turdagi rejimdan, ya’ni o‘tish va
barqarorlashgan rejimdan tashkil topadi (3.1–rasm).
O‘tish jarayonining bosh qismida qisqa tutashuv tokining (
q
t.t.
)
o‘zgarishi vaqt o‘qiga nisbatan nosimmetrik ko‘rinishda bo‘ladi. Qisqa
vaqt o‘tgandan so‘ng assimetriya yo‘qoladi va
q
t.t.
o‘zining
barqarorlashgan qiymatiga ega bo‘ladi. Qisqa tutashish jarayonidagi
eng katta tok qiymati,
q
t.
boshlangandan so‘ng birinchi yarim davrdan
so‘ng paydo bo‘ladi va bu tok
q
t.t.
ning zarb toki (
i
z
) deb ataladi.
Qisqa tutashuv tokining (
i
qt
) vaqt o‘qiga nosimmetrikligining
sababi, uning tarkibida ikki xil tok oqishidir, ya’ni:
– vaqt davomida sinxron tebranishda o‘zgaruvchi davriy tok–
i
d
;
– eksponensial qonun asosida so‘nuvchi nodavriy tok –
i
nd
.
Qisqa tutashuv tokining davriy qo‘shilmasini o‘zgarishi elektr
ta’minot manbaidagi kuchlanishning qiymati o‘zgarmas qolgan holda,
qisqa tutashuv zanjirining qarshiligini to‘satdan kamayishi bilan
belgilanadi.
Qisqa tutashuv tokining nodavriy qo‘shilmasi qisqa tutashuv
jarayonni boshida paydo bo‘lib keyin so‘nishini, qisqa tutashuv
zanjirida induktiv elementlar borligi bilan tushuntirish mumkin.
Qisqa tutashuv jarayonni ta’riflashda quyidagi ko‘rsatkichlardan
foydalaniladi:
I", (I
o
)
– qisqa tutashuv tokining davriy qo‘shilmasini boshlan-
g‘ich qiymati, (o‘ta o‘tish toki);
i
z

– qisqa tutashuvning zarb toki (bir onli qiymati);
I
qt

– qisqa tutashuvni birinchi yarim davridan so‘ng paydo bo‘-
luvchi, to‘la qisqa tutashuv tokining eng katta joriy qiymati;
I
0,2
– qisqa tutashuv jarayonini 0,2 sekundidagi qisqa tutashuv
tokining davriy qo‘shilmasining joriy qiymati;
I
∞
– qisqa tutashuv tokining barqarorlashgan joriy qiymati;
S
0,2
– qisqa tutashuv jarayonning 0,2 sekundidagi qisqa tutashuv
quvvati.
Qisqa tutashish jarayonning ko‘rsatkichlarini hisoblash uchun
quyidagi tartibda hisoblash mumkin:

86
– elektr ta’minot tizimining bir chiziqli prinsipial sxemasini
chizish va bu sxemadagi barcha elementlarning hisob uchun kerak
bo‘ladigan nominal ko‘rsatkichlarni keltirish;
– hisoblash uchun kerak bo‘ladigan qisqa tutashuv nuqtalarini
tanlash va sxemada ko‘rsatish;
– kuchlanishning va quvvatning ba’zis qiymatlarini qabul qilish
va ular asosida tokning ba’zis qiymatini hisoblash;
– sxemadagi barcha elementlarni ularning qarshiligi bilan
almashtirish qiymatlarining nisbiy birlikda aniqlab, ba’zis quvvatga
keltirish;
– almashtirilgan sxemani soddalashtirish;
– har bir qisqa tutashuv nuqtalari uchun ba’zis quvvatga
keltirilgan natijaviy qarshiliklarini hisoblash;
– har bir qisqa tutashuv nuqtalar uchun hisoblangan qarshiliklarni
aniqlash;
– hisoblash egri chiziqlari yordamida qisqa tutashuv toklarning
karralarini aniqlash;
– qisqa tutashuv toklar va quvvatlar qiymatlarini aniqlash.
Elektr ta’minot tizimida sodir bo‘ladigan qisqa tutashuv jarayo-
nining tok va quvvat qiymatlarini aniqlash uchun, hisoblash sxemasi
tuziladi, ba’zis shartlari qabul qilinadi, elektr ta’minot tizimdagi elektr
uskunalarning ekvivalent qarshiligi aniqlanadi va hisoblash sxemasida
qisqa tutashuv nuqtalari belgilanadi.

Download 7,14 Mb.

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 154

Download 7,14 Mb.

Pdf ko'rish