|
Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti
|
| bet | 111/151 | | Sana | 25.11.2023 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #105428 |
Bog'liq B. K. Sattorov 00 Moliyaviy risklar nazariyasi-fayllar.org
bu yerda, – bir yillik qo‘yilgan kapital daromadliligi; – davr oxiridagi aksiya narxi;
– aksiyaning boshlang‘ich narxi; D – dividendlar.
Joylashtirilgan kapitalning umumiy daromadliligini dividend daromadi aksiyalar narxining o‘zgarishi summasi sifatida tasavvur qilishimiz mumkinligiga ham e’tibor qaratishimiz zarur:
50 1050 − 1000
= 1000 + 1000 × 100% = − − + ℎ = 5% + 5% = 10%
Agar investor aksiyalarini sotmaslikka qaror qilsa, daromadlilik stavkasini qanday qilib baholashimiz mumkin?
Javobi quyidagicha: Qimmatli qog‘ozlarga investitsiyalarning daromadlilik stavkasi ularni sotish-sotmasligimizdan qat’i nazar, ayni bir usulda aniqlanadi. Aksiya kursining 50 so‘mga ortishi xuddi 50
140
so‘m miqdordagi dividendlar kabi investitsiya qilingan kapitaldagi daromadimizning bir qismi sanaladi.
Investor aksiyalarini saqlab qolish va ularni sotmaslik haqidagi qarori bir yil o‘tgach ularni 1050 so‘m narxda chindan ham sota olishi mumkinligiga oid faktni hech qanday tarzda o‘zgartira olmaydi. O‘z navbatida, biz qimmatli qog‘ozlarni sotish bilan kapital o‘sishi shaklida o‘z daromadimizni olishimiz yoki uni qayta investitsiyalash (sotmagan holda) bo‘yicha qaror qabul qilishimizdan qat’i nazar, daromadlilik stavkasi 10% ni tashkil etadi.
Moliyaviy tizim riskdan holi aktivlarga investitsiya kiritishga harakat qiladiganlar uchun kafolatlangan foiz stavkasini olish bo‘yicha muayyan imkoniyatlar yaratadi. Buning uchun ular joylashtirilgan kapitaldan kutilayotgan daromadning ma’lum bir qismidan voz kechish zarur bo‘ladi. Riskka nisbatan uncha ta’sirchan bo‘lmagan shaxslar yuqori darajali riskni qabul qila olmaydiganlarga kafolatlangan foiz stavkasini olish imkonini beradi. Ammo bu stavka riskli aktivlar bo‘yicha o‘rtacha kutilgan daromad darajasidan past bo‘ladi. Aholi orasida riskdan qochish darajasi qancha yuqori bo‘lsa, risk uchun mukofot shuncha yuqori, risksiz foiz stavkasi miqdori shuncha past bo‘ladi.
|
| |
