O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi

TOSHKENT TO`QIMACHILIK VA YENGIL SANOAT INSTITUTI

“Informatika” kafedrasi

Toshkent-2011y.

A n n o t a t s i ya

Qo`llanma Pascal va Delphi dasturiy vositalarida dasturlar yaratishga bag`ishlangan. Unda Pascal tili asosiy elementlari va Delphining asosiy komponentalari haqida ma’lumotlar keltirilgan. Qo`llanmadan Oliy texnika o`quv yurtlarida, akademik litsey va kasb hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari fanidan dasturlash asoslari bo`yicha ma’ruza va amaliy, hamda mustaqil mashg`ulotlarni olib borishda foydalanish mumkin.
Tuzuvchilar: F-m.f.n., dotsent Ne’matov A.
Katta o`qituvchi Kulmuradov M. Katta o`qituvchi Tangirov A. Assisent Akbarova N.

Ma’sul muharir. f.-m.f.n., dotsent Atamirzaev M.

Taqrizchilar: Axborot texnologiyalar Universiteti “Informatika” kafedrasi

mudiri, professor Nazirov SH.

TTESI, “Texnologik jarayonlarni kompyuterlashtirish”

kafedrasi mudiri, t.f.n., dotsent Siddiqov I.
Toshkent to`qimachilik va engil sanoat instituti ilmiy uslubiy kengashida tasdiqlangan.
17. 05. 2011 y. Bayonnoma № 8 TTYESI bosmaxonasida 30 nusxada ko`paytirilgan

M U N D A R I J A

KIRISH 6

ALGORITM VA DASTUR TUSHUNCHALARI 7
1. Algoritm va uning xossalari 7
2. Algoritm turlari 7
3. Algoritmik tillar 9
4. Masalalarni yechish bosqichlari 10
5. Dasturlash vositalari 11
PASCAL ALGORITMIK TIL ELEMENTLARI 13
1. Pascal algoritmik tilining alfaviti 13
2. Sonlar va o`zgarmaslar 13
3. O`zgaruvchilar va o`zgarmaslarning dasturda tavsiflanishi 14
4. Standart va nostandart matematik funktsiyalar 15
5. Arifmetik va mantiqiy ifodalar 15
6. Pascal tilida dastur strukturasi 16
7. Ma’lumotlarni kiritish va chiqarish operatorlari 17
SHARTLI VA SHARTSIZ O`TISH OPERATORLARI 19
1. SHartli o`tish operatori. 19
2. SHartsiz o`tish va tanlash operatorlari 20

TSIKL OPERATORLARI 22
1. FOR tsikl operatori 22
2. WHILE tsikl operatori 23
3. REPEAT tsikl operatori 23
4. Murakkab tsikllar 24

MASSIVLAR 25
1. Massivlar va ular ustida ish yuritish 25
2. Massiv elementlarini tartiblash usullari 26
QISM DASTURLAR 29
1. Protseduralar 29
2. Funktsiyalar 30
3. Ayrim nostandart protsedura va funktsiyalar 31
BELGILAR VA QATORLAR 32
1. Belgilar va ularni qayta ishlash 32
2. Belgili massivlar 34
3. Qatorlar va ularni qayta ishlash funktsiyalari 36
TURBO PASCAL GRAFIK MODULLARI 38
1. Ekranni grafik holatga o`tkazish 38
2. Graph modulining protsedura va funktsiyalari 38
MODULLAR VA MA’LUMOTLAR FAYLLARI 41
1. Modul tushunchasi 41
2. Pascal biblioteka modullari 42
3. Modul tashkil qilish 42
4. O`zgaruvchilar qiymatlarini fayldan o`qish va faylga yozish 43
DELPHI DASTURLASH VOSITASI 46
1. Delphi tizimi oynasi elementlari 46
2. Delphida dastur loyihasi strukturasi 47
3. Delphi forma komponentalari 48
4. Label, Edit, Memo va Button komponentlari 50
5. Boshlang`ich forma ilovasini yaratish 50
TANLASH TUGMALARINI O`RNATISH 55
1. RadioGroup komponentasi 55
2. CheckListBox komponentasi 55
MULOQOT OYNALARINI YARATISH 58
1. Muloqotli kiritish oynasi 58
2. Ma’lumot oynasini chiqarish 59
3. OpenDialog komponentasi 60
4. SaveDialog komponentasi 61
5. FontDialog komponentasi 61
6. RichEdit komponentasi 63
RO`YXAT VA MASSIVLAR BILAN ISHLASH 65

KOMPONENTALARI

ListBox komponentasi 65
ComboBox komponentasi 65
StringGrid jadval komponentasi 67

DELPHI GRAFIK IMKONIYATLARI 70
1. CHizish va bo`yash xossalari 70
2. Grafik primitivlarni chizish usullari 71
3. Grafik komponentalar 74
ILOVALAR UCHUN MENYU YARATISH VA BIR NECHA 80

FORMALAR BILAN ISHLASH

MainMenu komponentasi 80
PopupMenu komponentasi 81
Bir necha formada ish yuritish 82

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 86

Download 1.06 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 49

Download 1.06 Mb.

O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi