19-rasm. Strimer
Trackball
- sichqoncha kabi, shar shaklidagi manipulyator. Sharni aylantirish natijasida mos
ravishda ekrandagi tasvir ham suriladi.
21-rasm. Trackball
Kolonka –
kompyuterdagi ovozni chiqarish uchun xizmat qiladi.
22-rasm. Kolonka
23-rasm. Kompyuterga asosiy va qo„shimcha qurilmalarini ulash
Drayver
— bu operatsion sistemaning asosiy bo'lagi bo'lib, uni sodda qilib
tushuntirsak, u operatsion sistemaga bog'langan barcha fizik qurilmalarning so'zlarini
operatsion sistemaga tarjima qiluvchi yoki operatsio n sistema
buyruqlarini qurilmalarga
tarjima qiluvchi kichik dastur hisoblanadi. Demak drayverlar ham dastur ekaligini bilib
oldik. Endi bu qurilmalarga nima kirishi mumkin deyishingiz mumkin,
Kompyuteringiz
ishlashi uchun nima va qanday qurilma kerak bo'ls a bularning barchasi kiradi ya'ni
protsessor (ona plata ichida joylashgan miya), operativ xotira, doimiy xotira, videa
grafika, kalonka,
tarmoq kartasi, kuller, shinalar, blok -pitaniya, va h.klardir.
Bundan
tashqari qo'shimcha drayverlar mavjud ya'ni print er qurilmasining drayveri, mobil
telefonlarni kompyuterga ulash uchun ishlatiluvchi drayverlar va boshqalar bo'lishi
mumkin. Drayverlar orqali operatsion sistema ishi yengillashadi ya'ni
operatsion sistema
to'g'ridan to'g'ri qurilmaga murojaat qilmasdan un ing drayveriga murojaat qiladi va
drayver o'zining qurilmasi bilan aloqani o'rnatib, operatsion sistema yuklagan vazifalarni
yetkazib beradi.
