|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti algoritm va matematik modellashtirish kafedrasi algoritmlarni loyihalash fanidan mustaqil ishi cal 015 guruh talabasi
|
| bet | 5/5 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 19,6 Kb. | | #157665 |
Bog'liq Algoritmlarni loyihalash fanidan mustaqil ishi-fayllar.org Reja Pulning nominallik nazariyasining yuzaga kelish shart shar, 0Z5oqRx7Fv1tHZ9MGe9R0p56qK5jziGS3LmvBIIL - копия, 1-Mavzu Butun sonli chiziqli programmalash modellari, 2.2.1, Dinara Hisoboti 2, 5-amaliy, 4-amaliy, 6a31e32c-344c-4b92-9e85-992556a18c96, 1701858840111, 5-6-togarak-namuna, Taqriz ilova 4 kurs geografiy, turkiy tillarning agglyutinativ tabiati , mqola, Lecture-131- Masala. Ko`rib chiqsak. Uchta turdagi (i = 1, 2, 3) mahsulot ishlab chiqaruvchi korxona foydasining maksimal qiymatini aniqlang. I-turdagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun uch xil turdagi resurs talab etiladi: energetik, moliyaviy va xom-ashyoviy (j = 1, 2, 3). Boshlangich ma’lumotlar: 1,2 va 3-tur mahsulotni sotishdan tushgan foyda
zi: z1 = 8; z2 = 11; z3 = 12 so’m./mahs.;
Birlik mahsulot uchun energiya sarfi: а11 = 2; а12 = 2; а13 = 3 b.e./mahs.
Birlik mahsulot uchun sarflanadigan mablag’ miqdori: а21 = 6; а22 = 5,5; а23 = 4 so’m./mahs .
Birlik mahsulot uchun sarflanadigan xomashyo miqdori: а31 = 4; а32 = 6; а33 = 8 b.ashyo./mahs.
Korxonaning energiya, mablag’ va xomashyo resurslari zaxirasi:
b1 = 50 b.e./mahs..;
b2 = 100 so’m./mahs.;
b3 = 150 b.ashyo./mahs.
Korxona ishlab chqarishi kerak bo’lgan barcha mahsulot turlarining eng kam miqdori b4=15.
Echish. Boshlang’ich asosan maqsad funksiya quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi.
ifoda va boshlang’ich ma’lumotlarga asosan chegaralanishlar quyidagi ko’rinishda yziladi:
Qo’shimcha o’zgaruvchilarni kiritib, tegsizliklar sistemasidan teglik ko’rinishiga keltiramiz:
O’zgaruvchilarning manfiy bo’lmaslik shartlari quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi:
𝑥1 ≥ 0, 𝑥2 ≥ 0, 𝑥3 ≥ 0, 𝑥4 ≥ 0, 𝑥5 ≥ 0, 𝑥6 ≥ 0, 𝑥7 ≥ 0
Boshlangich echimni topish uchun 𝑥1, 𝑥 2, 𝑥3 larni ozod hadlar, 𝑥4, 𝑥 5, 𝑥6 , 𝑥7 larni esa bazis o’zgaruvchilar sifatida qaraymiz.
Chegaralanishlar va maqsad funksiya ma’lumotlari asosida - jadvalni to’ldiramiz.
Chiziqli dasturlash masalasini amaliy dasturlar yordamida yechish
Chiziqli dasturlash masalasini amaliy dasturlar, masalan PER, Excel, Mathcad dasturlari yordamida ham echish mumkin. Yuqoridagi masalani Excel elektron jadvali yordamida echamiz. Buning uchun elektron jadvalda masala tengsizliklaridagi koifisientlar va ozod hadlarni ikkinchi va uchinchi satrlarga, z funksiya koifisientlarini to’rtinchi satrga, 1 x va 2 x o’zgaruvchilarning boshlang’ich qiymatlarini 0 ga tenglab beshinchi qatorga yozamiz. Natijada jadval quyidagi ko’rinishga keladi:
Kursorni C2 yacheykaga o’rnatib fx tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi muloqot oynasi hosil bo’ladi:
Hosil bo’lgan muloqot oynasida «Категория» bo’limida «Математическое» punktini tanlaymiz, so’ng «Выберите функцию» bo’limida «СУМПРОИЗВ» funksiyasini tanlaymiz. So’ngra «OK» tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi muloqot oynasi hosil bo’ladi: Hosil bo’lgan navbatdagi muloqot oynasida «Массив 1» darchasidagi tugmachani bosib, A2 :B2 diapazonidagi ma’lumotlarni, «Массив 2» darchasidagi tugmachani bosib, A5 :B5 diapazonidagi ma’lumotlarni kiritamiz, «Массив 2» darchasidagi diapazonni fiksirlash uchun F4 tugmasini bosamiz: So’ngra «OK» tugmasini bosamiz va C2katakda hosil bo’lgan ma’lumotni C3:C4diapazoniga nusхa qilamiz. Natijada jadval quyidagi ko’rinishga keladi:
Kursorni maqsad funksiyasi koefitsientlari joylashgan C4 katakka o’rnatib, «Сервис - Поиск решения» buyrug’ini beramiz.
Natijada quyidagi «Поиск решения» muloqot oynasi hosil bo’ladi.
Hosil bo’lgan muloqot oynasida «Установить целевую ячейку» darchasiga C4 katagini, «Изменяя ячейки» darchasiga A5 : B5 diapazonini kiritamiz. «Ограничения» darchasiga o’tib, «Добавить» tugmasini bosamiz va quyidagi oynai hosil bo’ladi:
Hosil bo’lgan muloqot oynasida «Ссылка на ячейку» darchasiga C2 ni kiritamiz, tengsizlikni aniqlaymiz, «Ограничения» darchasiga E2 ni kiritib, «Добавить» tugmasini bosamiz.
C5 : E5 diapazondagi munosabatni ham shu tariqa kiritib, «OK» tugmasini bosamiz. Natijada «Поиск решения» muloqot oynasiga qaytamiz:
«Параметры» tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi muloqot oynasi hosil bo’ladi:
Oynadagi «Неотрицательное значение» parametrini belgilaymiz.
«OK» tugmasini bosib, «Поиск решения» muloqot oynasiga qaytamiz va «Выполнить» tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi oynaga o’tamiz:
«OK» tugmasini bosamiz. Natijada echim quyidagi ko’rinishda ifodalanadi:
Ushbu rasmdan ko’rinib turibdiki, barcha cheklanishlar bajariladi va yechim quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
MathCadda chiziqli dasturlash masalasini echishda maxsimize va minimize funksiyalaridan foydalaniladi. Bu funksiyalar umumiy ko’rinishda quyidagicha yoziladi:
MAX() MIN().
MathCadda chiziqli dsturlash masalasini echish quyidagi amallar ketma-ketligidan iborat bo’ladi: MathCad dasturi ishga tushiriladi.
Birinchi qatorga maqsad funksiyasi quyidagicha yoziladi:L(х1,х2):=2*х1+4*х2.
Navbatdagi qatorga “Given” so’zi yozilgach, keyingi qatordan quyidagi tengsizliklar sistemasi yoziladi: х1+2*х2≥4 х1+х2≤3 х1≥0 х2≥0 х3≥0.
Navbatdagi qatorda o’zgaruvchilarning boshlang’ich qiymatlari yoziladi: х1:=0 х2:=3 So’ng quyidagi operator kiritiladi: p:=Maxsimize(L,х1,х2). Optimal echimni beruvchi o’zgaruvchilarning qiymatlari r= operatori yordamida, maqsad funksiyasining optimal qiymati esa L(p0,p1)= operatori yordamida hosil qilinadi. MathCadda masalaning dasturi quyidagicha bo’ladi:
Xulosa
Chiziqli dasturlash masalalarini yechishni simpleks usuli bir tayanch rejasidan boshqa tayanch rejasiga o’tishga asoslangan bo’lib, qaysikim bu yerda maqsad funksiyasini qiymati oshib boradi. Simpleks usulining mohiyati shundan iboratki, dastavval CHDMdagi barcha shartlarni qanoatlantiruvchi mumkin bo’lgan tayanch reja topilad ekan.
Boshlang’ich tayanch reja chekli sondagi etap (simpleks)dan keyin optimal rejani hosil qilish yo’lini ko’rsatadi va har bir navbatdagi simpleks oldingisiga nisbatan optimal rejaga yaqinroq rejani beradi.Mavzudan shularni o`rganishga harakat qildim
Аdаbiyotlаr.
Q. Safayeva. “Matematik dasturlash”. Darslik. T.: «IQTISOD-MOLIYA»
Қ. Сафаева. Математик программалаш. Ўқув қўлланма. Т.: «ЎАЖБНТ» Маркази,
http://fayllar.org
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti algoritm va matematik modellashtirish kafedrasi algoritmlarni loyihalash fanidan mustaqil ishi cal 015 guruh talabasi
|
