|
O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent
|
| bet | 5/6 | | Sana | 07.09.2024 | | Hajmi | 3,05 Mb. | | #270470 |
Bog'liq 1 OTOpen source –Mininx 1.x, Linux 0.01, FreeBSD, BSD, NetBSD, OpenBSD lar ni kiritish mumkin.
Mixed Shared Source-аралаш тақсимланган манбалар-Unix version 1.0, PWB/UNIX,
Closed Source –Sun OS, AIX, Xenix, SCO Xenix, System III, Unix Ware, HP-UX, Solaris OS kiritish mumkin.
Eng birinchi AQSH universitetlarida UNIX operatsion tizimining bir necha versiyalari mavjud bo’lgan.
AT&T kompaniyasi tomonidan 1982 yilda bir necha bir xil System III nomidagi operatsiyon tizim versiyalari va 1983 yilda esa System V Versiyasi ishlab chiqarilgan.
1993 yilda AT&T UNIX OTining mualliflik huquqini Novell firmasiga sotdi, keyinchalik u ham mazkur huquqni X/Open va Santa Cruz Operation (SCO) firmalariga sotdi.
Boshqa yo’nalishdagi UNIX – BSD versiyasi koliforniya universitetida ishlab chiqarilgan.
AIX, A/UX, BSD, GNU, HP-UX, NetBSD, NEXTSTEP, OpenBSD, OPENSTEP, OSF, POSIX, RISCiX, Solaris, SunOS, System V, Ultrix, USG Unix, Version 7, Xenix vа hokazo.
Server-kompyuter, boshqa kompyuterlarning so’rovlariga tarmoq orqali ishlov berish va saqlash qayta ishlash va ma’lumotlarni jo’natish uchun o’z resurslarini taqdim etadi. UNIX boshqaruvidagi serverlar quyidagicha ko’rinishga ega:
Fayl serverlari;
Web-server;
Oqimli server;
Masofadan turib qayt qilish serveri (аутентификации);
Yordamchi Web-xizmat serverlari (DNS, DHCP);
Internet serverlar.
Operatsion tizim kompyuterning qurilmaviy qismda quyidagi minimal talablarga ega bo’lishi kerak:
Protsessor: 1,4 GHz, 32- razryadli ;
Tezkor xotira : 512 Mb (32-bit)
Diskda bo’sh joy: 16 GB (32-bit)
Videadapter : DirectX 9 grafigini qo’llashi, 64 MB joy;
DVD disklarni o’qish uchun qurilma.
Ubuntu operatsion tizimini o’rnatishda birinchi qilinadigan ishimiz kerakli tilni tanlashimiz hisoblanadi. Undan so’ng “Папробовать Ubuntu” tugmasini bosib, Ubuntu tizimini o’rnatmasdan ham ishlatib ko’rishimiz mumkin.
Rasm. Ubuntuni o’rnatish va tilni tanlash menyusi
Ubuntu operatsion tizimni o’rnatish uchun joriy oynadan “Установить Ubuntu” tugmasini bosishimiz bilan o’rnatish jarayoniga tayyorgalik boshlanadi.
Rasm. Ubuntuni o’rnatish va tilni tanlash menyusi
Keyingi chiqadigan oynada operatsion tizim eng samaradorli o’rnashi uchun kompyuter quyidagi 3 imkoniyat mavjud bo’lishi kerakligi haqida ogohlantitiladi:
Diskda minimum 4,4 Gb bo’sh joy bo’lishi;
Elerktr manbayiga ulangan bo’lishi;
Internet tarmog’iga ulangan bo’lishi.
Bundan tashqari o’rnatilish davomida yangilanishlarni yuklash va Ubuntu operatsion tizimiga tashqi dasturiy ta’minot o’rnatish taklif qilinadi. Davom etish uchun “Продолжить” tugmasi bosiladi.
Rasm. OT ni o’rnatish turlari
Keyingi bosqichda operatsion tizim o’rnarish uchun 2 variant tanlanadi:
“Стереть диск и установить Ubuntu”- Bu variant tanlanganda, diskdagi barcha ma’lumotlar o’chirilib, Ubuntu operatsion tizim o’rnatiladi.
“Другой вариант”- Bu variantni tanlaganda diskni o’zingiz istagancha bo’lib, istalganiga tizimni o’rnatishingiz yoki Ubuntu uchun bir nechtasini tanlashingiz mumkin.
Rasm. OTni o’rnatish diskni tanlash
Disklar ajratilgach tizimni qaysisiga o’rnatishimiz kerak bo’lsa o’sha tanlanadi va “Установить сейчас” tugmasi bosiladi. Tugma bosilishi bilan o’rnatilish jarayoni boshlanib ketadi.
Rasm. OTni o’rnatilish jarayoni joyi va klaviatura tilini tanlash menyusi O’rnatilish jarayoni davomida bizga joylashuvimizni tanlash va klaviatura raskladkalarini
tanlash taklif etiladi.
Ubuntu o’rnatilish jarayonida har xil lavhalar bizni Ubuntu operatsion tizim imkoniyatlari, qulayliklari haqida ma’lumot berib ketadi. Bundan tashqari Ubuntu o’zining qulay dasturiy muhitidan ham xabar berib uning yangi imkoniyarlarini havola qilib foydalanuvchini tanishtirib o’tadi.
Tizim o’rnatilish jarayoni davomida bizdan ismimiz kompyuter nomi va foydalanuvchi nomi oxirida parol kiritsh so’raladi. Yana bizga kirish avtomatik yoki tizimga kirishdan oldin parol so’ralsin kabi opsiyalarini tanlashimiz mumkin. Bundan tashqari asosiy papkani shifrlash imkoniyatiga ham egamiz. Shu bilan barcha boshlang’ich sozlanmalar sozlandi. “Продолжить” tugmasi bosilishi bilan tanishtiruv lavhalari boshlanadi.
1-Rasm. Foydalanuvchini ro’yxatdan o’tkazish menyusi
Operatsion tizim o’rnatilgach bizdan kompyuterni o’chirib qayta yoqish so’raladi. Ubuntu operatsion tizimining ishchi oynasi quyidagicha ko’rinishda bo’ladi.
1-Rasm. Ubuntuni asosiy ishchi oynasi
Tizimni sozlash uchun chap tomondagi kalit ikonchasini bosib undan so’ng ochilgan oyna orqali tizimni sozlashimiz mumkin. Sozlanmalarni ba’zilarini izoh berib o’tsak:
1-Rasm. OT ni sozlash menyusi Appearance – ishchi oyna rasmini va mavzusini o’zgartish sozlanmasi;
Brightness and Lock – ekran bir necha daqiqa jonsiz turganda bloklanish sozlanmasi;
Keyboard Layout – klaviatura raskladkasi sozlanmasi;
Language Support – tizim tilini tanlash sozlanmasi;
Privacy – qayta tiklanish sozlanmasi;
Ubuntu One – maxsus Ubuntu One bulut dasturi sozlanmasi;
Addictional Drivers – qo’shimcha dayverlar sozlanmasi;
Power – energiya tejamkorlik sozlanmasi;
Displays – ekran hajmlari sozlanmasi;
User Accounts – foydalanuvchi sozlanmsi;
Time & Date – vaqt va sana sozlanmasi;
Network – Internet sozlanmalari va boshqalar.
|
| |
