MAVZU: ELEKTR ZANJIRLARI VA ULARNI ELEMENTLARI




Download 1,46 Mb.
bet5/46
Sana08.01.2024
Hajmi1,46 Mb.
#132077
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   46
Bog'liq
O`zbеkiston rеspublikasi-fayllar.org
12.2 Mavzu, Koaksial kabellar, Analog va raqamli signal haqida umumiy tushuncha, O’zbekiston Respublikasi Oliй va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, 1, 2-Mavzu, suv-resurslarini-muhofaza-qilish-va-ulardan-samarali-foydalanish (1), Kiber 227lik, Xorijiy davlatlarining elektron raqamli imzo algoritmlari tahlili Ergashev Azamat, V. E. Gmurman Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika . O, Mustaqil ishim.

MAVZU: ELEKTR ZANJIRLARI VA ULARNI ELEMENTLARI.




Reja:


  1. Elektr zanjirlari.


  2. Elektr eneriya manbai va iste`molchilarning shartli belgilari.


  3. Elektr zanjirlarini ish rejmlari.

  1. Elektr zanjirlari deb, elektr toki hosil qiluvchi va uni olinishini ta`minlash uchun berk yo`l hosil qiladigan qurilmalar yig`indisiga aytiladi.


Elektr zanjiri, asosan elektr energiyasining manbai YE elektr energiyasi iste`molchisi-R, birlashtiruvchi simlar hamda zanjirni ulab-uzish uchun moslama (ulagich) - U kabi elemetlardan tashkil topgan (1-rasm).




1-rasm. Elektr zanjiri.
Manbada boshqa tur energiya (issiqlik, mexanik, kimyoviy va shunga o`xshashlar) elektr energiyasiga aylanadi. Elektr energiyasini hosil qiluvchi turli manbalarning shartli belgilanishi quyidagicha:

  • EYUK;

  • Galvanik elementlar yoki akkumulyator batareyalari;

  • Ketma-ket ulangan galvanik elementlar;


  • Termometrlar;


  • Fotoelement;


  • O`zgarmas tok mashini generatori;


  • O`zgaruvchan tok elektr mashina generatori.


Elektr energiya ist`yemolchilarda boshqa tur energiyalarga aylanadi. Elektr energiya iste`molchilari sxemalarda quyidagicha belgilanadi:


  • Zaryadlanuvchi akkumulyator;


  • O`zgarmas tok dvigateli;


  • Elektr peni;


  • Chuglanma lampa.


Elektrotexnik qurilmalarni ulab uzish uchun kommutatsion (qurilmalar) apparatlar ishlatiladi (uzgichlar, ulagichlar, tumblerlar, va sh. o`.). Elektr zanjirlarini kommutatsion apparatlari quyidagicha belgilanadi:


  • Bir qutbli (uzgich);


  • Pereklyuchatel;


  • 3 fazali ulagich (rubilnik).





2-rasm. Sodda o`zgarmas tok zanjiri
Zanjirdan o`tayotgan elektr tokining qiymati yoki kuchi o`tkazgichning ko`ndalang kesimidan vaqt (t) birligi ichida o`tayotgan elektr zaryadlarining miqdori -q Bilan aniqlanadi, ya`ni tok kuchi zaryadlarning xarakat tezligiga proporsional kattalikdir:

i dq

dt
Agar zanjirdan o`tayotgan tokning yo`nalishi va qiymati vaqt davomida o`zgarmas bo`lsa, bunday tok o`zgarmas tok deyiladi va quyidagicha belgilanadi:



i q , ( A) t

1A 1Kl
1c

Elektrotexnik qurilmalarda o`tadigan energetik jarayonlar juda murakkab bo`lib elektromagnit maydonlarini hosil bo`lishi hamda ularni ifodalovchi miqdorlarni o`zgarishi Bilan bog`liq. Ularni ifodalash uchun elektromagnit maydonlarni ifodalovchi vektor, elektr va magnit miqdorlari talab qilinadi, ya`ni elektr E, magnit maydoni N kuchlanganliklari, magnit induksiyasi V, elektr toki zichligi j va boshqalar. Lekin ko`p hollarda elektrotexnik qurilmalarni asosiy hususiyatlari fizika kursidan ma`lum integral tushunchalar orqali ham ifodalanishi mumkin: tok, EYUK, kuchlanish.



Download 1,46 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   46




Download 1,46 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



MAVZU: ELEKTR ZANJIRLARI VA ULARNI ELEMENTLARI

Download 1,46 Mb.