|
O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 25- son ilmiy tadqiqotlar jurnaliBog'liq Mamasodiqova Saidaxon Soyibjon qiziO‘ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
25-
SON
ILMIY
TADQIQOTLAR
JURNALI
20.12.2023
shunchaki inson faoliyatining quroli bo‘lib, har qanday boshqa vosita kabi jamiyat
tomonidan o‘zining ijtimoiy, iqtisodiy va mafkuraviy xususiyatlari bilan belgilanadigan
muammolarni hal qilish va maqsadlarga erishish uchun foydalaniladi.O‘rta maktab
o‘quvchilari nafaqat internetdagi ma’lumotlardan foydalanadilar, balki real vaqt
rejimida yangi ma’lumotlarning nashrini ham o‘qiydilar.Ular kompyuter
texnologiyalarining faol foydalanuvchilariga aylanishadi. Topshiriqni bajarish
jarayonida talaba internetdan olingan matnni o‘zgartirishi, illyustratsiyalar tanlashi va
isbot mantiqiy asoslarini yaratishi mumkin.
Rivojlangan mamlakatlarda o‘qitishning usuli hozirgi kunda ta’lim sohasi
yo‘nalishlari bo‘yicha tadbiq qilinmoqda. Hatto har bir oila multimedia vositalarisiz
xordiq chiqarmaydigan bo‘lib qoldi. Multimedia vositalarining 1981-yildagi yalpi
oboroti 4 milliard AQSH dollarini tashkil qilgan bo‘lsa 1994-yil esa 16 milliard AQSH
dollarini tashkil qildi. Kompyuterlarni ta’lim tizimida qo‘llash g‘oyasi ancha ilgari
paydo bo‘lgan bo‘lsada, ta’lim tizimining barcha sohalarida axborort texnologiyalarini
qo‘llash multimedia qurilmalari bilan jihozlangan kompyuterlar paydo bo‘lgach to‘liq
ma’noda amaliyotga joriy etila boshlandi. Interfaol multimedia texnologiyalari
akademik ehtiyojga ega bo‘lgan ta’lim oluvchiga noan’anaviy qulaylik tug‘diradi.
Xususan, eshitish sezgisida defekti bor ta’lim oluvchilarda fonologik malakalar
o‘sishini ta’minlaydi. Nutqi va jismoniy xarakati cheklanganlarda esa vositalarda
ularning individual ehtiyojlaridan kelib chiqib foydalanishga imkon beradi.
Hisoblash texnikasi va aloqa vositalarining keng rivojlanishi axborortni ilgari
hayolga ham keltirish mumkin bo‘lmagan hajm va tezkorlikda yig’ish,saqlash, qayta
ishlash hamda uzatish, ya’ni avtomatlashtirilgan holda ishlov berish imkoniyatini
yaratdi.Axborotlashgan jamiyatning moddiy va texnologik negizini kompyuter
texnikasi va kompyuter tarmoqlari, axborot texnologiyalari, telekommunikatsiya
aloqalari asosidagi turli xil tizimlar tashkil etadi. Jamiyatda barcha fuqarolar,
tashkilotlar va davlatning axborotga bo’lgan ehtiyojini qondirish uchun hamma sharoit
yaratilgan bo’lishi kerak. Mehnat qiluvchilarning ko’pchiligi yo axborot ishlab
chiqarish, saqlash, qayta ishlash va sotish bilan band bo’ladi. Axborotni qayta ishlash
uchun kompyuterlarning keng imkoniyatlari ularni,asosan, ta’lim sohasidagi turli xil
ma’lumotlardan foydalanish uchun xizmat qiladi. Ular alifboni o’rganayotgan
maktabgacha yoshdagi bolalardan tortib, yangi diagnostika usullarini o’rganadigan
shifokorlargacha bo’lgan barcha darajadagi o’qitish va o’rganishni osonlashtirishi
mumkin.
Kompyuterlar yordamida darslar, mashqlar, testlar va muvaffaqqiyat yozuvlarini
yanada samaraliroq qilish mimkin. Bu o’qituvchilarning ishlarini yengillashtiradi va
ularga individual darslarga ko’proq vaqt ajratish imkonini beradi. Kompyuterlar
ko’plab darslarni yanada qiziqarli va jozibador qilishlari va katta hajmdagi
ma’lumotlarga osongina kirishlari mumkin. O’quv quroli sifatidagi imkoniyatlaridan
tashqari, kompyuterlarning o’zi ham muhim o’rganish obyektiga aylanishi kerak.
Ularning imkoniyatlari va cheklovlarini tushunish har bir bilimli shaxs uchun zarurdir.
|
| |
