Payvandlash haqida umumiy tushunchalar.
Sаnоаtning jаdаl
rivоjlаnishi vа tеxnikаning xаmmа sоhаlаridаgi mеtаllаrni pаyvаndlаshdа:
elеktrоn nur, lаzеr, yuqоri xаrоrаtli plаzmа, ultrаtоvush vа bоshqа yangi
effеktiv pаyvаndlаsh usullаri ko‘llаnilаdi.
Pаyvаndlаsh jаrаyoning yuqоri unumdоrligi, pаyvаnd birikmаlаrning sifаti
yaxshiligi vа mеtаllni tеjаmliligi shundаy hоlаtgа оlib kеldiki, turli xil mеtаll
kоnstruksiyalаrni ishlаb chiqаrishdа pаyvаndlаsh еtаkchi tеxnоlоgik jаrаyon
bo‘lib qоldi.
Payvandlash deb,
biriktiriladigan qismlarni mahalliy yoki butunicha
qizdirib, yoki plastik deformatsiyalab, o`zaro atomlararo bog`liqliklarni hosil
qilish hisobiga ajralmas birikmalarni olish jarayoniga aytiladi.
Payvandlashdagi kiyinchiliklarni bartaraf etish uchun bosim va qizdirish
qo`llaniladi.
Haroratni oshirib borish bilan qizdirishda metall mayin bo`la boshlaydi.
Metallni yanada qizdirish bilan uni suyuqlantirish mumkin; bu holatda suyuq
metall hajmi umumiy payvandlash vannasini hosil qiladi.
Payvandlash davrida suyuq metall havoning azot va kislorod tarkibi bilan
faol ta`sirlashadi, bu esa chok mustahkamligini pasaytiradi va nuqsonlar
paydo bo`lishiga olib keladi. Payvandlash zonasini havo muhitidan himoya
qilish uchun, hamda chok sifatini oshirish uchun kerakli bo`lgan
elementlarni qo`shish uchun,
metall o`zakning yuza qatlamiga maxsus moddalarni qoplanadi yoki
kukunsimon holatida kavak o`zak ichiga presslanadi. Payvandlash zonasini
havo muhitidan himoya qilish uchun, inert va faol gazlar va ularning
aralaShmalari keng qo`llaniladi. SHu maqsadda elektrod atrofiga zich
qatlam bilan donador material ya`ni flyus qoplanadi. Payvandlash
jarayonida eriyotgan flyus yoki maxsus moddalar, Shlak qatlamini hosil
qiladi, bu qatlam erigan metallnihavo muhitidan ishonchli himoya qiladi.
|
