1. Kimyoviy tarkibni o ‘zgartirish, polimerga to‘ldiruvchilar, plastifikatorlar
kiritish va ularga termomexanik ishlov berish;
2. Olingan materialga shakl berish, ya’ni plastmassa buyumlar tayyorlash.
Buyum konstruksiyasi ilmiy jihatdan asoslangan va aniq bir ekspluatatsiya
sharoitini hisobga olgan holda ishlangan bo‘lishi shart. Shunday qilib
polimerlarni qayta ishlash texnologiyasi, yuqorida qayd etganimizdek, o‘z ichiga
turli polimerlarning zarur xossalarini yaxshilash
va ularni tayyor buyumga
aylantirish jarayonlaridan iboratdir. Plastmassalarni qayta ishlashning texnik
usullariga quyidagilar kiradi: bosim ostida quyish, ekstruzitsiyalash,
pigmentlarni
polimerlarga
aralashtirish,
polimer
plyonka
yuzasini
modifikatsiyalash va boshqalar.
Bosim ostida quyish, ekstruziyalash usullari
keng tarqalgan va unumli usullardan biri bo‘lib, unda polimerlar oqimini
kuzatish mumkin. Bunda ularning fizik va kimyoviy xossalari o'zgarmaydi.
Polimerlarning
kristallanish
darajasi
orqali
makromolekulalarning
oriyentatsiyalanishini rostlash, tekstil tolalari va plyonkalar
islilab chiqarishda
ularning mexanik xossalarini yaxshilash mumkin. Bunda materiallarning fizik
xossalari qaytmas tarzda o'zgaradi va oqish jarayonida kimyoviy reaksiyalar
sodir bo‘lmaydi. Polimerni qayta islilashda reologiya fani katta rol o‘ynaydi,
chunki polimerlarni qayta ishlash jarayonlarida deformatsiyalanish va
oquvchanlik alohida o'rin egallaydi. Polimerlarni qayta ishlashda kristallanish,
polimerlarning dielektrikligini hisobga olish lozim.
Shuningdek, polimer
yuzasida sodir bo`ladigan kimyoviy reaksiyani hamda uning issiqlik o'tkazish
xossalarini ham e’tiborga olish kerak. Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish
va mahsulot sifatini yaxshilash maqsadida plastmassalarni qayta ishlashda yarim
avtomat va avtomatlashgan liniyalar, mikroprotsessorli texnika va sanoat
robotlarini keng qo‘llash hozirgi kun talabidir. Qayta ishlash usuli bilan olingan
plastmassa buyumlarga sifatli
manzarali ishlov berish, pardozlash va ularni
bozorbop qilish bilan birga buyum qo‘llaniladigan sohani texnik-iqtisodiy
asoslab berish kerak. Har bir polimerdan qanday buyum yoki mahsulot ishlab
chiqarish kerakligini va shu mahsulotga bo‘lgan talabni yaxshi o‘rganish lozim.
Polimerlarni plastmassa,
rezina-texnik buyumlar, lok-bo‘yoq materiallar va
tolalar olish uchun qayta ishlashda xomashyoni to‘g‘ri tanlay olish va buning
uchun polimerlarning xossalarini, tuzilishini va ularni qayta ishlash jarayonidagi
o'zgarishlami yaxshi bilish kerak. Plastmassa va rezina-texnika buyumlarni
ishlab chiqishda chiqindilar hosil bo‘lishi mumkin (ayniqsa, reaktoplastlar,
revulkanizatsiyaga uchragan kauchuklarda). Ularni yoqish, suvga tashlash yoki
yerga ko'mish yaramaydi (masalan, polietilentereftalatdan
tayyorlangan
idishlar). Bu maqsadda har bir korxona o'zining ekologik tadbirlarini ishlab
chiqqan bo‘lishi lozim. Unda chiqindini kamaytirish, uni qayta ishlash,
ifloslangan havoni tozalash va hakozolar aks ettirilgan bo'ladi.
