O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI
ASTRONOMIYA VA OPTIKA KAFEDRASI
Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning
“5440100-Fizika”ta’lim yo’nalishi bo’yicha bakalavr darajasini olish uchun
Elektromagnit to’lqinlarni o’tkazgichlarda tarqalish jarayonini o’rganish mavzusida yozgan
Ilmiy rahbar: f-m.f.n. A.K.Vazir (arab. - yuk koʻtaruvchi) - oʻrta asrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq davlatlarida, shu jumladan Oʻrta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshligʻi. V. lar vaziri aʼzam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shugʻullangan. V. Muxammadiev.
“Himoyaga tavsiya etilsin”
Fizika-matematika fakulteti
dekani:________ prof.A.Q.Tashatov
“____”_____________2012 yil
Qarshi-2012
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
Fizika-matematika fakulteti
ASTronomiya va Optika kafedrasi
”TASDIQLAYMAN”
Kafedra mudiri: dots. B.T.Qo’yliyev
_______________ “____” ________ 2011 y
(imzo)
BITIRUV MALAKAVIY ISHIGA TOPSHIRIQ
Talaba Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning
Ta’lim yo’nalishi: 5440100-Fizika
Bitiruv malakaviy ish oldi amaliyoti o’tilgan joyi
QarDU Astronomiya va optika kafedrasi.
Bitiruv malakaviy ish rahbari f.m.f.n. A.K. Muxammadiev
Bitiruv malakaviy ishning maqsadi:
Elektromagnit to’lqinning tarqalish jarayoni murakkab hodisadir. Bu hodisalarni urganish asosida elektromagnit to’lqinning to’lqin tabiati va to’lqin tarqalayotgan muxitni urganish muhim o’rin tutadi. Elektromagnit tulqinlarining muxitda tarkalishida muxitning parametrlariga boglik bulishi uning asosiy xususiyatlaridan biri bo’lib, Bitiruv malakaviy ishning maqsadi ushbu xususiyatlarni urganishdan iboratdir.
Ish rejasi:
BMI bo’limlari (bob yoki paragraf)
|
BMI bo’lim nomi
|
Bajarish muddati
|
I-Bob
|
Nazariy qism
|
2011 y. Dekabr
|
1.1
|
To'lqin jarayoni. Garmonik to'lqinlar
|
2011 y.Dekabr
|
1.2
|
To'lqinlar qo'shilishi. Turg'un to'lqinlar
|
2011 y.Dekabr
|
II-Bob
|
AMALIY QISM.
|
2012 y. Mart-aprel
|
2.1
|
Aylanaviy elektr liniyasida to'lqinlar
|
2012 y.Mart
|
2.2
|
Qaytarish koeffisientini ulchash usuli
|
2012 y.Aprel
|
2.3
|
Apparat funksiyasini tekshirish
|
2012 y.Aprel
|
|
Xulosa
|
2012 y. May
|
|
Adabiyotlar
|
|
Bitiruv malakviy ishni bajarish uchun zarur bo’lgan materiallar:
a) adabiyot manbalari:
1.Adabiyot (arab. - adab so‘zining ko‘pligi) - 1. Fan va amaliyotning biror sohasidagi yutuqlarni umumlashtiruvchi asarlar majmui (texnikaviy A., qishloq xo‘jaligi A.i, siyosiy A. va boshqalar). 2. San’atning bir turi (badiiy A. deb ham ataladi) I.Karimov. Bizning bosh maksadimiz-jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni modernizasiya va islox etishdir. T-2005.
2. Иверанова.В.И Электр ва Оптика. Физикадан практикум. 1985.
3. Лопухин В. М. // Возбуждение э\м колебаний и волн электронными потоками. Гостехиздат, 2005.
4. Под ред. Федотова // Электронные СВЧ приборы со скрещенными полями. Изд- во ин. лит., 2001.
5. С.П.Стрелков. Введение в теорию колебане. “Москва” 2010.
b) qonun-me’yoriy hujjatlar:
Bitiruv malakaviy ishni yozish va rejalashtirish bo’yicha uslubiy ko’rsatma
Qarshi DU 2011 y.,SanDU 2010 y.
v) statistik va boshqa ma’lumotlar:
1. S.G.Kalashnikov. Elektr, “Uqituvchi” 1989.
2. Б.М.Яворский,А.А.Пинский . Основы физики.Том-2 Колебания и волны квантовая физика. Москва-2005.
3.Гуреев А.В.// Радиотехника и электроника (Москва).- 1994 -39 №6.. 5. 4.Кирочкин Ю. А., Степанов К.Н. // Журнал экспериментальной и технической физики- 1993.- 104, №6.- С. 3955-3970.
Bitiruv malakaviy ishni yozish va rejalashtirish bo’yicha uslubiy ko’rsatma
Topshiriq berilgan sana: 2011 yil №4 Noyabr, kafedra yig’ilishida
Ishni topshirish muddati: 2012 yil Aprel-may
Ilmiy rahbar: f.m.f.n. A.K. Muxammadiev.
KAFEDRA MUDIRINING ISHNI HIMOYAGA QO’YISH
HAQIDA XULOSASI:
Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning bitiruv malakaviy ishi kirish, ikki bob (nazariy va amaliy), xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatini o’z ichiga olgan holda 55 - sahifada bayon etilgan. Ishning kirish qismida mavzuning dolzarbligi, ilmiyligi va amaliy ahamiyati aniq ifodalangan. Bitiruv malakaviy ish yuqori saviyada ilmiy asoslangan. Bajarilgan ishlar natijasida xulosalangan. Ushbu bitiruv malakaviy ish bakalavr bitiruv malakaviy ishga qo’yiladigan barcha talablarga javob beradi. Kafedra ushbu ishni himoyaga tavsiya etadi.
Kafedra mudiri dots.B.T. Qo’yliyev
_______________________ “________” _____________2012y
(imzo)
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
Fizika-matematika fakulteti
“5440100-Fizika” ta’lim yo’nalishi talabasi
Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning bitiruv malakaviy ishiiga
TAQRIZ
Malakviy ish mavzusi:
Elektromagnit to’lqinlarni o’tkazgichlarda tarqalish jarayonini o’rganish
Malakaviy ishning hajmi: 55 -sahifada
1) yozma izoh qismi; __44_ sahifada
2) grafik va ilovalar qismi: 4 ta grafik, _7__ ta rasm
Malakaviy ishning dolzarbligi va berilgan topshiriqqa xosligi:
Hozirgi vaqtda elektromagnit to’lqinlarni turli muhitlarda tarqalishini o’rganishning turli metodlari mavjud. Bu metodlardan foydalanganda eksperiment ishlari yuqori sezgirlik va aniq o'lchash ishlarini talab qiladi. Qo'yudagi Bitiruv malakaviy ishda elektromagnit to'lqinlarning o'tkazgich buylab tarqalishidagi xossalari o'rganilib, yukori chastotali diapozonda yuguruvchi va turgun to’lqinlar rejimida yopik tizimlarni chastota – xarakteristikasi va eksperimentda shuningdek tizimning aslligi – yuguruvchi to’lqin rejimida , turgun to’lqin rejimidagiga qaraganda katta bulishi o’rganildi.
Elektromagnit xodisalarni xozirda fan soxasida aktual o'rganilishi lozim bo'lgan soxalardan hisoblanadi. Ish reja asosida bajarilgan.
Malakaviy ish yozma izoh va grafik qismining tarkibi hamda bajarilish sifati:
Talaba Elmurodova Navro’za G’ayratovna Umumiy fizika kursining Optika, Lazer fizikasi, elektromagnit to'lqinlar bo’limlarini yaxshi o’zlashtirgan . Buning natijasida bitiruv malakaviy ishning yaratilishi yaxshi ravon tilda bayon etilgan.Til deb murakkab muloqot tizimiga yoki shu tizimni oʻrganish va ishlatish qobiliyatiga aytiladi. Tilni oʻrganuvchi sohaga tilshunoslik deyiladi. Jahon tillari miqdorini aniqlash uchun til va sheva orasida farq oʻrnatish zarur. Chizma va grafiglar aniq tasvirlangan. Bitiruv malakaviy ishning tarkibi aniq reja asosida amalga oshirilgan bo’lib, formulalar o’z o’rnida boblar bo’yicha tartib bilan raqamlangan. Malakaviy bitiruv ishning nazariy qismida bajarilishi kerak bo'lgan barcha tavsilotlarni mujassamlantirgan. Bitiruv malakaviy ish yuqori saviyada bajarilgan
Malakaviy ishda ilmiy manbalar, fan-texnika yutuqlari va ilg’or tajriba natijalaridan foydalanganligi:
Bitiruv malakaviy ishni bajarish Elmurodova Navro’za G’ayratovna jarayonida turli xil ilmiy manbalarida chop etilgan axborot manbalardan foydalangan.
Fan-texnikada va satoatda yuritilayotgan natijalarga asoslangan xolda bajarilgan. Sohaga oid davriy jurnallar va internet ma’lumotlar bilan tanishib borgan.
-
www.Ziyonet.uz.
-
wiki.pskovedu.ru›…физики_Электромагнитные_волны/9…
-
fieldphysics.ru›electromagnetic_waves/
-
physel.ru›mainmenu-48/-mainmenu-54/569-s-59-.html
-
physik.ucoz.ru›index/ehlektromagnitnye_kolebanija…
Malakaviy ishning ijobiy tomonlari:
Mazkur Bitiruv malakaviy ishda talabani elektromagnit to’lqinlarning xossalarini mukammal o'rgana olishi uchun bevosita o'zi eksperimentda kuzatish uchun yaxshi imkoniyatlar xosil qilgan. Hozirda ko'pgina o'quv maskanlarida elektr va magnit xodisalariga kam e'tibor qaratiladi. Shuning uchun ushbu bitiruv malakaviy ishdan maxsus kurslarda ma’ruza tayyorlashda, sanoatda va ishlab chiqarishda, bakalavr va magistrlar uchun qushimcha manba sifatida foydalanish mumkin.
Malakaviy ishga baho (maksimal 100 ball)
Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning bitiruv malakaviy ish bakalavr bitiruv malakaviy ishga qo’yiladigan barcha talablarga javob beradi va ushbu ishni a’lo (90 ball) bahoga baholash mumkin.
Malakaviy ish rahbari. f.m.f.n. A.K. Muxammadiev
_________________________ “____” ___________________2012 y.
(imzo)
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
Fizika-matematika fakulteti
“5440100-Fizika” ta’lim yo’nalishi talabasi
Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning bitiruv malakaviy ishiga
TAQRIZ
Malakviy ish mavzusi:
Elektromagnit to’lqinlarni o’tkazgichlarda tarqalish jarayonini o’rganish.
Malakaviy ishning dolzarbligi va berilgan topshiriqqa xosligi:
Odatda elektromagnit to’lqinlarining muxitda tarqalishida muxitning parametrlariga bog’liq bulishi uning asosiy xususiyatlaridan biridir.Bundan kelib chiqadiki, elektromagnit to’lqinlarini urganish davomida u tarqalaetgan muxitni xam etarlicha urganishimiz kerak buladi. Elektromagnit to’lqinlarini xususiyatlarini urganish ancha yukori sezgirlik va anik ekspremental ulchashlarni talab etadi va bu ekspremental ulchashlarni amalga oshirishda yitarlicha ko’nikma va tajriba zarur.
Malakaviy ish yozma izoh va grafik qismining tarkibi hamda bajarilish sifati:
Talaba Elmurodova Navro’za G’ayratovna magnitizm, elektromagnit to’lqinlar kurslarini yaxshi o’zlashtirgan. Bitiruv malakaviy ishning yozma izoh qismi yaxshi ravon tilda yozilgan bo’lib ilmiy tushuncha fanga oid tariflar ekspremental qismlar aniq ravon asoslangan Chizma va grafik to’liq tasvirlangan. Bitiruv malakaviy ish yuqori saviyada bajarilgan
Malakaviy ishda ilmiy manbalar, fan-texnika yutuqlari va ilg’or tajriba natijalaridan foydalanganligi:
Bitiruv malakaviy ishni bajarishda fan tehnikaning eng so’ngi yutuqlardan va soxaga oid ilmiy ommaviy axborotlardan foydalangan
Malakaviy ishning ijobiy tomonlari va kamchiliklari:
Bitiruv malakaviy ishni bajarishda turli xil ilmiy manbalarda chop etilgan axborotlardan foydalanilgan.
-
Bitiruv malakaviy ishi xozirda sanoat va ishlab chiqarishda dolzarb bo’lgan sohani o’z ichiga olgan.
2) Ishni ko'rib chiqish jarayonida qo'yidagi kamchiliklar mavjudligi qayd etildi:
1)Imloviy xatolar mavjud.
Bu kamchiliklar bitiruv malakaviy ish saviyasiga ta’sir ko’rsatmaydi.
Malakaviy ishga baho (maksimal 100 ball) va xulosa:
Bitiruv malakaviy ish kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatini o’z ichiga olgan - sahifada bayon etilgan. Kirishda mavzuning dolzarbligi, ishning maqsadi va amaliy ahamiyati aniq keltirilgan. Shu qilingan ishlar asosida xulosalanib yakunlangan. Elmurodova Navro’za G’ayratovna- ning bitiruv malakaviy ishi bakalavrlar bitiruv malakaviy ishga qo’yiladigan barcha talabga javob beradi va ushbu ishni a’lo bahoga baholash mumkin.
Taqrizchilar: _________ _______________________ “___”________2012 y.
(imzo)
_________ _______________________ “___”________2012 y.
(imzo)
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
Fizika-matematika fakulteti
5440100-yo’nalishi bitiruvchisi Elmurodova Navro’za G’ayratovnaning
Elektromagnit to’lqinlarni o’tkazgichlarda tarqalish jarayonini o’rganish.
mavzusida bajargan bitiruv malakaviy ishi DAK ning “____”__________2012 yil “____” _____________dagi majlisda himoya qilindi.
Davlat attestatsiya komissiyasi bitiruv malakaviy ishga quyidagi o’zlashtirish ko’rsatkichlarini belgilaydi:
№
|
Baholanadigan bo’limlar
|
Eng yuqori ko’rsatkich,
% hisobida
|
Komissiya belgilagan foiz
|
1
|
BMI ning “Kirish” qismida mavzu dolzarbligi, mazmuni.
|
5
|
|
2
|
Ishning asosiy (tushuntirish) qismining Nizom talablariga mos holda bajarilishi.
|
35
|
|
3
|
“Xulosa” qismida ilmiy-nazariy va amaliy tavsiyalarning mavgudligi.
|
5
|
|
4
|
Ishni bajarishda mavzuga doir manbalarning tahlili, chet el adaiyotlaridan va internet materiallaridan foydalanganlisi.
|
5
|
|
5
|
Ishdagi ilovalarning mavzu mazmuniga mosligi
|
10
|
|
6
|
Ishni bajarishda grammatika qoidalariga amal qilinganligi.
|
10
|
|
7
|
Himoyada ish mazmunini bayon qila bilganligi. Savollarga javoblar darajasi.
|
10
|
|
8
|
BMI mavzusi bo’yicha ilmiy-nazariy seminarlar va konferentsiyalarda ma’ruza (axborot) bilan ishtiroki, maqola (tezis) nashr qilinganligi.
|
10
|
|
9
|
Taqrizchi tomonidan baholanganligi.
|
10
|
|
Davlat attestatsiya komissiyasi majlisining qarori:
1._____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Mavzusida bajargan bitiruv malakaviy ishi uchun______ % lik o’zlashtirish ko’rsatkichi
2.___________________________________________________________________________________________________________________________________
DAK raisi __________________________________________________________
A’zolari________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2012 yil “_______” ______________________
MUNDARIJA
KIRISh................................................................................................... Rais (arab. - rahbar, sardor) - 1) Oʻrta Osiyo xonliklarida shariat qonunqoidalari, diniy marosimlar, urfodatlar, roʻza tutish, namoz oʻqish, xayru ehson ishlarining oʻz vaqgida aniq bajarilishini nazorat qiluvchi, otaonalarning bolalarini maktabga yuborishlarini, savdo axlining haridorlar haqiga xiyonat qilmasligi uchun tarozi va toshlarning toʻgʻri boʻlishini tekshirib turuvchi mansabdor. R. 3
I-BOB. TO'LQINLAR XAQIDA UMUMIY TUShUNChALAR
1.1 To'lqin jarayoni. Garmonik to'lqinlar..............................................8
1.2. To'lqinlar qo'shilishi. Turg'un to'lqinlar .........................................28
II-BOB. TO’LQINLARNING AYLANAVIY UTKAZGIChLARDA
TARQKALIShINI ULCHASH USULLARI.
2.1. Aylanaviy elektr liniyasida to'lqinlar...............................................42
2.2. Qaytarish koeffisientini ulchash usuli..............................................46
2.3. Apparat funksiyasini tekshirish.......................................................48
XULOSA................................................................................................52
ADABIYETLAR RUYXATI..................................................................53
KIRISH
De-Broyl nazariyasiga kura xarakatlanayotgan elektronni to’lqin jarayonida tulqin uzunligi λ orqali ifodalash mumkin buladi. U xolda tanlangan stasionar aylanma orbitada Borning eng oddiy atom modeli uchun quyidagi shart bajarilishi lozim. Aylana uzunligi stasionar orbita uchun de-Broyl to’lqinini butun to’lqin soniga teng bulishi kerak. Boshkacha qilib aytganda, yopik konturda tarkalayotgan yuguruvchi to’lqinning doimiy orbitasida rezonans kuzatiladi. Bu xulosani 3- santimetrli elektromagnit to’lqin yordamida modellashtirish mumkin. Fakt shundan iboratki yuguruvchi to’lqinlar yopik kontur buyicha tarkalganda, kontur uzunligi mos ravishda tanlab olinsa, rezonans xodisasi xosil buladi.
Ushbu diplom ishida yuqori chastotali diapozonda yuguruvchi va turgun to’lqinlar rejimida yopik tizimlarni chastota – xarakteristikasi va eksperimentda shuningdek tizimning aslligi – yuguruvchi to’lqin rejimida , turgun to’lqin rejimidagiga qaraganda katta bo’lishi o’rganildi.
Bu natija boshka to’lqin tashuvchi tizimlar uchun xam urinli ekanligi ko’rsatildi.
Qo’rilmani apparat funksiyasini tekshirish jara yonida ulchanayotgan utkazgichga sun'iy susaytirgich kiritildi. Tajriba jarayonida kurilmani apparat funksiyasi chizikli boglanish xosil kilishi aniqlandi.
Elektromagnit to’lqinning tarqalish jarayoni murakkab hodisadir. Bu hodisalar haqida so’z borganda, ular asosida elektromagnit to’lqinning to’lqin tabiati va to’lqin tarqalayotgan muxit haqida yitarlicha ma’lumotga ega bulish lozimdir va elektromagnit to’lqinlarining muxitlarida tarkalishini urganishni turli metodlari mavjuddir. Odatda elektormagnit tulqinlarining muxitda tarkalishida muxitning parametrlariga boglik bulishi uning asosiy xususiyatlaridan biridir.Bundan kelib chikadiki, elektromagnit to’lqinlarini urganish davomida u tarkalaetgan muxitni xam etarlicha urganishimiz kerak buladi. Elektromagnit to’lqinlarini xususiyatlarini urganish ancha yukori sezgirlik va anik ekspremental ulchashlarni talab etadi va bu ekspremental ulchashlarni amalga oshirishda yitarlicha ko’nikma va tajriba zarur.
Mavzuning dolzarbligi
Bizga ma'lumki elektromagnit to’lqinlarining muxitlarida tarqalishini urganishni turli metodlari mavjuddir. Odatda elektormagnit to’lqinlarining muxitda tarkalishida muxitning parometrlariga boglik bulishi uning asosiy xususiyatlaridan biridir.Bundan kelib chikadiki, elektromagnit to’lqinlarini urganish davomida u tarkalaetgan muxitni xam etarlicha urganishimiz kerak buladi. Elektromagnit to’lqinlarini xususiyatlarini urganish ancha yukori sezgirlik va anik ekspremental ulchashlarni talab etadi.
Quyidagi malakaviy bitiruv ishida elektromagnit to’lqinlarning uzatgich buylab tarkalishi va turgun to’lqin xosil kilish usullari va shartlari urganilib, yuqori chastotali diapozonda yuguruvchi va turgun to’lqinlar rejimida yopik tizimlarni chastota – xarakteristikasi va eksperimentda shuningdek tizimning aslligi – yuguruvchi to’lqin rejimida , turgun to’lqin rejimidagiga qaraganda katta bulishi urganildi.
Bu natija boshka to’lqin tashuvchi tizimlar uchun xam o’rinli ekanligi kursatildi.
BMI ning maqsadi va vazifalari .
1). Elektromagnit to’lqinlarning utkazgichda tarkalishini urganish, tabiatda mavjud barcha to’lqin xususiyatiga ega bulgan xodisalarni mohiyatini tushuntirish.
2). Yukori chastotali diapozonda yuguruvchi va turgun to’lqinlar rejimida yopiq tizimlarni chastota – xarakteristikasini o’ganish.
3). Eksperimentda tizimning aslligi – yuguruvchi tulkin rejimida , turgun tulkin rejimidagiga qaraganda katta bulishi urganildi.
4). Qaytarish koeffisientini eksperiment ulchash yuli orqali aniqlashga erishish.
Natijalarni qo’llanish soxalari.
1). Utkazilgan tajriba va olingan natijalar asosan sanoat,ishlab chiqarishda, elektrotexnika va radiotexnikaning barcha coxalarida qo’llanilishi mumkin.
2). Elektrotexnika va radiotexnika yunalishi mavjud bulgan barcha kasb – hunar kollejlari talabalarini elektromagnit to’lqin xodisalarini urganishda uslubiy ko’rsatma sifatida foydalanishlari mumkin.
I.A.Karimov_tashabbusi_bilan_2012_yil_“Mustaxkam_oila_yili”_deb_e’lon_qilindi.'>Yurtboshimiz I.A.Karimov tashabbusi bilan 2012 yil “Mustaxkam oila yili” deb e’lon qilindi.
“Ma'lumki, uzbek xalqi azaldan uzining bolajonligi, oilaparvarligi bilan ajralib turadi. Xalq - bu odamlar jamoasi boʻlib, ularning tili, madaniyati, sanʼati, dini boshqa jihatlarini birgalikda aks ettiradi. Xalq tushunchasi keng boʻlib jihatlari bilan birlashtiriladigan odamlar yigʻindisiga aytiladi. Albatta, farzandga mexr quyish, ularning qornini to’s, ustini but qilish uz yo’li bilan, lekin bolalarimizni yoshlik chog’idan boshlab milliy tarbiya, axloq-odob, yuksak ma'naviyat asosida voyaga etkazish biz uchun doimo dolzarb axamiyat kasb etib kelgan. Bu masalaga e'tibor bermaslik nafaqat ayrim ota-onalar, balki butun jamiyat uchun juda qimmatga tushishini ham kupgina xayotiy misollarda ko’rish mumkin.Uz-uzidan ravshanki, yuqorida zikr etilganidek, bola tarbiyasida sog’lom nasl masalasi ham muhim rol uynashini inkor etib bo’lmaydi. Aqli raso xar qaysi inson yaxshi anglaydiki, bu yorug’ dunyoda xayot bor ekan, oila bor. Oila bor ekan, farzand deb atalmish bebaho ne'mat bor. Farzand bor ekan, odamzot hamisha ezgu orzu va intilishlar bilan yashaydi.
Shaxsan menga «nasl» va «nasiba» degan so’zlar o’rtasida qandaydir iloxiy bog’liqlik bordek tuyuladi. Albatta, har bir bandaga rizk-nasibani Ollox taolo beradi. Lekin bu xayotda nasibasi butun va to’la bo’lishi uchun insonning o’zi ham chin dildan intilishi, zurriyodini sog’lom muhitda tarbiyalashi katta axamiyatga ega ekanini unutmasligimiz zarur.
Bugungi kunda bizning qilayotgan barcha ishlarimiz farzandlarimizning baxtu saodati, ularning yorug’ kelajagi uchun amalga oshirilmokda. Lekin baxtu saodat faqat boylik, molu mulk bilan belgilanmaydi. Odobli, bilimdon va aqlli, mehnatsevar, iymon-e'tikodli farzand nafakat ota-onaning, balki butun jamiyatning eng katta boyligidir.”[1,2]
Prezidentimiz tashabbusi bilan tashkil etilgan Kelajak ovozi forumi, Zulfiya nomidagi Davlat mukofoti, “Nihol” mukofoti, “Yagonasan, muqaddas Vatan!” ko'rik-tanlovi iqtidor egalarini yuzaga chiqarish, yoshlarga keng yo'l ochib berishda muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Sahnada saf tortgan iqtidorli yoshlarimiz – turli tanlovlar sovrindorlarini olqishlar ekanmiz, qalbimizda yana bir bor betakror Vatanimiz, uning kelajakka intilayotgan iqtidorli yigit-qizlari bilan faxrlanish tuyg'ulari jo'sh uradi.
2010 yil 12 noyabr kuni hurmatli prezidentimiz I.A.Karimov O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchilik palatasi va senatining qo’shma maslisida “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni ya’nada chuqurlashtirish va fuqorolik jamiyatini rivojlantirish kontseptsiyasi” mavzusida ma’ruza qildilar . Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar. O’z ma’ruzalarida oltita yo’nalishni eng muhum ustuvor vazifalar sifatida belgilab berdilar. Bu yo’nalishlar quyidagi yo’nalishlardir.
1. Davlat hokimiyati va boshqaruvni demokratlashtirish
2. Hokimiyat yoki mansab vakolatini suiisteʼmol qilish - q. Mansabdorlik jinoyatlari, Xizmat mansabini suiisteʼmol qilish. Sud-huquq tizimini isloh qilish
3. Axborot sohasini isloh qilish, axborot va so’z erkinligini ta’minlash
4.O’zbekistonda saylov huquqi erkinligini ta’minlash va saylov qonunchiligini rivojlantirish
5. Fuqarolik jamiyati institutlarini shakllantirish va rivojlantirish
6. Demokratik bozor islohotlarini va iqtisodiyotini liberallashtirishni yanada chuqurlashtirish
Oltinchi yo’nalishda raqobat to’g’risida to’xtaldi. Raqobatlasha oladigan har qanday mahsulot yoki shu mahsulotni ishlab chiqaruvchi ilmiy asoslangan bo’lsagina yoki uni ishlab chiqaruvchining ilmiy saviyasi yuqori darajada bo’lganligini bu mahsulot raqobatlasha olishi mumkin ekanligini anglash mumkin [1,2] . Mahsulot - iqtisodiy faoliyatning ashyolar va xizmatlarda mujassam etilgan natijasi. Uning moddiy-buyum shakli moddiy M. koʻrinishiga ega. Maʼnaviyat sohasida gʻoya, ixtiro va kashfiyotlar, yangi texnologiyalar, i.t.
Ushbu kontseptsiya O’zbekiston zaminida yashayotgan fizik, ximik, biolog, vrach, injener, iqtisodchi, moliyachi, talaba va hokazo, kim bo’lishdan qat’iy nazar hamma uchun dastrul amal bo’lib hizmat qiladi.
Hech bir zamonda hozirgi kundagi kabi iqtidorli yoshlarga keng yo'l ochilmagan. Bularning hammasi Mustaqilligimiz sharofatidir.
Mutaqillik esa o'z-o'zidan qo'lga qo'lga kiritilmagan. Bu borada Muxtaram Prezidentimimzning “O'zbekiston Mustaqillikka erishish ostonasida” kitobi davlatimiz rahbarining ayni shu tarixiy davrdagi faoliyatiga bag'ishlangan. Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir. Xalqimizning asriy orzusi bo'lgan milliy istiqlol mavzusiga oid fikr va qarashlari atroflicha o'z aksini topgan.
Vatan uchun, xalqning tinchligi va farovonligi uchun chinakam fidoiylik namunasi aks etgan. Asarni o'qigan sari jo'shib, to'lib ketasan va Shunday insonlarga sodiq bo'lging keladi. [3]
.
| 