R. S. Razikov mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi


bet	22/83
Sana	02.12.2023
Hajmi
	#109741

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 83

Bog'liq
15.Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi hivWBz9

Ish xonalarida havoning changlanishini oʻrganish usullari
Changga qarshi kurash usullari

Noorganik changga metallar (mis, choʻyan, alyuminiy),
turli minerallar (ohak, sement va boshqalar) changlari kiradi.
Organik va noorganik zarrachalardan tashkil topgan chang
aralash deyiladi.
Yonuvchanligi va portlash qobiliyatiga koʻra chang
yonmaydigan (qumli, asbest), yonuvchan (yogʻoch, paxta) va
portlovchi (koʻmir, magniy, alyuminiy) ga boʻlinadi. Kimyoviy
tarkibi boʻyicha chang zaharli va toksik boʻlmagan (tirnash
xususiyati beruvchi) boʻlishi mumkin.
Chang inson tanasiga zararli ta’sir koʻrsatadi.
Bezovta qiluvchi changlarning (mineral, poʻlat, choʻyan,
yogʻoch) zararli ta’siri zarrachalarning dispersiyasi, massasi,
eruvchanligi, qattiqligi, shakliga bogʻliq. Mayda dispersiyali
chang tanaga katta xavf tugʻdiradi. 0,2-0,5 mkm oʻlchamdagi
zarrachalar yuqori nafas yoʻllarida ushlanib qoladi. Hajmi 0,1
mkm dan kam boʻlgan zarralar organizm uchun katta xavf
tugʻdiradi, chunki ular yuqori nafas yoʻllarida ushlab
qolinmaydi, balki oʻpkaga kirib, ularda joylashadi va
pnevmokonioz
deb
ataladigan
patologik
jarayonning
rivojlanishiga olib keladi.
Pnevmokonioz - oʻpkaning barcha turdagi changlar
ta’siridan kelib chiqadigan chang kasalligidir. Eng keng tarqal-
gan kvars changlari ta’siridan kelib chiqqan silikozdir.
Ish xonalarida havoning changlanishini oʻrganish usullari
Ish xonalarida havoning changliligini tekshirishda chang-
ning konsentratsiyasi, uning tarqalishi va tarkibi oʻlchanadi.
Changni oʻrganishning bir necha usullari mavjud: gravi-
metrik, hisoblash, elektrik va fotoelektrik.
Eng keng tarqalgan va ishonchli usul tortish usuli hisobla-
nadi (1 m
3
havodagi chang miqdori aniqlanadi).

41
Changga qarshi kurash usullari
1. Chang hosil boʻlishini bartaraf etadigan texnologik jara-
yonni tashkil etish (mahalliy chang yutish moslamalarii, charx-
lashda suyuqliklardan, changyutgichlardan foydalanish).
2. Doimiy ravishda changdan tozalash.
3. Changlanyvchi materiallarni qoʻlda yuklash va tushi-
rishda ishchilarni shaxsiy himoya vositalari (kombinezonlar,
respiretorlar, koʻzoynaklar) bilan ta’minlash.
Xodimlar dastlabki va davriy tibbiy koʻrikdan oʻtishlari
kerak.

Download

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 83