O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG‘ONA FILIALI
“Kompyuter injiniring” fakulteti
______________________________________ yo‘nalishi
__________ – guruh talabasi
_____________________________________________ ning
“KOMYUTERLI MODELLASHTRISH”
fanidan tayyorlagan
AMALIY MASHG‘ULOT
ISHLARI
Topshirdi: _____________________________
Qabul qildi: O.I.Ergashev
Farg‘ona 2024
AMALIY MASHG‘ULOT – 1
Mavzu: Korxona ishlab chiqarishini MS Excel modeli.
Ishning maqsadi: Mazkur bo‘limda “Kompyuterli modellashtirish” fanining amaliy sohasi ko‘rib chiqiladi. Birinchi va ikkinchi mavzularda ishlab chiqarish jarayoni bilan bog‘liq masalalarni MS Excel modeli quriladi. Oddiy matematik formulalar, maxsus o‘rnatiladigan “Poisk resheniya” amallariga asosan optimallashtirish xarakteriga ega kompyuterda modellashtirish ishlari bajariladi.
Korxona ishlab chiqarishini MS Excel modeli.
MS Excel elektron jadvali.
Ushbu amaliy ishdan maqsad turli maxsulotlar ishlab chiqarayotgan korxona iqtisodiy holatini tahlil qilish va ishlab chiqarish faoliyatini optimallashtirish nuqtasini topishdan iborat. Masalani tahlil qilish uchun kompyuter modelini Microsoft Excel elektron jadvalida yaratamiz.
Microsoft Excel elektron jadvali bilan ishlash.
Microsoft Excel – jadvalli protsessor, elektron jadvallarni yaratish va qayta ishlash dasturidir. Microsoft Excel jadvallar bilan ikki rejimda ishlashga imkon beradi:
1-rasm. Microsoft Excel oynasi.
Obichniy – ko‘pchilik operatsiyalarni bajarish uchun eng qulay.
Razmetka stranis – jadvalni bosib chiqarishdan avval yakuniy formatlash uchun qulay. Sahifalar orasidagi chegaralar ushbu rejimda ko‘k
tugmalardan tashkil topgan instrumentlar panellari joylashgan.
Har tugmaga bitta komanda mos keladi, ushbu tugmadagi rasm esa komandaga ma’no beradi. Ko‘pchilik tugmalar menyuda bor bo‘lgan eng ko‘p ishlatiladigan komandalarni takrorlaydi. Tugma bilan bog‘liq bo‘lgan komandani chaqirish uchun ushbu tugmada sichqoncha bilan bosish zarur. Sichqoncha ko‘rsatkichini tugmaga yo‘naltirilsa, yonida komanda nomi bilan ramka paydo bo‘ladi. Ish kitobi 256 ustun va 65536 qatordan iborat bo‘lgan jadvalni ifodalaydi.
Ustunlar lotin harflari bilan ataladi, qatorlar esa – raqamlar bilan. Jadvalning har bir yacheykasi qator nomi va ustun nomidan tashkil topgan manzilga ega. Misol uchun, agar yacheyka F ustuni va 7 – qatorda joylashgan bo‘lsa, uning manzili F7 bo‘ladi. Jadvaldagi hisoblashlar formulalar yordamida bajariladi. Formula matematik operatorlar, qiymatlar, yacheyka va funksiyalar nomiga tayanishlardan tashkil topishi mumkin. Formulani bajarish natijasi sifatida formula joylashgan yacheyka ichidagi muayyan bir yangi qiymat xizmat qiladi. Formula tenglik belgisi "=" dan boshlanadi. Formulada arifmetik operatorlar + - * / ishlatilishi mumkin. Hisoblashlar tartibi oddiy matematik qonunlar bilan belgilanadi.
2-rasm. Funksiyalar ro‘yxati.
Formulalar misollari:
=(A4+V8)*S6,
=F7*S14+B12.
Microsoft Excel da Funksiyalar deb muayyan vazifani yechish uchun bir necha
hisoblash operatsiyalari birlashmalari ataladi. Microsoft Excel da funksiyalar bir yoki bir necha argumentlarga ega formulalarni ifodalaydi. Argumentlar sifatida son qiymatlari yoki yacheykalar manzillari ko‘rsatiladi.
Masalan:
=SUMM(A5:A9) –A5, A6, A7, A8, A9 yacheykalari summalari;
=SRZNACH(G4:G6) –G4, G5, G6 yacheykalari o‘rtacha qiymati.
Funksiyalar bir-birining ichiga kirishi mumkin, masalan:
=SUMM(F1:F20)OKRUGL(SRZNACH(H4:H8);2);
Funksiyani yacheykaga kiritish uchun quyidagilar zarur:
- formula uchun yacheykani belgilash;
- Vstavka menyusining Funksiya komandasi yordamida «Master funksiy» ni chaqirish yoki fx tugmasini bosish;
- «Master funksiy» dialog oynasida (20-rasm) «Kategoriya» maydonida funksiya turini tanlash, so‘ngra Funksiya ro‘yxatida funksiyani tanlash;
- OK tugmasini bosish;
- Keyingi oynaning Chislo1, Chislo2 va boshqa maydonlarida funksiya argumentlarini kiritiladi, bu son qiymatlari yoki yacheykalar manzillari bo‘lishi mumkin.
|
