|
Raqamli texnologiylar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti «Teleradioeshittirish tizimlari» kafedrasi
|
bet | 1/2 | Sana | 20.05.2024 | Hajmi | 5,62 Mb. | | #246878 |
Bog'liq 1 -amaliy ish
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYLAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
«Teleradioeshittirish tizimlari» kafedrasi
“SUN’IY INTELLEKT VA NEYRON TARMOQLARI” FANIDAN
Amaliy ishi
Bajardi: 405.222 TRETo’ - guruh talabasi
Xoliqov Ruslan
«__» _______________ 2024 y.
Qabul qildi: Ochilov Mannon Musinovich
Ball _____________
«__» _______________ 2024 y.
Toshkent – 2024
Variant 20: Havoning ifloslanishini nazorat qilish (Air Pollution Control)
Topshiriqlar:
1. Variantda keltirilgan vazifa yuzasidan nazariy ma’lumotlarni yoritib bering.
2. Variantdagi vazifa doirasida noravshan mantiq (fuzzy logic) uchun noravshan o‘zgaruvchilarni aniqlashtiring.
a) Kiruvchi o‘zgaruvchilarni va term larni aniqlash
b) Chiquvchi o‘zgaruvchilar va ularning term larini keltiring
3. Noravshan to‘plamlarni quring va tegishlilik funksiyalarini (membership function) hosil qiling, ularni grafik tasvirlang.
4. Produksion qoidalar asosida qoidalarni yarating (rule base).
5. Kiruvchi qiymatlarni aniq sonli ko‘rinishidan foydalanib, ularni noravshan to‘plam a’zoligiga aylantiring.
6. Belgilangan qoidalar asosida noravshan mantiq amallarini bajaring.
7. Hosil bo‘lgan noravshan qiymatlarni aniq chiqish sifatida tasvirlang.
8. Ishni ketma-ket bajarishdan olingan natijalarni izohlang va *.docx formatda hisobot hosil qilib tizimga yuklang.
Variantda keltirilgan vazifa yuzasidan nazariy ma’lumotlarni yoritib bering
Havo ifloslanishini nazorat tizimlarida fuzzy logika qaror qabulni kuchaytirish uchun qo‘llanilishi mumkin, xususan, muhit tizimlarining murakkabligi va noaniqlik sababli aniqlikli matematik modellarini rivojlantirish kutilgan bo‘lishi mumkin. Ushbu usulni havo ifloslnishi nazoratida qanday qilib qo‘llash mumkinligini ko‘ramiz:
Qoida asosida nazorat tizimlari: Fuzzy logika, havo yog‘ini nazorat qilish uchun ma'lumotlarni qabul qilishga yordam beradigan qoida asosida nazorat tizimlarini yaratish uchun qo‘llanilishi mumkin, xususan, g‘ozlarda ekan, havo sharoitlari va emissiya manbai. Ular fuzzi qoidalar va kiritilgan ma'lumotlar asosida qaror qabul qilish uchun lug‘atdagi o‘zgaruvchilar (masalan, "yuqori", "past", "o‘rtacha") va fuzzi qoidalar foydalanadi.
Fuzzy fikrlash tizimlari: Fuzzy fikrlash tizimlari (FFT), fuzzy qoidalari va kiritilgan ma'lumotlar asosida qaror qabul qilish uchun yaratilishi mumkin. FFT muhit ma’lumotlarida noaniqlik va aniq emasligini hisobga oladi va masofaviy qaror qabul qilish imkoniyatlarini ta'minlaydi.
A’zolik funksiyalari: A’zolik funksiyalari kiritilgan o‘zgaruvchilarining turli fuzzy jamlari qaysi darajada bo‘lganligini belgilaydi. Havo yog‘i nazorati tizimlarida, a’zolik funksiyalari gaz ko‘chirish darajalarini (masalan, "past", "o‘rtacha", "yuqori") va boshqa muhim parametrlarni tasvirlayishi mumkin, bu esa muhim maqola qabul qilishni ta’minlaydi.
Moslashuvchan nazorat: Fuzzy logika nazorat elementlarini o‘zgaruvchanligi va muhit holatlarining o‘zgarishi asosida real vaqtda moslashuvchan nazorat strategiyalarini o‘zgartirishga imkon beradi. Bu moslashuvchanligi maxsus muhitlarda, xususan, gelenjar va aniq bo‘lmagan muhitlarida klassik nazorat usullari kam etkazilishi mumkin bo‘lgan muhitlar uchun juda foydali bo‘ladi.
Ko‘plab kriteriyli qaror qabul qilish: Fuzzy logika ko‘plab kriteriyli qaror qabul qilishni bajarish orqali bir nechta maqsadlar, cheklar va xohishlarini bir vaqtda hisobga oladi. Havo yog‘i nazoratida, bu usul emissiya kamaytirish, energiya samaradorligi va iqtisodiy iqtisodiyoti kabi tortib qoidalar orasida hamkorlik qilishga yordam berishi mumkin.
Xavfsizlik baholash va boshqarish: Fuzzy logika havo yog‘i nazorati bilan bog‘liq xavfsizlik baholash modellari yaratish va boshqarishga qo‘llanilishi mumkin. Kiruvchi ma’lumotlarning noaniqlik va farq qilishlari hisobga olinganida, fuzzy xavfsizlik baholash modellari potentsial muhit va sog‘lik ta’sirini samarali baholash uchun kuchli narsalar hisobga oladi.
Murakkab tizimlarni modelleme: Fuzzy logika muhit tizimlarining murakkabligini nonlinear munosabatlarni, qaytarishlar va turli faktorlar orasidagi aloqalarni tasavvurlash imkonini beradi. Bu xususiyat muhit tizimlarining haqiqiy va samarali modellari yaratishda muhimdir.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Raqamli texnologiylar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti «Teleradioeshittirish tizimlari» kafedrasi
|