8- MAVZU: O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI STANDARTLASHTIRISH
DAVLAT TIZIMI
Reja:
8.1 Standartlashtirish sohasidagi asosiy atamalar va tushunchalar.
8.2 Standartlashtirish davlat tizimi.
8.3 Standartlashtirishning asosiy vazifalari.
Tayanch iboralar: standart,
standartlashtirish,
standartlashtirish davlat
tizizmi, O‘zstandart agentligi.
8.1 Standartlashtirish sohasidagi asosiy atamalar va tushunchalar.
O‘z DSt 996:2001 standartida “standartlashtirish” tushunchasiga
quyidagicha ta'rif berilgan:
Standartlashtirish - mavjud yoki bo‘lajak masalalarga nisbatan umumiy ko‘p
marta foydalaniladigan qoidalarni belgilash orqali ma'lum
sohada eng maqbul
darajali tartiblashtirishga yunaltirilgan faoliyat.
Standartlarni
ishlab chiqish, nashr etish va tatbiq etish
ushbu faoliyatning bir
ko‘rinishidir.
Standart - umum kelishuv (konsensus) asosida ishlab chiqilgan va tan olingan
idora tomonidan tasdiqlangan va ma'lum sohada maqbul darajada tartibga solishga
yunaltirilgan me'yoriy hujjatdir. Tan olingan idora tomonidan barcha uchun va ko‘p
marta foydalanishga mo‘ljallangan, faoliyatning turli yunalishlariga yoki ularning
natijalariga tegishli qoidalar, umumiy prinsiplar yoki tavsiflar o‘rnatiladi [22].
Standartlashtirish obyekti - standartlashtirilishi lozim bo‘lgan
obyekt
(mahsulot, jarayon va xizmatlar). Standartlashtirish
obyektlariga mahsulotlar,
jarayon yoki xizmatlar, shuningdek har qanday materiallar, komponentlar, uskuna-
jihozlar, tizimlar, ularning o‘zaro mos keluvchanligi, protseduralar, bayonnomalar,
vazifalar, ularning faoliyat usullari kiradi (9.1-rasm). Standartlashtirish har qanday
obyektning ma'lum jihatlari bilan cheklanishi mumkin. Masalan, poyabzalga
nisbatan uning o‘lchamlari va puxtalik mezonlari alohida standartlashtirilishi
mumkin [22].
