Bir fazali transformatorlarning tuzilishi va ishlash printsipi.
Bir fazali transformatorning magnit utkazgichi
konstruksiyasi
.
Transformatorning
asosiy kismlariga: m agnit utk a zgi ch va
chulgamshr kiradi. Kuch transformatorlari asosiy
kismlarlan
tashkari konstruktiv kismlar, sovitish sistsmasi, ximoya
kurilmalari va yordamchi
uskunalar, ya’ni elektr energiyani transformatorga kiritish (ski undan chikarish) uchun uk
utkachgichli uti sh iyulyagorlari (bundan keyin «utish izolyatorlari» dsb ataladi),
kuchlanishni rostlash uchun almashlab ulagich kurilmasi va boshkalar bilan xam
ta’minlanadi.
Transformator] p t g m a n t g utkazgichi chulgamlararo magnit boglanishni
kucha!'] girtpdap pinkari. chulgamlari na srdamchi kismlarini urnagish xamda maxkamlash
uchui konstruktiv asos kashfasipi xam bajaradi.Uzgaruvchap tok chastotasn 50 G \ da
uyurma goklar (2.1-rasm) tufayli xosil buladigan energiya
iyeroflaripi kamaytirish
maksadida transformatorlarning magnit utkazgichlari uchui magnit xoyesalari yaxshilangan
0,35 va 0,30 mm kalinliklardagi 3404, 3405, 3406, M4, M5, Mb, ayrim xollarda 0,27 mm
kalinliklagi 3405 va 3406 xamda 0,28 mm kalinlikdagi M4 markali sovuk xolatda
juvalangan anizotrop li urama (rulon) pulatlar kullaniladi.
Elektrotexnik iulat plastinalari
maxsus lok va oksid pardalari bilan koplangan xolda
izolyasiya kilinib
yigiladi.Transformatorlar uchun sovuk xolatda juvalangan elektrotexnik pulatni kullash
magnit utkazgichdagi induksiyani 1,6—1,65 Tlgacha oshirishga imkon yaratdi (issik xolatda
juvalangan nulatda esa magnit induksiyani 1,4-g-1,45 Tl dan oshirib bulmas edi). Bu xol
transformatorning aktiv (magnit va elsktr utkazunchi) materiallari massasini xamda energiya
iyeroflarini ksskin kamaytirishga imkon berdi.Transformatorning magnit sistsmasini odatda
sterjen (u:sh k) va yarmoparga ajratadilar. M agnit sistemasining chulgam joylashtirilgan
kismini sterjen, uzaklarni uzaro ulab berk
magnit zanjir xosil kiladigan kismini esa «ya r m o» deyiladi.
Magnit utkazgichishshg
shakliga xamda magnit uzakda chulgamlarnlng joylashtirilishiga karab transformatorlarni va
xrlsasimon
(2.3, />-rasm) turlarga ajratadilar.Bir fa shli kuch trapsformatorining «stsrjsnli» magnit
utkachgichi ikkita uchak xamda ustki va ostki yarmolardan tashkil topgan. Bunda yarmodan
utadigan magnit okimi uchakdan utadiganiga teng (F, = F ) buladi.Bir fachali
transformatorlarni urganish uchun ishlatiladigan sxsmalarda kulaylik uchun shartli ravishda
birlamchi va ikkilamchi chulgamlarni boshka-boshka uzaklarga joylashtirilgan xolatda
tasvirlanadi
(2.2-rasm). Bunda magnit utkazgichishshg chai va ung uzaklarida
joylashgiriltgan bnr xil
yarim chu;iamlari (yukori kuchlapishdilari ucharo, xuddi sh unitdsk past kuchlanishlilari
xam) ularishp ma! Mig yurichuvchi kuchlari yunalish jixagdap mos gushadigan kilib parallil
ketma-ket ulanadi. Trapsformatorning nast na kjori kuchlanishln chulgamlarini magnit
utkachgich uchaklarida bnrnnnng tashkariyenga ikknnchisi (uch chulgamli
transformagorlarda osa uning tashkarpsiga uchinchisn) joylapl irilganda ular orasida magnit
boglanish keskin yaxshilanadi. Shuning uchun amalda
transformator chulgamlari, asosan
shunday usulda joylash gnrnlgan buladi.
Bir f azali transformator chulgamlarining ulanish
gurux,ini aniklash8.1-rasmda bitta uzakda joylashtirilgan ikkita (1 na 2)
chulgamni bir xil magnit okim (F ) kuch chiziklari tomonidan kssib utastgan xol kursatilgan.
Agar chulgamlarning uralish yunalishi va uchlarining bslgilanishi bir xil bulsa (8.1, a-rasm),
ularda xosil bulgan E Yu K lar (masalan, tekshirilastgan payt uchun chulgamiing oxiridan
boshiga) bir xil ttÿna.'iraH buladi, dsmak, faza buyicha mos tushadi. Agar sh u
chulgamlardai bigtasida, masalan, P K (2) chulgam uchlarining bslgilanishi almashtirilsa,
undagi xosil bulgan EYu Kning chulgam uchlariga nisbatan yunalishi tsskariga uzgaradi,
ya’ni bu xolda na» dan «l:» ga
yunalgan bulib, Yu K va P K chulgamlar EYu Klari Ye, va
Ye 2 faza buyicha 180° ga siljigan buladi (8.1, 6-rasm).
a) 1/1-0 Ь) 1/1-6 s) 1/1-6
