Sanoat korhonalarining energiya istemolini optimallashtirish yo‘li bilan energiya tejamkorlikka erishish usullari
Mualliflar: Phd M.Q.Tohirov Fargona politehnika instituti; Magistrant: Rustamov Baxtiyor Odiljon o‘g‘li
Kalit so‘zlar: Energiya auditi, Energiya boshqaruvi guruhi, iste’molni tejash elektr ( Enerteq ), LED va quyosh yoritgichlari, havo kompressorlari
Anotatsiya: Ushbu ilmiy maqolada sanoat korhonalarining energiya istemolini optimallashtirish yo‘li bilan energiya tejamkorlikka erishish usullari o‘rganilgan. Shuningdek uskunalardan foydalanishni nazorat qilish va boshqarish, korhonalarda
elektr iste'molni tejash ushbu amallarni kalendar reja bo‘yicha amalga oshirish, energetik audit o‘tkazish, olingan malumotlarga asoslanib kerakli tavsiyalar berish ko‘zda tutilgan.
Аннотация: В данной научной статье изучаются методы достижения энергоэффективности за счет оптимизации энергопотребления промышленных предприятий. Также контроль и управление использованием оборудования на предприятиях.
Планируется провести данные действия по экономии потребления электроэнергии согласно календарному плану, провести энергоаудит и дать необходимые рекомендации на основе полученной информации.
Annotation: This scientific article studies methods for achieving energy efficiency by optimizing the energy consumption of industrial enterprises. Also control and management of the use of equipment in enterprises.
It is planned to carry out these actions to save electricity consumption according to the calendar plan, conduct an energy audit and make the necessary recommendations based on the information received.
Hozirgi kunda energetika resurslaridan samarali foydalanishga dunyoning barcha mamlakatlarida katta ahamiyat berilmoqda. Bunday holatni yoqilg‘i va energiya resurslarini qazib chiqarish va qayta ishlash uchun sarmoyalar sarfi oshib borishi, qo‘shimcha mehnat resurslari va materiallar sarfining oshib borishi bilan izohlash mumkin. Bunday hollarda optimal yechimlar kerak boladi sanoatda bunday yechimlarni audit o‘tkazish yo‘li bilan amalga oshiriladi. XX asr oxiri va XXI asr boshida butun dunyoni qamrab olgan energetik krizis sanoati rivojlangan mamlakatlarda organik yoqilg‘i va elektr energiyani iqtisod qilish maqsadida davlat dasturlari ishlab chiqilishiga va hayotga tadbiq qilish bo‘yicha ilmiy va amaliy ishlarni rivojlantirish uchun sabab bo‘ldi [1]
AQSh va boshqa sanoati rivojlangan davlatlarda olib borilgan tadqiqotlar, issiqlik-energetika resurslarini iqtisod qilish imkoniyatlari beqiyos ekanligini tasdiqlamoqda. Xalqaro iqtisodiy tashkilotlardan nufuzlisi Yevropa iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish (YIHR) tashkilotining hisob-kitoblariga qaraganda, energetika resurslarining qazib chiqarishdan to foydali energiya sifatida iste’molchiga yetib kelishi orasida deyarli 70% isrof bo‘lmoqda, faqat 30% gina iste’molchiga yetib kelmoqda .
Ma’lumki, Yevropa mamlakatlarida sarf bo‘lgan 5 mlrd. tonna shartli yoqilg‘ining 1,5 mlrd. tonnasigina «Foydali energiya» sifatida iste'molchilarga yetib borgan, holos. Xalqaro energetika agentligi (XEA)ning ma’lumotlariga ko‘ra shu tashkilotga kiruvchi sanoati rivojlangan 20 davlatda energiyadan tejamkorlik bilan foydalanish to‘g‘risidagi dastur bo‘yicha energiyani iqtisod qilish 10-15% kutilgan edi va bu davlatlar o‘z dasturlarini to‘liq bajarib, xuddi shu ko‘rsatkichlarga erishdilar . [2,4]
Ma’lumki, elektr energiyasini ishlab chiqarish stansiyalaridan iste'molchilarga elektr tarmoqlari orqali uzatishda uzatiladigan elektr energiyasining bir qismi iste'mol qilinadi, bir qismi elektr energiyasini uzatilishi uchun uning texnologik iste'moli (elektr energiyasining yo‘qolishi) shaklida ifodalanadi .
Bugungi kunda elektr tarmoqlarda iste’molchilarning oshishi quvvatlarni yetkazib berishda muammolarni keltirib va elektr energiyasini yo‘qotilishlarini oshishiga hamda tarmoqda uzilishlarga sabab bo‘lmoqda. Ushbu muammolarni hal etish kerakli chora tadbirlari ushbu maqolada yoritilgan
Energiya samaradorligi sanoatning muhim qismidir, chunki u xarajatlarni kamaytirish va energiyani tejashga yordam beradi. Elektr to'lovlari haqiqatni aks ettirmaydi. Har oyda tolagan mablagingiz foydalanish miqdoridan oshib ketadi. Ehtimol, siz faqat yarmidan foydalanasiz, qolgan yarmi esa HVAC tizimlarining oqishi, noto'g'ri jihozlar va boshqalar tufayli isrof bo'ladi.
Suv va oqava suvlarni tozalash inshootlari kabi sanoat ob'ektlari ishlashi uchun juda katta miqdorda elektr energiyasi talab qilinadi. Ammo energiyaning katta qismi - deyarli yarmi - beparvolik va energiyani boshqarish bo'yicha biron bir dastur yo'qligi sababli isrof qilinadi. Ishlab chiqarish korxonalari energiya ob'ektlariga milliardlab dollar sarflaydi va buning 30% energiya chiqindilari. O'zingiz ishlatmagan energiya uchun qancha qo'shimcha pul to'layotganingizni tasavvur qiling. Endi energiya tejamkorligingiz bilan qancha tejashingiz mumkinligini tasavvur qiling.
Sanoatda - har qanday sanoatda energiya samaradorligi moliyaviy, samaradorlik, mahsuldorlik va atrof-muhit nuqtai nazaridan juda muhimdir. Har bir sanoat, kompaniya va tashkilot energiya samaradorligiga erishish uchun choralar ko'rishi kerak. [3]
|
