|
Shaxsiy kompyuterning asosiy platasi konfiguratsiyasi va elementlari
|
| bet | 50/78 | | Sana | 19.02.2024 | | Hajmi | 209,36 Kb. | | #158808 |
Bog'liq Tizimli dasturlash javoblar81. Shaxsiy kompyuterning asosiy platasi konfiguratsiyasi va elementlari.
Shaxsiy kompyuterning asosiy platasi, odatda onaplata yoki tizim platasi sifatida tanilgan, turli apparat komponentlarini ulash va birlashtirish uchun asos bo'lgan hal qiluvchi komponent hisoblanadi. U kompyuter tizimining turli qismlari o'rtasida aloqa va muvofiqlashtirish uchun markaziy markaz bo'lib xizmat qiladi. Bu erda odatda kompyuterning anakartida joylashgan asosiy konfiguratsiyalar va elementlar:
Form faktor: Form faktor anakartning jismoniy hajmi va shakliga ishora qiladi. Shaxsiy kompyuterlar uchun umumiy shakl omillariga ATX (Advanced Technology eXtended),
Micro ATX va Mini-ITX kiradi. Form faktor anakartning o'lchamlari va tartibini belgilaydi, bu esa o'z navbatida kompyuter korpuslari va kengaytirish uyalari bilan mosligiga ta'sir qiladi.
Protsessor rozetkasi: protsessor soketi deb ham ataladigan protsessor rozetkasi markaziy protsessor (CPU) anakartga o'rnatilgan joydir. Turli protsessor soketlari muayyan protsessor modellari va oilalarini qo'llab-quvvatlash uchun mo'ljallangan. Masalan, Intel’ning LGA
(Land Grid Array) rozetkalari va AMD’ning PGA (Pin Grid Array) yoki AM (AMD Socket) soketlari.
Chipset: Chipset - protsessor, xotira, saqlash qurilmalari, kengaytirish uyalari va boshqa tashqi qurilmalar o'rtasidagi aloqani osonlashtiradigan anakartdagi integral mikrosxemalar
(IC) to'plami. Chipset Northbridge va Southbridge chiplarini yoki ularning zamonaviy ekvivalentlarini o'z ichiga oladi. Chipset shuningdek, qo'llab-quvvatlanadigan RAM turi va tezligini, USB portlar sonini, SATA ulagichlarini va boshqa xususiyatlarni aniqlaydi.
Xotira uyalari: Anakart tasodifiy kirish xotirasi (RAM) modullarini o'rnatish uchun slotlarni taqdim etadi. Ushbu slotlarga anakartning texnik xususiyatlariga qarab DDR (Double Data
Rate) yoki DDR2, DDR3, DDR4 yoki DDR5 modullari joylashishi mumkin. Xotira uyalarining soni tizim qo'llab-quvvatlaydigan maksimal RAM miqdorini belgilaydi.
Kengaytirish uyalari: Kengaytirish uyalari grafik kartalar, ovoz kartalari, tarmoq kartalari yoki boshqa periferik kartalar kabi qo'shimcha kengaytirish kartalarini o'rnatishga imkon
beradi. Kengaytirish slotlarining keng tarqalgan turlari orasida PCI (Periferik komponentlar o'zaro bog'lanishi), PCIe (PCI Express) va M.2 slotlari mavjud. Slotlar soni va turlari anakart modeli va shakl faktoriga qarab farqlanadi.
Saqlash interfeyslari: Anakart qattiq disk drayvlari (HDD) va qattiq holatda drayvlar (SSD) kabi saqlash qurilmalarini ulash uchun ulagichlarni taqdim etadi. Umumiy xotira
interfeyslari orasida SATA (Serial ATA) va SSD uchun M.2 slotlari, shuningdek, eski IDE (Integrated Drive Electronics) yoki floppi disk ulagichlari mavjud.
Kirish/chiqish (I/U) portlari: anakartdagi I/U portlari turli tashqi qurilmalarga ulanish imkonini beradi. Bu portlarga tashqi qurilmalarni ulash uchun USB (Universal Serial Bus) portlari, dinamiklar va mikrofonlar uchun audio uyalar, tarmoqqa ulanish uchun Ethernet portlari, video chiqish uchun HDMI yoki DisplayPort va eski klaviatura va sichqonlar uchun PS/2 portlari kiradi.
62
Quvvat ulagichlari: Anakart ishlashi uchun quvvat manbai blokidan (PSU) quvvat talab qilinadi. Unda asosiy ATX quvvat ulagichi (odatda 24 pinli) va protsessor uchun EPS (kengaytirilgan quvvat manbai) kabi qo'shimcha ulagichlar va yuqori sifatli grafik kartalar uchun PCIe quvvat ulagichlari mavjud.
BIOS/UEFI mikrodasturi: Asosiy kirish/chiqish tizimi (BIOS) yoki yagona kengaytiriladigan mikrodastur interfeysi (UEFI) mikrodasturi anakartdagi chipda saqlanadi.
U apparat va dasturiy komponentlar uchun past darajadagi tizimni ishga tushirish va konfiguratsiya sozlamalarini taqdim etadi. BIOS/UEFI mikrodasturi foydalanuvchilarga tizim sozlamalariga, jumladan yuklash tartibi, protsessor sozlamalari va xotira vaqtlarini o'zgartirishga imkon beradi.
CMOS batareyasi: Anakartda kompyuter o'chirilganida BIOS/UEFI sozlamalarini saqlab qolish uchun quvvatni ta'minlaydigan CMOS (qo'shimcha metall oksidi-yarim o'tkazgich) batareyasi mavjud. Batareya tizimda sana va vaqt kabi konfiguratsiya ma'lumotlarini, hatto qachon ham saqlab qolishini ta'minlaydi
|
| |
