|
Pestisidlar ishlatilishiga qarab bir necha guruhga bo'linadi
|
| bet | 3/5 | | Sana | 15.12.2023 | | Hajmi | 72 Kb. | | #119947 |
Bog'liq SHOVQINNING INSON SALOMATLIGIGA TA\'SIRIPestisidlar ishlatilishiga qarab bir necha guruhga bo'linadi:
1. insektisidlar (insectum-hashorat, cido-o'ldirmoq) – o'simlik zararkunandalariga qarshi kurash preparatlar (akarasidlar-kanalarga qarshi; lavrisidlar-dumaloq chuvalchanglarga qarshi; nematosidlar-shilliq qurtlar va buzoqboshilar; zoosidlar-hayvonlar);
2. fungisidlar va bakterisidlar - zamburug' va bakteriyalarga qarshi kurash preparatlari;
3. gerbisidlar – begona o'tlarga qarshi kurash vositasi;
4. defolianlar – barglarni so'n'iy to'kish vositasi;
5. desikantlar – o'simliklarni qovjiratib ildizini quritadigan preparatlar;
6. arborisidlar – xalaqit beradigan dov-daraxtlarni quritadigan kimyoviy moddalar;
7. algisidlar – suv o'tlarini yo'qotish uchun kimyoviy moddalar;
8. repilentlar – xashoratlarni haydovchi kimyoviy vosita;
9. atraktantlar – xashoratlarni chaqiruvchi kimyoviy vositalarga ajratamiz.
1874 yilda birinchi bulib pestisidlar kashf etilishi bilan inson zararkunanda hashoratlar bilan kurasha boshlagan. Shu kungacha DDT (dixlordifeniltrixloretan)ni uzidan 2-5 mln tonnagacha ishlatilgan er yuzida. Uni parchalanish davri 3-25 yilgachiligi etiborga olsak, bundan ko'rinib turibdiki hanuzgacha uning atrof-muhitga ta'siri kamaygani yo'q. 1970 yilda DDT ishlab chiqish to'xtatildi va undan foydalanish bekor qilindi. DDT nafaqat hashoratlarga balkim baliq, qushlar, hayvonlar va insonlarga salbiy ta'sir ko'rsatgan.
Neftni qayta ishlashda atrof muhitga juda ko'p miqdorda 20 dan ortiq elementlardan tashkil topgan 805 birikma hosil bo'ladi. Ularga misol qilib: metil simob, alkanlar, sikloalkanlar, fosfor, vanadiy, marganes, xrom, kobalt, bor biikmalarinimisol qilib keltirishimiz mumkin.
Hozirgi kunga kelib respublikamiz sanoat korxonalari tamonidan atmosferaga 2000ga yaqin ifloslantiruvchi moddalardan 2.5 mln tonna , suv havzalariga 1500ga yaqin ingradientlardan 170 mln metr kub ifloslangan oqova suv va tuproqqa 50ga yaqin kimyoviy moddalar va 150ga yaqin petisidlardan sanoat, maishiy chiqindi va kimyoviy moddalar miqdori 289 mln tonnaga etgan.
|
| |
