|
Sirtqi bo’lim Yer kadastri va yerdan foydalanish fakulteti 222-guruh talabasi G’ulomov Sarvarning Kartografik dizayn
|
| bet | 1/5 | | Sana | 03.05.2023 | | Hajmi | 95.19 Kb. | | #56132 |
Bog'liq Shirftning turlari va ularning kartalarda qo\'llanishi 2-amaliy mashg\'ulot, Tekis harakat - Vikipediya, Narxlashning maqsadlari va usullari, Sport and Games, transfer 23.9.2022 17 24, Mavzu osi modeli. Model darajalari. Reja osi modeli. Osi, Classroom Observation Checklist, Kartografik dizayn fanining tarixiy rivojlanishi, Uskunaviy dasturlar, 2-laboratoriyaga topshiriq, Abdumalikov Abdurahmon, list-of-irregular-verbs-1, MADANIYAT SA`AT MUASSASALARIDA TEATRLARNING FAOLIYATI
“ TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETINING QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI
Sirtqi bo’lim
Yer kadastri va yerdan foydalanish fakulteti
222-guruh talabasi G’ulomov Sarvarning
Kartografik dizayn
fanidan tayyorlagan
Bajardi: S. G’ulomov
Qabulqildi: H. Davlatov
Qarshi 2022 yil.
Mavzu:
Shriftlar
Reja:
Garniturlar
Turlarni tanlash
Shriftlarni tanlashga kelishuv
Shriftlar harf va raqamning ayrim elementlari kengligi, ba- landligi, yo‘g‘onligi, rasmning qanday holatdaligiga ko‘ra aniqla- nadi. Shriftli belgilar orqali asosiy elementlar (yo‘g‘on chiziqlar), qo‘shimcha elementlar (birlashma hosil qiluvchi shriftlar, bur- chaklarni birlashtiruvchi, tomchisimon elementlar, tubi qirqil- gan elementlar) va harfning ichki qismi yorug‘liklarini tasvir- lashi mumkin. Ular orasidagi farqlarni kartografik shrift turiga qarab xarakterlash mumkin. Ushbu shriftlarning ko‘pgina tur- lari kompyuterlarning standart shriftlarida tashkil topgan, lekin ularning hamma ko‘rinishlari ham mavjud emas (3.11-rasm).
Garniturlar.
Mingdan ortiq shrift ko‘rinishlari mavjud bo‘lib, ularni kar- tografik ishlarda qo‘llash mumkin. Shriftlar quyidagi belgi-alo- matlarga ega:
Shriftning kontrasti — asosiy elementning qo’shimchaga nis- batan yo‘g‘onligi. Agar elementlar yo‘g‘onligi qancha farq qil- sa, shrifti shuncha kontrastroq (ko‘zga tashlanadigan) bo‘ladi. 2:1 yoki 3:1 nisbatda o‘rta kontrastli shriftlar yaxshiroq o‘qiladi.
Ravshanlik (yo‘g‘onlik) — asosiy element yo’g’onligi bilan harf- ning ichki qismidagi yorug‘ligiga nisbatan kengligini anglatadi.
Kenglik — harf enining balandligiga nisbati. Harf kengligiga qarab ensiz, normal va enliga bo‘linadi.
Yo’naltirilgan — to’g’ri, o’ngga, chapga, qiya va nishabroq.
Yozilish shakli — kursiv, bosma. Kursiv shriftli yozuvlarda bosh harf va satrdagi harflar turlicha ko‘rinishda, bosma shriftlarda esa harflar asosan bir xilligicha qoladi.
Shriftning o‘lchami (harfning balandligi) kartografiya sa- noatida texnik vositalar yordamida tayyorlanayotganda harflar- ning ko‘rinishi o‘zgarishi mumkinligini hisobga olib, muayyan tizim ishlab chiqilgan.
Shriftning rangi — kartaning o’qilishi, ko’rgazmaliligi, ba- diiy jihatdan sifatli bezatilishida muhim tasviriy vositadir. Kar- tografik shriftlar majmuasining asosi qilib, asosiy belgilardan biri — shriftning kontrasti, shuningdek yorug’likning bo’lishi va ele- mentlarning bir-biri bilan bog‘liqliklari xarakteri qabul qilingan.
Ko‘pgina avtorlar tomonidan 11 turdagi kategoriyalar taqdim qilingan, lekin biz maqsadimizga erishishimiz uchun, 4 ana’naviy kategoriyalar xizmat qiladi. Shulardan bir turi bu — Oldstyle, ya’ni hech qanday nuqsonlarga ega bo‘lmagan zamonaviy dizayn (3.12-rasm).
Old Style
Modern
Sans serif
rasm. Yozuvlar stili (uslubi).
Shriftlar 6 ta asosiy guruhga bo‘linadi:
farqi yaqqol seziluvchi, bog‘lab turuvchi elementi asosiga nisbatan notekis va uzun-ingichka qirqilgan; 2) o‘rtacha farqla- nadigan (kontrastli), bog‘lanish elementi asos bilan bir xil silliq- likda va kalta qirqilgan;
deyarli kam farq qiladigan, bog‘lanish elementi asos bilan bir xilda va to‘g‘ri burchak shaklida qirqilgan;
kam farqlanadigan, notekis, keskin bog‘langan va uchlari asos kabi yo‘g‘onlikda to‘g‘ri qirqilgan;
ko‘zga yaqqol tashlanmaydigan, qirqilish chizig‘isiz;
turli xildagi shriftlar, grafik belgilariga ko‘ra yuqoridagi hech qaysi guruhga mansub emas. Bu guruhga badiiy shriftlar xosdir. Karta va atlasning mazmunini ochib berish va bezatilishi: geografik nomlar, kartaning mazmuni bilan bog‘liq tushuntirish yozuvlari; karta legendasini tushuntirish uchun; tashqi ko‘rinishining beza- tilishi (karta va atlasning nomi, diagramma, grafika va boshqalar- ning tushuntirish yozuvlari, kartaning mazmunini boyituvchi matn, qo‘shimcha ma’lumotlar va h.k.)da shriftlardan foydalaniladi.
Aniq bir yo‘nalishdagi va turli yo‘nalishdagi qator kartalar, at- laslar uchun aniq shriftlar tizimi ishlab chiqilgan.
|
| |
