So’ngi ilmiy tadqiqotlar nazariyasi 7-jild 5-son respublika ilmiy-uslubiy jurnali

SO’NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI
7-JILD 5-SON 
RESPUBLIKA ILMIY-USLUBIY JURNALI 13.05.2024 
554 
KOMPYUTER GRAFIKASI BILAN ISHLOVCHI DASTURLAR VA ULARNING 
IMKONIYATLARI 
Mamayusufov Mirkomil Qahramon o‘g‘li
 
Termiz davlat pedagogika instituti 
Hasanova Dildora Xolmurod qizi 
Termiz davlat pedagogika instituti 
Kompyuter grafikasi bugungi kunda ko‘plab sohalarda keng qo‘llaniladigan 
texnologiyalardan biridir. Bu texnologiya yordamida suratlar, animatsiyalar, 3D 
modellar va boshqa vizual kontent yaratiladi. Kompyuter grafikasi bilan ishlovchi 
dasturlar esa bu jarayonni osonlashtiradi va samarali qiladi. Quyida kompyuter 
grafikasi bilan ishlovchi asosiy dasturlar va ularning imkoniyatlari haqida so‘z 
yuritiladi. 
Adobe Photoshop 
Adobe Photoshop 
–
raster grafikasi bilan ishlovchi eng mashhur dasturlardan 
biridir. U asosan suratlarni tahrirlash va manipulyatsiya qilish uchun ishlatiladi. 
Photoshop dasturining asosiy imkoniyatlari quyidagilardan iborat: 
- Layer (qatlamlar) b
ilan ishlash: Suratlarni qatlamlarga bo‘lib, ularni alohida
-
alohida tahrir qilish mumkin. 
- 
Filtrlar va effektlar: Suratlarga turli xil filtrlar va effektlar qo‘llab, ularni 
estetik jihatdan yanada chiroyli qilish mumkin. 
- Ranglarni sozlash: Rang balansin
i, to‘yinganlikni va boshqa rang 
parametrlarini o‘zgartirish imkoniyati.
- Maskalar va selektsiyalar: Aniq bir hududni tanlash va unga maxsus tahrirlar 
kiritish imkoniyati. 
CorelDRAW 
CorelDRAW 
–
vektor grafikasi bilan ishlovchi keng tarqalgan dasturlardan biri. 
Bu dastur asosan logotiplar, bannerlar, chizmalar va boshqa grafik dizayn ishlarini 
yaratish uchun ishlatiladi. CorelDRAW ning asosiy imkoniyatlari quyidagilardan 
iborat: 
- Vektorli chizmalar yaratish: Har xil shakllar, chiziqlar va qirralar yordamida 
aniq va yuqori sifatli chizmalar yaratish. 
- 
Tipografiya: Har xil shriftlar va matn effektlari qo‘llash imkoniyati.
- Rang palitrasi: Ranglar bilan ishlash uchun keng palitralar va gradientlar. 
- Interaktiv vositalar: Dizayn jarayonini osonlashtiruvchi interaktiv vositalar va 
funksiyalar. 
Blender 

SO’NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI
7-JILD 5-SON 
RESPUBLIKA ILMIY-USLUBIY JURNALI 13.05.2024 
555 
Blender 
–
ochiq manba (open source) bo‘lgan va 3D grafikasi bilan ishlashga 
mo‘ljallangan dastur. Bu dastur yordamida 3D modellar, animatsiyalar va hatto video 
o‘yinlar yaratish mumkin. Blenderning asosiy imk
oniyatlari: 
- 
3D modellash: Uch o‘lchovli obyektlarni yaratish va tahrirlash.
- 
Animatsiya: 3D obyektlarga animatsiya qo‘llash va ularni harakatlantirish.
- Rendering: Yaratilgan modellarni yuqori sifatli suratlar yoki videolar 
ko‘rinishida eksport qilish.
- Simulyatsiyalar: Suv, olov, tutun kabi tabiiy effektlarni yaratish va 
simulyatsiya qilish. 
Autodesk AutoCAD 
Autodesk AutoCAD 
–
asosan injeneriya, arxitektura va dizayn sohalarida keng 
qo‘llaniladigan dastur. U chizmalar, loyihalar va 2D hamda 3D modellash uchun 
ishlatiladi. AutoCAD ning asosiy imkoniyatlari quyidagilardan iborat: 
- Aniq chizmalar: Loyihalarning aniq va detallashtirilgan chizmalarini yaratish. 
- 
2D va 3D modellash: Ikki va uch o‘lchovli obyektlar yaratish va tahrirlash.
- Loyihalarni boshqarish: Loyihalarning turli bosqichlarini boshqarish va ularni 
tahlil qilish. 
- Hamkorlik imkoniyatlari: Loyihalarni boshqa foydalanuvchilar bilan 
birgalikda tahrirlash va ko‘rib chiqish.
Yuqoridagi fikrlardan xulosa qilinadiki, kompyuter grafikasi bilan ishlovchi 
dasturlar zamonaviy dunyoda katta ahamiyatga ega. Ular yordamida dizaynerlar, 
injen
erlar va boshqa mutaxassislar o‘z ishlarini samarali va sifatli bajarishlari mumkin. 
Adobe Photoshop, CorelDRAW, Blender va Autodesk AutoCAD kabi dasturlar turli 
xil grafik ishlarni amalga oshirishda yordam beradi va ularning har biri o‘ziga xos 
imkoniyatl
arga ega. Shu bilan birga, bu dasturlar bilan ishlash ko‘nikmalarini 
rivojlantirish foydalanuvchilarga ko‘plab yangi imkoniyatlar yaratadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1. Rahmonov, A. "Kompyuter grafikasi asoslari". Toshkent: Fan va texnologiya, 
2019. 
2. Ismoilov, Sh. "Photoshop dasturi bo'yicha qo'llanma". Toshkent: Sharq, 2021. 
3. Qodirov, M. "Vektor grafikasi: CorelDRAW dasturi". Toshkent: Universitet 
nashriyoti, 2018. 
4. 
Nasirov, F. "Grafik dizayn va vektorli grafika". Toshkent: O‘zbekiston, 2020.
5. Toshmatov, H. "3D grafikasi va Blender dasturi". Toshkent: IT nashriyoti, 
2019. 
6. Karimbekov, R. "Blender dasturida 3D modellashtirish". Toshkent: Sharq, 
2022. 

SO’NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI
7-JILD 5-SON 
RESPUBLIKA ILMIY-USLUBIY JURNALI 13.05.2024 
556 
7. 
Usmonov, I. "AutoCAD dasturi bo‘yicha qo‘llanma". Toshkent: Fan va 
texnologiya, 2017. 
8. Fayziev, S. "Injenerlik grafikasi va AutoCAD". Toshkent: Universitet 
nashriyoti, 2018.