Sonli tengsizliklar haqida. Toshkent 2008




Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/27
Sana09.07.2024
Hajmi1,19 Mb.
#267177
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27
Bog'liq
TENGSIZLIKLAR-I. ISBOTLASHNING KLASSIK USULLARI

k
n
k N
=

uchun isbotlandi. Endi tengsizlikni 
n N

uchun isbotlaymiz. Buning uchun 
2
,
,
k
m
n k N
=
>

uchun tengsizlik 
o’rinli deb faraz etsak va 
1
2
1 2
....
..
n
n
n
m
n
y
y
y
y y y
+
+
=
=
=
=
deb olsak, u holda
1
2
1 2
1 2
1
1
1
...
1
1
1 1
...
...
1
n
n
n
n
n
m n
m
y
y
y
y y
y
y y
y

+
+ +
+

+
+
+
+
+
bo’ladi. Bundan yuqoridagi tengsizlik isbotlanadi.
51.
2
cos
i
i
x
α
=
,
4
2
i
π
π
α

<
belgilash kiritsak, u holda tengsizlik
2
2
1
1
2
2
1
1
cos
cos
(1 cos
)
(1 cos
)
n
n
n
i
i
i
i
n
n
i
i
i
i
α
α
α
α
=
=
=
=




Π





Π −







ko’rinishga, yoki
2
2
2
2
2
2
1
2
1
2
1
1
1
...
1
1
1
1
...
n
n
n
n
tg
tg
tg
tg
tg
tg
α
α
α
α
α
α
+
+ +

+
+
+
+
ko’rinishga keladi. Agar 
2
i
i
tg
y
α
=
deb belgilash kiritsak, 
1
i
y

bo’ladi va
1
2
1 2
1
1
1
...
1
1
1
1
...
n
n
n
n
y
y
y
y y
y
+
+

+
+
+
+
ni isbotlash kerak bo’ladi.Bu tengsizlik 
esa 50- masalada isbotlangan. 
52.
Tengsizlikni musbat 
1
2
, ,...,
n
x x
x
sonlar uchun isbotlash yetarli. Koshi-
Bunyakovskiy-Shvarts tengsizligini quyidagi usulda qo’llab,


41
1
2
2
2
2
2
2
2
1
1
2
1
2
2
2
2
1
2
2
2
2
2
2
1
1
2
1
....
1
1
1
...
...
1
1
1
...
n
n
n
n
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
n
x
x
x
x
x
+
+
+
<
+
+
+
+
+
+ +










<
+
+ + ⎜







+
+
+
+
+ +








munosabatni hosil qilamiz. Bundan
2
2
2
1
2
2 2
2
2 2
2
2
2 2
1
1
2
1
2
..
1
(1
)
(1
)
(1
...
)
n
n
x
x
x
x
x
x
x
x
x
+
+ +
<
+
+
+
+
+
+ +
ekanligini ko’rsatsak, yuqoridagi tengsizlik isbotlanadi. 
(
)
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
1
1
1
2
2
2
2
2
1
1
1
(1
...
)(1
...
)
1
...
1
1
1
...
1
...
k
k
k
k
k
k
k
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x



=
+
+
+ +
+
+ +
+
+
+ +
=

+
+ +
+
+ +
bo’lgani uchun
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
...
1
...
n
k
k
k
n
x
x
x
x
x
=


< −
<


+
+ +
+
+ +




53.
3
3
3
3
9(
) (
)
a
b
c
a b c
+
+

+ +
tengsizlikdan foydalanib,
( )
(
)
3
3
3
3
2
2
2
3
3
3
3
2
3
3
3
1
1
1
1
1
1
6
6
6
9
6
6
6
4 3
( )
( )
3
1
1
1
1
3
3
3
3
3
3
(
)
4 3
3
3
3
3
b
c
a
b
c
a
a
b
c
a
b
c
ab
bc
ca
ab
bc
ac
abc
c
a
b
abc
ab bc ca
abc
abc


+
+
+
+
+

+
+ +
+ +
=





+
+



=
+
+
+
=

+
+


=
munosabatni hosil qilamiz.Endi 
3
3
1
abc
abc

yoki 
2 2 2
1
27
a b c

ekanligi 
ko’rsatamiz: 
3
2
1
(
)
( )( )( )
3
27
ab bc ca
abc
ab bc ca
+
+


=

=







42
54.
1
(
)
bc a b c

=
+
ekanligidan 
2
2
3
2
2
3
3
3
2
3
3
3
3
3
(
)
(1
)
2
(
)
2
1
1
1
1
3
3
3
3
2
3
9
abcx
a b c c b x
a b c c b x
ax
bc
bc
bc
bc
ax
bc
bc
bc ax
bc
ax
bc
=



+
+
=
+

=


+





=
+

+

+
+
=
+
+










munosabatni hosil qilamiz. Xuddi shunday
3
3
1
1
1
1
3
, 3
3
9
3
9
abcy by
ac
abcz cz
ab

+
+

+
+
tengsizliklar o’rinli.bu tengsizliklarni hadma-had qo’shib isboti talab etilgan 
tengsizlikni hosil qilamiz. 
55.
Tengsizlikni ikkala qismiga umumiy maxraj tanlab, 
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
n
n
n
n
i
i
i
i
i
i
i
i
a
a
n
a
a
=
=
=
=



+
+


∑ ∑
yoki
1
1
1
1
1
1
(
1)
1
n
n
n
i
i
i
i
i
i
i
n
a a
a
a
=
=
=

+
+



munosabatni hosil qilamiz. Umumiylikni chegaralamasdan 
1
2
...
n
a
a
a

≥ ≥
deb 
olsak, oxirgi tengsizlik Chebishev tengsizligia ko’ra o’rinlidir.
56. 
1
2
1
....
n
a
a
a
k

+
+
+
=
deb olamiz. U holda isboti talab etilgan tengsizlikka teng 
kuchli bo’lgan 
0
0
2
2
2
0
0
0
0
1
1
(
) (
1)(
)(
)
(
)
(
1).
n
n
n
n
n
n
a
k a
k
a
k a
k
n
n
n
n
n k a
a
k
n
a
k a
k
k k a
a
a a n
+ +
+
+




+

+
+


+
+

+
+


tengsizlikni hosil qilamiz. 
0
0
2
n
n
a
a
a a
+

ekanligidan 
(
)
0
1
n
k
n
a a


tengsizlikni isbotlasak yuqoridagi tengsizlik isbotlandi. 
2
1
1
(
1,2,....,
1)
i
i
i
a
a
a
i
n

+


=

tengsizlikka ko’ra 
0
1
2
1
1
2
3
...
n
n
a
a
a
a
a
a
a
a



≤ ≤
yoki 
0
1
1
2
2
......
n
n
n
a a
a a
a a





munosabatni hosil qilamiz. Bundan,


43
1
2
1
1
1
2
2
1
1
2
2
0
0
0
0
...
(
) (
) ... 2
1
2
... 2
2
... 2
(
1)
2
n
n
n
n
n
n
n
n
n
K a
a
a
a
a
a
a
a a
n
a a
a a
a a
a a
n
a a





= +
+ +
=
+
+
+
+ ≥
+

+
+ ≥
+
+ = ⋅
=

ekanligi kelib chiqadi. 
57.
Umumiylikni chegaralamasdan 
a b c
≤ ≤
deb olamiz. U holda o’rta arifmetik 
va o’rta geometrik miqdorlar haqidagi Koshi tengsizligini quyidagi usulda qo’llab,
[
]
2
8
8 (1
) 2(
) (1
) 2(
) (
)(1
)
2
a b
abc
ab
a b
a b
a b
a b
a b
a b
+
=
− − ≤
+
− −
=
+
+
− −

tengsizlikni topamiz. 
1
1
(
)(
) (
)(
) 0
2
2
a c x
b c y


+ −


munosabat o’rinli 
ekanligidan 
8
2
a b
ax by cz
abc
+
+
+


tengsizlikni to’g’riligini topamiz. 
58.
1
1
2
1
...
n
n
x
x
x
x
+
= − −
− −
bo’lsin. U holda 
1
0
n
x
+
>
va o’rta arifmetik va o’rta 
geometrik miqdorlar haqidagi Koshi tengsizligini quyidagi usulda qo’llasak 
1 2
1
1
2
1
...
1
...
(
1,2,...,
1)
n
n
i
n
i
i
x x x
x
x
x
x
x
n
i
n
x
+
+
− = +
+ +
− ≥
=
+
munosabatni olamiz. 
Bu tengsizliklarni hadma-had ko’paytirib,
1
1
1
1
1 2
1
1 2
1
1 2
1
2
1
1
...
(1
)
...
... (1
...
)

Download 1,19 Mb.
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish