|
-§. Bozor iqtisodiyotining asosiy muammolari |
| bet | 36/122 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | | | #252621 |
Bog'liq T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor2-§. Bozor iqtisodiyotining asosiy muammolari
m u a m m o la r
Yechim lar
(5 savol)
(5 javob)
1. Nima ishlab chiqarish zarur?
-
Foyda keltiradigan tovarlar
ishlab chiqariladi, zarar
keltiradiganlari ishlab
chiqarilm aydi.
2. Qanday ishlab chiqarish
zarur?
— ►
Yangi texnika va texnologiyaga
asoslangan korxonalarda
ishlab chiqarish zarur.
3. Qancha ishlab chiqarish
zarur?
— ►
Yangi texnika va texnologiyaga
asoslangan korxonalarda
ishlab chiqarish zarur.
4. Kim uchun ishlab chiqarish
zarur?
----- ►
Aholining alohida tabaqalari
(yuqori, o'rta va kam
ta'm inlanganlar) talabini
hisobga olib ishlab chiqarish
tashkil qilinadi.
5. Iqtisodiy tizim ro‘y beradigan
o 'zgarishlarga m oslasha
o la d im i?
— ►
Bunda mavjud iqtisodiy tizim
bozor iqtisodiyoti muhitiga
m oslasha olishlik darajasi
hisobga olinadi.
Foyda olish yoki zarar ko'rish m um kinligi korxona umumiy
darom adlarini barcha xarajatlari bilan taqqoslash orqali aniqlanadi.
k o rx o n a u m u m iy
pul darom adi (to
v a r b irlig i b a h o s i
s o tila d ig a n to v a r
m iqdori)
ishlab chiqarishga
—
q ilin g a n
b a rc h a
xarajat (resurs b ir
ligi b ahosi foyda-
lanadigan miqdori.)
—
Foyda yoki za ra r
m iqdori
54
3-§. Bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari
Afzalliklari
-------------►
• Resurslarni sam arali taqsim laydi.
-------------►
• Erkinlikni ta ’minlaydi.
-------------►
• Iqtisodiy faollikni rag'batlantiradi.
------------ ►
• Xo'jasizlik va isrofgarchilikka barham beradi.
Kamchiliklari
•
R a q o b a tn in g k u c h s iz la n is h ig a y o ‘ 1 q o 'y a d i
(korxonalarning qo'shilib ketishi, monopol tizim larning
vujudga kelishi, xufyona kelishuv, shafqatsiz raqobat va
iq tis o d iy o tg a d a v la t a ra la s h u v i k u c h a y is h i ham da
texnika taraqqiyoti natijasida)
•
Ijtim oiy is te ’m ol tu rid a g i to v a rla r bilan ta ’ m inlash
layoqatiga ega emas.
•
Daromadlar tengsizligining kuchayishiga va aholining
mulkiy tabaqalanishiga olib keladi.
• Tovarlar hajmi va pul m assasi o'rtasidagi ro'y berib
turadigan nomuvofiqliklarni bartaraf eta olmaydi.
•
Qayta tiklanm aydigan resurslarni asrash, tabiatni va
a tro f-m u h itn i m u h o fa za q ilish , e ko lo g ik m u vo za n a tn i
ta ’m inlashga layoqatli emas.
•
Ish haqi bilan narxlar darajasi muqobilligini ta'm inlay
olmaydi.
>
• Tezda foyda keltirmaydigan yoki jamiyat va kelajak uchun
m u h im b o ’ lgan fu n d a m e n ta l ta d q iq o tla r o lib b o rish
imkoniyatini cheklaydi.
55
|
| |
