|
Talabasining
|
| bet | 1/5 | | Sana | 19.01.2024 | | Hajmi | 1,3 Mb. | | #140743 |
Bog'liq 2-MUSTAQIL ISH
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI “TELEKOMMUNIKATSION TEXNALOGIYALAR VA KASBIY TAʼLIM” FAKULTETI “TT-11-21 GURUH” TALABASINING “SIGNALLAR VA TIZIMLAR” FANIDAN TAYYORLAGAN
MUSTAQIL ISH-2
TEKSHIRDI: TUYCHIYEV. B
BAJARDI: TURDIBOYEV.J
Reja:
Zamonaviy signal pritsessorlari arxitekturalarini o‘rganish.
Ko‘p yadroli signal protsessorlarni dasturlash.
Signal protsessorlari (SP) ishlatish sohalari va u yerdagi vazifalari, parametrlari.
Signallarga raqamli ishlov berish tizimlari arxetekturasi.
Signal turlari va ularni ifodalash.
Zamonaviy signal pritsessorlari arxitekturalarini o‘rganish Zamonaviy signal protsessorlari (DSP), audio, video, kommunikatsiya, radar, sensorlar, va boshqa bir qancha ilovalarda signallarni ishlash uchun dizayn qilingan maxsus protsessorlar hisoblanadi. DSP arxitekturasi, oddiy kompyuter protsessorlaridan farqli ravishda, signallarni tez va samarali boshqarish uchun optimallashtirilgan bo'lishi mumkin.
Zamonaviy DSP protsessorlarining ba'zi umumiy arxitekturalar quyidagilardir:
VLIW (Very Long Instruction Word): Bu arxitektura ko'p qavatli, paralellik imkoniyatlarini yaxshi foydalanuvchi uchun ishlatadi. Har bir instruksiya o'z ichiga ko'p sonli amallarni o'z ichiga oladi.
RISC (Reduced Instruction Set Computer): DSP arxitekturalari odatda RISC prinsiplari asosida ishlaydi. Bu, oddiy kompyuterlarda ham keng tarqalgan arxitektura bo'lib, har bir instruksiya o'zini maxsus va tez amallar bilan tanlashtiradi.
CISC (Complex Instruction Set Computer): Ushbu arxitektura kompleks instruksiyalarni qo'llab-quvvatlash asosida ishlaydi. Ammo, DSP protsessorlari odatda RISC arxitekturasini asoslashadi.
SIMD (Single Instruction, Multiple Data): SIMD arxitekturasi, bir vaqtda bir nechta o'zaro mos keladigan amallarni bajarishga yo'l qo'ymoqda. Bu, massivlar (arrays) va matritsalarni tez ishlash uchun juda samarali bo'lishini ta'minlaydi.
Pipeline: DSP protsessorlari odatda amallar o'zaro bog'liq bo'lgan bir qancha daraxtlarda (pipeline) ishlaydi. Bu, amallarni bir-biridan farq qilish vaqtini qisqarishga imkon beradi.
Fixed-Point vs. Floating-Point: DSP protsessorlarida keng tarqalgan ildizlar (mantissa) va songa (exponent) bo'lgan sonlarni ishlatish mumkin. Bu, ishlovchi yadro (ALU) uchun ishni soddalashtiradi va energiya qo'ziqligini pasaytiradi.
Zamonaviy DSP protsessorlarining yaratilishi va ishlash prinsiplari tezlik, samarali amalni o'rganish, va foydalanuvchining maxsus talablari bo'yicha dizayn qilingan. Bu protsessorlar, musiqa, kommunikatsiya, rassomlik, xromatografiya, avtomobil sistemalari, telekommunikatsiya, va boshqa bir qator sohada foydalanilmoqda.
DSP asosiy foydalanish sohalarining turlari: DSP protsessorlari ko'p sohada foydalaniladi. Bu sohalar orasida audio va video ishlash, signal tahlili, kommunikatsiya, radar, rassomlik, va avtomobil tizimlari kabi sohalarga tegishli bo'lishi mumkin.
DSP dasturlash til va vositalari: Ko'pgina DSP protsessorlari, maxsus dasturlash tillarini qo'llaydi. MATLAB, Simulink, C, C++, va assembly dasturlash tillari odatda DSP dasturlashida ishlatiladi. DSP vositalari, ma'lum bir DSP protsessorini dastur tuzish uchun mo'ljallangan ma'lumot qurilmalardir.
Massiv parallellik: DSP protsessorlari odatda massiv parallellikni qo'llab-quvvatlash, ya'ni bir nechta amallarni bir vaqtda bajarishga imkon berish uchun dizayn qilingan. Bu, signallarni tez va samarali boshqarishda muhimdir.
Qisqa amallar va yuqori tezlik: DSP arxitekturasi, oddiy kompyuterlardan farqli ravishda, qisqa va tez amallarni bajarishga mo'ljallangan. Bu, real vaqt rejimida ishlashga qodir bo'lishni ta'minlaydi.
Energetika samaradorligi: Ko'pgina DSP protsessorlari energetika samaradorligi bo'lgan yorliq chiplar hisoblanadi. Bu, energetika xajmini pasaytirish va ishlovchi qurilmalar uchun ishlatilgan quvvatni optimallashtirishga imkon beradi.
Xususiy funksiyalar va buyurtmalar: DSP protsessorlari maxsus audio efektlar, filtrlar, FFT (Fast Fourier Transform), FIR (Finite Impulse Response), IIR (Infinite Impulse Response) filtrlari kabi xususiy funksiyalarni boshqarishga mo'ljallangan.
Algoritmalar va qo'shimcha dasturlash: Signal protsessorlari ko'pgina boshqa maxsus algoritmalar va dasturlashlar bilan birga ishlaydi. Masalan, FIR filtri, IIR filtri, FFT algoritmalari, adaptive filtrlar, va boshqa algoritmalar DSP da yuqori tezlikda bajariladi.
Bu asosiy nuqtalardan tashqari, har bir DSP kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan mahsulotlar, texnologiyalar, va yana bir qator boshqa tafsilotlar mavjud. Barcha bu ma'lumotlar, o'z izlaringiz va loyihalaringiz bo'yicha qo'llanish uchun ilg'or malumotlar to'plamini o'rganish uchun yaxshi bir boshlang'ich bo'lishi mumkin.
Raqamli signal protsessorlari bir nechta asosiy arxitektura asosida ishlab chiqilmodqa, misol uchun Garvad va Fon Neyman arixtekturalari. Garvard arxitekturaning o'ziga xos xususiyati shundaki, dasturlar va ma'lumotlar turli xil xotira qurilmalarida - dastur xotirasida va ma'lumotlar xotirasida saqlanadi. Fon Neyman arxitekturasidan farqli o'laroq, protsessorga ko'rsatma va ikkita operandni olish uchun kamida uchta shina tsikli kerak bo'lsa, DSP bir vaqtning o'zida buyruq xotirasiga ham, ma'lumotlar xotirasiga ham kirishni amalga oshirishi mumkin va yuqoridagi ko'rsatma ikkita shina siklida olinishi mumkin. Haqiqiy qurilmalarda buyruq xotirasi nafaqat dasturlarni, balki ma'lumotlarni ham saqlashi mumkin. Bunday holda, DSP o'zgartirilgan Garvard arxitekturasiga muvofiq qurilgani aytiladi. Ushbu maqolada raqamli signal protsessori arxitekturasi tuzulishi va ishlash tamoyillari yoritib berilgan.
|
| |
