|
Ta'lim sifatini oshirishda elektron o‘quv adabiyotlardan foydalanish
|
| bet | 5/6 | | Sana | 17.11.2023 | | Hajmi | 72 Kb. | | #100577 |
Bog'liq TA\'LIM SIFATINI OSHIRISHDA ELEKTRON O‘QUV ADABIYOTLARDAN FOYDALANISH3. Postindustrial jamiyatda intellektual mulk, insonning aql-zakovati, bilimi asosiy o’ringa chiqib qoldi. XX asr o’rtalaridan qator G’arb davlatlari jamiyatning uchinchi bosqichi – postindustrial jamiyatga o’ta boshladi. Sotsiologiyada bu jamiyat nomi har xil, jumladan, «informasion» jamiyat bo’lib, u inson bilimi va informasiya zahiralariga ko’ra jamiyatning asosiy manbai bo’lib qoladi. Zamonaviy mikroelktronika va kompyuter texnikasiga asoslanmoqda. Bular ommaviy axborotlarni vujudga keltiradi va qayta ishlab chiqaradi. Kommunikasiya tizimida xo’jalik tizimi tubdan o’zgaradi. Tabiat manbalaridan, ishlab chiqarish, metallurgiya, qishloq xo’jaligi qisqaradi, mashina ko’lami kengayadi, aholining deyarli 50 foizi shu sohani band etadi. Postindustrial jamiyat – maishiy xizmat qilish jamiyati, deb ham yuritiladi. Ishlab chiqarish (moliyaviy, bank, sug’urta, savdo, ilmiy maslahat, dastur) va noishlab chiqarish sohalarida xizmatlar (fan, ta’lim va boshqa) o’sib boradi. Bunda urbanizasiya jarayoni industirial jamiyatga nisbatan teskari ravishda yuz beradi. Qishloqqa sanoat kirib boradi.
Teylor fikriga ko’ra, intellektual omil birinchi o’ringa chiqadi. Inson yuksak kapital emas, balki o’z mohiyatini, bilim va iqtidorini, qadriyatlarini namoyon qiluvchi ijtimoiy kuchga aylanadi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, an’anaviy jamiyatda iqtisodiy masalalar insonning tabiatga bevosita munosabati orqali hal qiligan bo’lsa, industrial jamiyatda inson tomonidan yaratilgan sun’iy ishlab chiqarish vositalari iqtisodning asosini tashkil etadi. Shu boisdan ham bu jamiyat iqtisodiy jamiyatdir. U iqtisodiy munosabatlarni belgilaydi.hozirgi iqtisodiyot ijtimoiylashib bormoqda. Intellektual salohiyat asosiy o’ringa chiqa boradi.
O‘qitishga mo‘ljallangan dasturiy vositalarning klassifikatsiyasi, strukturasi va funksiyalari
• Klassifikatsiya so‘zi tasniflash manosini anglatadi. Tasnif (arab. — saralash, tartibga solish), klassifikatsiya ilm yoki inson faoliyatining biror sohasiga oid oʻzaro bir xil tushunchalar sistemasi hisoblandi. Tasnif har bir fanga xos muhim mantiqiy amal boʻlib, uning vositasida shu fan doirasida toʻplangan bilimlar qatʼiy tartibga solinadi.Asosiy klassifikatsiyalarga quyidagilar kiradi:
• Funksional alomatiga ko‘ra, ta‘lim jarayonida OEIning o‘rnini va mazmunini aniqlovchisi bo‘yicha;
• Strukturasi bo‘yicha;
• Tekst organizatsiyasi bo‘yicha;
• Taqdim etilayotgan axborot bo‘yicha;
• Taqdim formasi bo‘yicha;
• Maqsadi bo‘yicha;
• Chop etish ekvivalenti bo‘yicha;
• Asosiy axborot tabiati bo‘yicha;
• Tarqlish texnologiyasi bo‘yicha;
• Elektron nashr va foydalanuvchi aloqasi bo‘yicha.
Funksional alomati bo‘yicha ularning o‘qitish jarayonidagi o‘rni va mazmuni: Dasturiy-qo‘llanamalar(o‘quv rejalari va o‘quv dasturlari) ; O‘quv qo‘llanamalar(ko‘rsatuvchi qo‘llanamalar); O‘rgatuvchi (kitoblar, o‘quv qo‘llanmalar, leksiya tekstlari, leksiya konspektlari); Yordam beruvchi (amaliyotdan, masalalar to‘plami va o‘qish uchun kitoblar); Boshqaruvchi (test qiluvchi dasturlar, ma‘lumotlar ombori);
Ma’lumki, ta’lim olish (ma’lumot olish) jarayoni – bu ma’naviy va aqliy qobiliyatlarni tizimli rivojlantirib borish, bilim va tushunchalarni shakllantirish va olingan bilimdan foydalana olish qobiliyatini tarkib toptirishdan iborat jarayondir. Bu jarayon ta’lim oluvchining o‘zi orqali yoki boshqa birov- ta’lim beruvchining ko‘magida amalga oshirilishi mumkin. Ta’lim olish jarayoni esa turli xil metodlarga(usullarga) tayangan holda kechadi.
• Ma’lumki, ta’lim olish (ma’lumot olish) jarayoni – bu ma’naviy va aqliy qobiliyatlarni tizimli rivojlantirib borish, bilim va tushunchalarni shakllantirish va olingan bilimdan foydalana olish qobiliyatini tarkib toptirishdan iborat jarayondir. Bu jarayon ta’lim oluvchining o‘zi orqali yoki boshqa birov- ta’lim beruvchining ko‘magida amalga oshirilishi mumkin. Ta’lim olish jarayoni esa turli xil metodlarga(usullarga) tayangan holda kechadi.
Ta’lim tizimi davlat siyosatining asosiy tamoyillari asosida yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish yo‘lida faoliyat yurituvchi barcha turdagi ta’lim muassasalari majmui demakdir. Har bir mamlakatning ta’lim tizimi uning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti bilan chambarchas bog‘liq bo‘ladi.
• Ta’lim tizimi davlat siyosatining asosiy tamoyillari asosida yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish yo‘lida faoliyat yurituvchi barcha turdagi ta’lim muassasalari majmui demakdir. Har bir mamlakatning ta’lim tizimi uning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti bilan chambarchas bog‘liq bo‘ladi.
• O‘zbekiston Respublikasining ta’lim tizimi davlat ta’lim standartlariga muvofiq ta’lim dasturlarini amalga oshiruvchi davlat va nodavlat ta’lim muassasalari, ta’lim tizimining faoliyat ko‘rsatishi va rivojlanishini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan tadqiqot ishlarini boshqaruvchi ilmiy-pedagogik muassasalar, ta’lim sohasidagi davlat boshqaruv organlari, shuningdek, ularga qarashli korhonalar, muassasalar va tashkilotlarni o‘z ichiga oladi. Respublikaning ta’lim tizimi yagona va uzluksizdir.
• Respublika «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunda ta’kidlanganidek, O‘zbekiston Respublikasida ta’lim quyidagi turlarda amalga oshiriladi:
• Maktabgacha ta’lim – bolaning sog‘lom, har tomonlama kamol topib shakllanishini ta’minlovchi, unda o‘qishga intilish hissini uyg‘otuvchi, uni muntazam ta’lim olishga tayyorlovchi hamda bola olti-etti yoshga etguncha davlat va nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari va oilalarda amalga oshiriluvchi ta’lim bosqichi.
Umumiy o‘rta ta’lim ikki bosqichda amalga oshiriladi. Ular quyidagilardir:
• Umumiy o‘rta ta’lim ikki bosqichda amalga oshiriladi. Ular quyidagilardir:
• 1) boshlang‘ich ta’lim (1-4-sinflar);
• 2) umumiy o‘rta ta’lim (1-9-sinflar).
• Boshlang‘ich ta’lim o‘quvchilarga murakkab bo‘lmagan ilmiy bilimlarni berish asosida ularda o‘qish, yozish va hisoblashga oid dastlabki bilim, ko‘nikma hamda malakalarni shakllantirish asosida ularda shaxsiy gigiena va sog‘lom turmush tarzi elementlarini hosil qilish bosqichi.
|
| |
