| Zaytun yog’i.Zaytun moyli o’simliklar guruhiga kiradi. Mеvalaridan eng sifatli, tarkibida inson organizmi uchun zararli moddalar bo’lmagan, hazm bo’lish darajasi o’ta yuqori bo’lgan shifobaxsh moy olinadi.Zaytun yog’i ta'mi, xushbo’yligi, dorivorligi bilan istе'mol moyi sifatida birinchi o’rinni egallaydi, shuningdеk, undan shafobaxsh kamfora va vitaminli eritmalar, turli xil xushbo’y atir-upalar tayyorlashda foydalaniladi.Tajriba qurilmasi sifatida amaldagi SF-46 spektrofotometrli va uning mukammallashtirilgan tizimi tanlanadi va moy kiritilgan kristallning 600–1100 nm to’lqin uzunliklar sohasidagi yorug’likni o’tkazish va yo’tilishlari yozib olindi.Moylarning turli xil to’lqin uzunliklariga mos keluvchi o’tkazish koeffitsiyentlario’lchanib jadvalga kiritildi . O’lchash tajribasi har bir nuqtada uch marta bajarildi hamda o’rtacha qiymatlar, ba’zi sohalarda apsolyut xatoliklar va nisbiy xatoliklar hisoblandi. Hisoblangan o’rtacha qiymatga mos keluvchi to’lqin uzunliklar bo’yicha o’tkazish koeffitsiyentlarning spektral xarakteristikasining chizigi chizildi. Olingan optik o’tishlarni moyning adabiyotlardan solishtirib ishonchligini solishtirildi.
Mukammallashtirilgan spektral fotometr yordamida 600-1100 nm sohada yo’tilish chizmada spektri yozildi. O’tkazish koeffitsiyenti spektiri grafigi va yo’tilish koeffitsiyenti spektirining grafigini solishtirib ham mumkinki ikkala holda ham optik utishlar bir-biriga juda mos keladi. Multiklitdagi ta’kidlangan o’tishlar kristall maydon ta’sirida bajarilishini 600-1100nmspektral sohalarda kuzatiladi. Kuzatilgan optik o’tishlar takidlangan o’tishlarda mosligini juda yaqin joylashgan energetik sathlardan hosil bo’lishi bilan aniqlanadi.
Ikkinchi bobdagi ma’lumotlar va natijalarda kelib quyidagi xulosalarni qilish mumkin. Moyning koeffisiyentlari to’lqin uzunliklariga bog’liqligi spektri 600-1100 nm to’lqin uzunliklar sohasida o’lchandi. Multiklitda kuzatiladigan yorug’likni yo’tilishlari 640 - 1100 nm.
2.4.1-jadval.
Dog’langan paxta moyi uchun yorug’lik o’tkazish koeffitsiyentining to’lqin uzunlikka bog’liqligi.
λ(nm)
|
τ1
|
τ2
|
τ3
|
|
Δτ1
|
Δτ2
|
Δτ3
|
|
ɛ %
|
600
|
10,230
|
10,180
|
9,983
|
10,131
|
0,099
|
0,049
|
0,148
|
0,099
|
0,974
|
610
|
11,730
|
11,720
|
11,730
|
11,727
|
0,003
|
0,007
|
0,003
|
0,005
|
0,039
|
620
|
13,000
|
12,940
|
12,940
|
12,960
|
0,040
|
0,020
|
0,020
|
0,027
|
0,206
|
630
|
13,370
|
13,420
|
13,440
|
13,410
|
0,040
|
0,010
|
0,030
|
0,027
|
0,199
|
640
|
14,150
|
14,130
|
14,010
|
14,097
|
0,053
|
0,033
|
0,087
|
0,058
|
0,411
|
650
|
14,800
|
14,650
|
14,760
|
14,737
|
0,063
|
0,087
|
0,023
|
0,058
|
0,393
|
660
|
15,990
|
15,880
|
15,950
|
15,940
|
0,050
|
0,060
|
0,010
|
0,040
|
0,251
|
670
|
17,140
|
17,200
|
17,190
|
17,177
|
0,037
|
0,023
|
0,013
|
0,025
|
0,143
|
680
|
18,490
|
18,470
|
18,470
|
18,477
|
0,013
|
0,007
|
0,007
|
0,009
|
0,049
|
690
|
19,520
|
19,530
|
19,530
|
19,527
|
0,007
|
0,003
|
0,003
|
0,005
|
0,023
|
700
|
20,410
|
20,430
|
20,420
|
20,420
|
0,010
|
0,010
|
0,000
|
0,007
|
0,033
|
710
|
21,410
|
21,390
|
21,300
|
21,367
|
0,043
|
0,023
|
0,067
|
0,045
|
0,209
|
720
|
22,170
|
22,160
|
22,190
|
22,173
|
0,003
|
0,013
|
0,017
|
0,011
|
0,049
|
730
|
22,680
|
22,700
|
22,710
|
22,697
|
0,017
|
0,003
|
0,013
|
0,011
|
0,049
|
740
|
22,990
|
22,990
|
23,000
|
22,993
|
0,003
|
0,003
|
0,007
|
0,004
|
0,018
|
750
|
23,220
|
23,140
|
23,150
|
23,170
|
0,050
|
0,030
|
0,020
|
0,033
|
0,144
|
760
|
23,900
|
23,870
|
23,900
|
23,890
|
0,010
|
0,020
|
0,010
|
0,013
|
0,056
|
770
|
26,280
|
26,240
|
26,230
|
26,250
|
0,030
|
0,010
|
0,020
|
0,020
|
0,076
|
780
|
27,570
|
27,550
|
27,560
|
27,560
|
0,010
|
0,010
|
0,000
|
0,007
|
0,024
|
790
|
28,010
|
28,090
|
28,090
|
28,063
|
0,053
|
0,027
|
0,027
|
0,035
|
0,126
|
800
|
28,470
|
28,340
|
28,360
|
28,390
|
0,080
|
0,050
|
0,030
|
0,053
|
0,188
|
810
|
28,810
|
28,810
|
28,820
|
28,813
|
0,003
|
0,003
|
0,007
|
0,004
|
0,015
|
820
|
29,020
|
29,050
|
29,050
|
29,040
|
0,020
|
0,010
|
0,010
|
0,013
|
0,046
|
830
|
29,730
|
29,700
|
29,710
|
29,713
|
0,017
|
0,013
|
0,003
|
0,011
|
0,037
|
840
|
30,400
|
30,340
|
30,260
|
30,333
|
0,067
|
0,007
|
0,073
|
0,049
|
0,161
|
850
|
31,210
|
31,190
|
31,190
|
31,197
|
0,013
|
0,007
|
0,007
|
0,009
|
0,029
|
860
|
31,560
|
31,560
|
31,640
|
31,587
|
0,027
|
0,027
|
0,053
|
0,036
|
0,113
|
870
|
30,520
|
30,540
|
30,540
|
30,533
|
0,013
|
0,007
|
0,007
|
0,009
|
0,029
|
880
|
27,930
|
27,960
|
27,900
|
27,930
|
0,000
|
0,030
|
0,030
|
0,020
|
0,072
|
890
|
23,740
|
23,690
|
23,730
|
23,720
|
0,020
|
0,030
|
0,010
|
0,020
|
0,084
|
900
|
22,210
|
22,210
|
22,160
|
22,193
|
0,017
|
0,017
|
0,033
|
0,022
|
0,100
|
910
|
16,510
|
16,380
|
16,490
|
16,460
|
0,050
|
0,080
|
0,030
|
0,053
|
0,324
|
920
|
13,270
|
13,270
|
13,280
|
13,273
|
0,003
|
0,003
|
0,007
|
0,004
|
0,032
|
930
|
13,800
|
13,790
|
13,780
|
13,790
|
0,010
|
0,000
|
0,010
|
0,007
|
0,048
|
940
|
24,410
|
24,440
|
24,430
|
24,427
|
0,017
|
0,013
|
0,003
|
0,011
|
0,046
|
950
|
30,900
|
30,900
|
30,860
|
30,887
|
0,013
|
0,013
|
0,027
|
0,018
|
0,058
|
960
|
33,080
|
33,100
|
33,130
|
33,103
|
0,023
|
0,003
|
0,027
|
0,018
|
0,053
|
970
|
34,390
|
34,350
|
34,380
|
34,373
|
0,017
|
0,023
|
0,007
|
0,015
|
0,045
|
980
|
34,770
|
34,570
|
34,590
|
34,643
|
0,127
|
0,073
|
0,053
|
0,084
|
0,243
|
990
|
33,060
|
33,010
|
33,160
|
33,077
|
0,017
|
0,067
|
0,083
|
0,056
|
0,169
|
1000
|
30,300
|
30,310
|
30,370
|
30,327
|
0,027
|
0,017
|
0,043
|
0,029
|
0,096
|
1010
|
26,180
|
26,190
|
26,050
|
26,140
|
0,040
|
0,050
|
0,090
|
0,060
|
0,230
|
1020
|
24,100
|
24,070
|
24,070
|
24,080
|
0,020
|
0,010
|
0,010
|
0,013
|
0,055
|
1030
|
22,330
|
22,570
|
22,620
|
22,507
|
0,177
|
0,063
|
0,113
|
0,118
|
0,524
|
1040
|
22,650
|
22,610
|
22,920
|
22,727
|
0,077
|
0,117
|
0,193
|
0,129
|
0,568
|
1050
|
24,480
|
24,590
|
23,720
|
24,263
|
0,217
|
0,327
|
0,543
|
0,362
|
1,492
|
1060
|
30,300
|
30,290
|
30,280
|
30,290
|
0,010
|
0,000
|
0,010
|
0,007
|
0,022
|
1070
|
33,170
|
33,160
|
33,120
|
33,150
|
0,020
|
0,010
|
0,030
|
0,020
|
0,060
|
1080
|
35,020
|
34,980
|
35,120
|
35,040
|
0,020
|
0,060
|
0,080
|
0,053
|
0,152
|
1090
|
36,940
|
37,060
|
37,160
|
37,053
|
0,113
|
0,007
|
0,107
|
0,075
|
0,204
|
1100
|
38,100
|
38,110
|
38,080
|
38,097
|
0,003
|
0,013
|
0,017
|
0,011
|
0,029
|
2.4.1.-chizma.Dog’langan paxta moyi uchun yorug’lik o’tkazish koeffitsiyentining to’lqin uzunlikka bog’liqligi.
2.4.2-jadval.
Dog’lanmagan paxta moyi uchun yorug’lik o’tkazish koeffitsiyentining to’lqin uzunlikka bog’liqligi.
|
